Zespół niespokojnych nóg objawy rozpoznanie leczenie

Zespół niespokojnych nóg
Choroba

 

Zespół niespokojnych nóg ZNN inne nazwy choroby: zespół Wittmaacka-Ekboma, choroba Willisa-Ekboma, choroba Ekboma, RLS (od ang. restless legs syndrome). Zespół niespokojnych nóg to neurologiczne zaburzenie snu charakteryzujące się ruchami nóg podczas snu lub odpoczynku. Pacjenci odczuwają przytłaczającą potrzebę poruszania nogami z powodu dyskomfortu lub parestezji. Parestezje to nietypowe wrażenia (między innymi mrowienie oraz drętwienie), które mogą pojawić się na całym ciele. Jednak najczęstsze miejsca, na których je odczuwamy, to okolice kończyn, czyli palce, ręce, ramiona lub nogi. Objawy zespół niespokojnych nóg występują w okresach małej aktywności, zwykle wieczorem lub w nocy.

Szacuje się, iż około 10% światowej populacji doświadczy zespołu niespokojnych nóg w pewnym momencie swojego życia. Zespół niespokojnych nóg może wystąpić w każdym wieku, nawet u małych dzieci, ale jest powszechny w wieku średnim i starszym. Z wiekiem choroba ma tendencję do nasilania się.

 

Rodzaje i przyczyny występowania zespołu niespokojnych nóg

Istnieją dwie formy choroby: idiopatyczna (pierwotna) i wtórna. W pierwszym przypadku problem występuje bez wyraźnej przyczyny i często jest dziedziczny. To właśnie ta odmiana występuje u młodych ludzi.

Wtórna postać zespołu niespokojnych nóg występuje na tle różnych chorób i stanów. Możliwe przyczyny obejmują:

  • urazy mózgu lub rdzenia kręgowego (siniaki, wstrząsy, ucisk itp.);

  • beri-beri, brak minerałów: najczęściej rozwój choroby wywołuje niedobór witamin B1, B9, B12, a także wapnia i magnezu;

  • ciąża, zwłaszcza jej druga połowa (problem wiąże się ze zwiększonym zapotrzebowaniem na pierwiastki śladowe). Zespół niespokojnych nóg  szacunkowo występuje u 15-20% kobiet w ciąży. Objawy mogą być dość poważne, ale zwykle ustępują całkowicie w ciągu kilku tygodni po porodzie. Uważa się, że niedokrwistość z niedoboru żelaza, niedobór kwasu foliowego, zmiany hormonalne i przekrwienie żylne w kończynach dolnych są przyczyną RLS podczas ciąży.

  • wykazano, że częstość ZNN koreluje z poziomem mocznika we krwi, niedokrwistością, neuropatią obwodową i spadkiem poziomu parathormonu w tej kategorii pacjentów. Szczególnie ciężkie objawy odnotowuje się bezpośrednio podczas dializy, kiedy pacjent jest zmuszony leżeć bez ruchu przez kilka godzin. Wykazano zmniejszenie lub zniknięcie objawów ZNN po przeszczepieniu nerki. Mocznica (uremia) stanowi zespół objawów klinicznych pojawiających się w ostatniej, końcowej fazie przewlekłej niewydolności nerek;

  • niewydolność nerek i zaburzenia równowagi elektrolitowej występujące na jej tle;

  • cukrzyca;

  • anemia (brak żelaza we krwi);

  • przewlekły lub pojedynczy silny stres;

  • nadmierna aktywność fizyczna;

  • stwardnienie rozsiane;

  • reumatoidalne zapalenie stawów;

  • naruszenie tarczycy, któremu towarzyszy nadmiar lub niedobór jej hormonów;

  • nadużywanie alkoholu lub narkotyków;

  • choroby żył kończyn dolnych: żylaki, zapalenie żył, zakrzepowe zapalenie żył. Obecnie uważa się, że żylaki w nogach, niezdrowe żyły z uszkodzonymi zastawkami lub przeciekanie krwi z powrotem do nóg, mogą powodować objawy ZNN u wielu pacjentów.

  • amyloidoza: ciężkie ogólnoustrojowe zaburzenia metabolizmu białek;

  • choroba Parkinsona;

  • nadmierne spożycie kofeiny.

  • choroby przewodu pokarmowego: celiakia, dysbakterioza, choroba Leśniowskiego-Crohna;

  • stosowanie niektórych leków (przeciwdepresyjnych, przeciwhistaminowych itp.).

 

Objawy zespołu niespokojnych nóg

Objawy zespołu niespokojnych nóg nie zależą od jego przyczyny. Głównym objawem patologii jest nieprzyjemne uczucie w stopach i nogach czasami w ramionach. Pacjenci opisują to jako pieczenie, swędzenie, mrowienie, pękanie lub ściskanie, ból, ciężkość itp. Dyskomfort pojawia się w spoczynku, najczęściej podczas zasypiania i powoduje silną chęć poruszania nogami. Wrażenia ustają podczas ruchu i wznawiają się w spoczynku. W rezultacie sen zostaje zakłócony.

Problem z poruszaniem nóg utrzymuje się przez całą noc. Osoba kontynuuje nieświadome poruszanie nogami (a czasami rękami), powodując, że sen staje się płytki i przerywany. Siła ataków jest szczególnie wyraźna na początku i w środku nocy (do 2-3 nad ranem), potem dyskomfort stopniowo ustępuje. Niewystarczający nocny odpoczynek prowadzi do senności w ciągu dnia. Pacjent ma zmniejszoną uwagę, zdolność koncentracji. W ciężkich przypadkach rozwija się uporczywe zaburzenie snu, a to z kolei prowadzi do wyczerpania nerwowego i depresji.

Niektórzy zauważają uczucie dyskomfortu w nogach i w ciągu dnia. Przedłużone siedzenie, np. podczas podróży, pracy przy komputerze, czy pójścia do teatru, również prowokuje atak.

 

Rozpoznanie zespołu niespokojnych nóg

Lekarz zwykle stawia diagnozę na podstawie opisu objawów przez chorego, badania fizykalnego lub badania neurologicznego. Lekarz może zalecić badania krwi, aby wykluczyć inne przyczyny, takie jak niedobór żelaza. Jeśli choroba zespołu niespokojnych nóg jest ciężka, lekarz może przeprowadzić hospitalizację w celu monitorowania snu i objawów zespołu niespokojnych nóg.

 

Leczenie zespołu niespokojnych nóg

Celem leczenia zespołu niespokojnych nóg jest złagodzenie objawów i umożliwienie dobrego snu w nocy. Lekarz może zalecić domowe leczenie i przyjmowanie leków. Często połączenie tych dwóch metod daje całkiem dobre rezultaty. Niektóre leki działają lepiej niż inne, więc znalezienie najlepszego leczenia może wymagać kilku prób.

Stosuje się następujące leki:

  • leki przeciwparkinsonowskie: normalizują metabolizm dopaminy w tkankach, eliminując konsekwencje jej braku;

  • leki przeciw padaczce;

  • benzodiazepiny: łagodzą zespół konwulsyjny i normalizują sen;

  • środki miejscowo znieczulające w postaci żeli i maści;

  • tabletki przeciwzapalne.

Jeśli zespół niespokojnych nóg występuje na tle innej patologii, przepisywane są leki w celu wyeliminowania przyczyny:

  • metformina: lek normalizujący poziom cukru we krwi;

  • środki przeciwanemiczne, które zwiększają poziom żelaza we krwi;

  • preparaty jodowe do stabilizacji tarczycy;

  • kompleksy witaminowo-mineralne z beri-beri lub brakiem pierwiastków śladowych.

Fizjoterapia (magnetoterapia, darsonwalizacja), masaż, ćwiczenia fizjoterapeutyczne pomagają poprawić efekt leczenia farmakologicznego. Te metody są pomocne.

W dłuższej perspektywie pożądane jest poddanie się kuracji uzdrowiskowej mającej na celu wzmocnienie układu nerwowego. Kąpiele borowinowe, hydroterapia – wszystko to przyczynia się do normalizacji stanu psychicznego, poprawia sen i zmniejsza częstość napadów padaczkowych.

 

Zespołu niespokojnych nóg zapobieganie

Właściwe odżywianie, aktywność fizyczna, dobry odpoczynek - wszystko to pomaga zmniejszyć częstotliwość ataków niespokojnego zespołu nóg, a nawet całkowicie się ich pozbyć. 

Zaleca się przestrzeganie:

  • zminimalizować stosowanie używek: kawy, czarnej herbaty, coli, napojów energetyzujących;

  • rzucić palenie tytoniu, picie alkoholu;

  • dobrze się odżywiać: dieta powinna zawierać podstawowe makro- i mikroelementy w wystarczających ilościach; przy nadmiernej masie ciała konieczne jest ograniczenie kalorii o 10-15% w stosunku do normy;

  • unikać jedzenia słodyczy i innych węglowodanów przed snem;

  • jeśli to konieczne, brać preparaty multiwitaminowe;

  • chodzić na świeżym powietrzu przed snem;

  • zmniejszyć poziom stresu tak bardzo, jak to możliwe;

  • unikaj dłuższego pozostawania w tej samej pozycji;

  • iść spać w dobrze wywietrzonym i zaciemnionym pokoju;

  • zminimalizować oglądanie telewizji, unikać gier wideo przed snem.

  • okresowo wykonywać kąpiele stóp z dodatkiem olejków eterycznych z mięty i lawendy; pomagają rozluźnić mięśnie i łagodzić skurcze.

 

Zespół niespokojnych nóg ICD 10 G25.81

 

Katalog chorób
Choroby neurologiczne
DECYZJE O LECZENIU MUSZĄ BYĆ PODEJMOWANE W POROZUMIENIU Z LEKARZEM. INFORMACJE ZAWARTE W PORTALU, PRZEZNACZONE SĄ TYLKO DO CELÓW ORIENTACYJNYCH I INFORMACYJNYCH. NAJNOWSZE INFORMACJE OD PRODUCENTÓW LEKÓW, ZNAJDUJĄ SIĘ W ULOTCE DOŁĄCZONEJ DO OPAKOWANIA. PAMIĘTAJCIE ŻADEN SERWIS INTERNETOWY LUB PORTAL NIGDY NIE ZASTĄPI WIZYTY U LEKARZA I KONSULTACJI ZE SPECJALISTĄ. W PRZYPADKU JAKICHKOLWIEK WĄTPLIWOŚCI W ZAKRESIE STOSOWANIA LEKU, SKONSULTUJ SIĘ Z LEKARZEM LUB FARMACEUTĄ. INFORMACJE ZAMIESZCZONE W SERWISIE NIE MOGĄ STANOWIĆ PODSTAWY DO PODEJMOWANIA DECYZJI O PRZEBIEGU LECZENIA. PORTAL WWW.MOJACHOROBA.PL  JEST ZBIOREM PRZYDATNYCH INFORMACJI ORAZ OPINII NA TEMAT CHORÓB RÓŻNEGO RODZAJU SCHORZEŃ I BÓLI RÓŻNEGO RODZAJU JAK RÓWNIEŻ OPINII I INFORMACJI NA TEMAT STOSOWANIA LEKÓW, SUPLEMENTÓW DIETY, WYROBÓW MEDYCZNYCH. WITRYNA MOŻE ZAWIERAĆ TREŚCI, ZDJĘCIA KTÓRYCH PRZEGLĄDANIE JEST ZABRONIONE PRZEZ OSOBY PONIŻEJ 18 ROKU ŻYCIA. MATERIAŁY ZNAJDUJĄCE SIĘ NA TYM PORTALU MEDYCZNYM, ZOSTAŁY ZACZERPNIĘTE Z INTERNETU  ALBO ZOSTAŁY WYSŁANE DO NAS PRZEZ UŻYTKOWNIKÓW. WSZYSTKIE MATERIAŁY SĄ DOSTARCZANE WYŁĄCZNIE W CELACH INFORMACYJNYCH, PRAWA DO MATERIAŁÓW NALEŻĄ DO ICH AUTORÓW I WYDAWCÓW. JEŻELI KTÓRYKOLWIEK  OBRAZ ( ZDJĘCIE, ZDJĘCIA ) JEST OBRAŹLIWY  LUB POSIADA  PRAWA AUTORSKIE, PROSIMY O WIADOMOŚCI E-MAIL KONTAKT ABY USUNĄĆ OBRAZ LUB TREŚĆ. ZMIEŃ COŚ W NASZYM INTERNECIE NA JESZCZE LEPSZE! JESTEŚMY BARDZO ZAINTERESOWANI POZNANIEM, W JAKI SPOSÓB KORZYSTASZ ZE STRON INTERNETOWYCH W TYM SERWISIE. JEŻELI SIĘ NA TO ZGODZISZ, ZACHOWAMY NA TWOIM KOMPUTERZE TZW. PLIK COOKIE, KTÓRY UMOŻLIWI ZBIERANIE PODSTAWOWYCH INFORMACJI O KLIKANIU Z TWOJEGO KOMPUTERA. JEŻELI SIĘ NA TO NIE ZGADZASZ, MOŻESZ W KAŻDEJ CHWILI ZMIENIĆ USTAWIENIA SWOJEJ PRZEGLĄDARKI. PRZECZYTAJ, JAK WYŁĄCZYĆ PLIKI COOKIE I NIE TYLKO PZRZECZYTAJ  POLITYKA PRYWATNOŚCI