Choroba
Małpia ospa (ang. monkeypox) jest rzadką wirusową chorobą odzwierzęcą (tj. chorobą przenoszoną na ludzi przez zwierzęta), której objawy u ludzi są podobne do tych obserwowanych u pacjentów z ospą prawdziwą, ale są mniej poważne. Małpia ospa głównym objawem jest wysypka na skórze, błonach śluzowych, występuje uogólniona limfadenopatia, gorączka, bóle stawów, bóle mięśni, silne osłabienie. Mniej powszechny suchy kaszel, ból gardła.
Małpia ospa wywołana przez wirusa ospy małpiej należący do rodzaju Orthopoxvirus. Pomimo swojej nazwy, naczelne inne niż ludzie nie są rezerwuarem wirusa małpiej ospy. Chociaż rezerwuar choroby jest nieznany, głównymi podejrzanymi są małe gryzonie (takie jak wiewiórki) z lasów deszczowych Afryki, głównie w Afryce Zachodniej i Środkowej.
Obecnie małpia ospa obecna jest w Europie, brak przypadków małpiej ospy w Polsce obecnie.
Patogeneza małpiej ospy nie jest dobrze poznana. Wiadomo, że po dostaniu się do organizmu człowieka wirus długo przebywa w regionalnych węzłach chłonnych, gdzie namnaża się, a następnie rozprzestrzenia się przez narządy drogą krwiopochodną i limfogenną. Zmiany histopatologiczne charakteryzują się martwicą naskórka z progresją przerostu nabłonka, poszerzeniem granic zmian martwiczych. Do czasu pojawienia się pęcherzy gruczoły łojowe i mieszki włosowe ulegają zniszczeniu.
Zakażenie małpią ospą następuje w wyniku bezpośredniego kontaktu z krwią, płynami ustrojowymi oraz zaatakowaną skórą lub błonami śluzowymi zakażonych zwierząt. W Afryce udokumentowano infekcje u ludzi podczas obchodzenia się z zarażonymi małpami, szczurami gambijskimi i wiewiórkami, przy czym prawdopodobnym rezerwuarem wirusa są gryzonie. Jednym z możliwych czynników ryzyka jest spożywanie mięsa zakażonych zwierząt bez odpowiedniej obróbki cieplnej.
Przeniesienie wtórne lub z osoby na osobę małpiej ospy następuje poprzez bliski kontakt z zakażoną wydzieliną dróg oddechowych, zmianami skórnymi osoby zakażonej lub przedmiotami skażonymi płynami ustrojowymi lub materiałami ze zmian chorobowych osoby chorej.
Przenoszenie zakażenia następuje głównie przez unoszące się w powietrzu kropelki przy długotrwałym kontakcie osobistym, co naraża członków rodziny osoby z ostrym przypadkiem choroby na największe ryzyko zakażenia. Transmisja może również nastąpić przez zaszczepienie lub przez łożysko (wrodzona małpia ospa). Do chwili obecnej nie ma dowodów na to, że sama transmisja z człowieka na człowieka wystarcza do utrzymania zakażenia małpią ospą w populacji ludzkiej.
Małpia ospa objawy
Okres inkubacji małpiej ospy wynosi 7-21 dni, zwykle około dwóch tygodni. Małpia ospa zaczyna się ostro od bólu głowy, osłabienia, bólów mięśni, stawów, dreszczy, gorączki do 39,5-40 ° C. Węzły chłonne znajdujące się w pobliżu miejsca penetracji patogenu ulegają zapaleniu, powiększeniu i stają się bolesne po dotknięciu. Z powodu silnego zatrucia możliwa jest utrata apetytu, nudności, wymioty, ogólne zatrucie organizmu. W 3-4 dniu choroby małpie ospy gorączka spada poniżej 38,5°C, na stopach, twarzy, dłoniach, następnie na tułowiu pojawia się wysypka charakterystyczna dla małpiej ospy.
Erupcje w małpiej ospie przechodzą kolejno przez kilka etapów. Najpierw powstaje plamka na skórze o średnicy do 1 cm, która zamienia się następnie w guzek. Kolejnym etapem jest pojawienie się bąbla na skórze o przezroczystej, a następnie mętnej zawartości, następnie tworzy się skorupa. Podczas ostatnich trzech etapów temperatura ponownie wzrasta do 39°C, obserwuje się dreszcze i pogarsza się stan zdrowia. Węzły chłonne tym okresie w małpiej ospie zwiększają się w całym ciele, nie ma subiektywnych odczuć podczas ich badania palpacyjnego.
Z powodu obecności wysypki na błonie śluzowej gardła może pojawić się kaszel, uczucie bolesności, suchość w gardle. Około 70% chorych na małpią ospę ma wysypkę na błonie śluzowej jamy ustnej, która objawia się silnym dyskomfortem podczas spożywania pokarmu, zwiększonym wydzielaniem śliny. W około 30% przypadków dotyczy to narządów płciowych, w około 20% powiek, czemu towarzyszy ostry ból odpowiednio w okolicy narządów płciowych, oczu. Wraz nasilaniem choroby ujawnia się wzrost gorączki, spadek ciśnienia krwi, wzrost częstości akcji serca i zaburzenia świadomości zwiastuny wstrząsu zakaźnego i toksycznego.
Galeria zdjęcia =>> Małpia ospa
Małpia ospa rozpoznanie
Postawienie diagnozy małpiej ospy wymaga badania przez specjalistę chorób zakaźnych, konsultacji dermatologicznej. Inni specjaliści są zaangażowani w obecność wskazań. Niezbędne jest staranne zebranie wywiadu epidemiologicznego pod kątem obecności w krajach afrykańskich. Można wykonać poniższe badania aby zdiagnozować małpią ospę:
Badanie lekarskie. W obiektywnym badaniu stwierdza się uogólnione powiększenie węzłów chłonnych, obfitą, polimorficzną wysypkę skórną ze stadiami plam, grudek, krost, pęcherzyków i strupów. W narządach i układach, zwykle bez patologii, czasami z palpacją brzucha, obserwuje się wzrost wielkości wątroby i śledziony.
Badania laboratoryjne. W ogólnej analizie klinicznej krwi określa się leukocytozę, neutrofilię, przesunięcie wzoru leukocytów w lewo i przyspieszenie ESR. Zmiany parametrów biochemicznych w okresie hiperpyreksji znajdują odzwierciedlenie w umiarkowanym wzroście aktywności ALT, AST i CRP, hipoalbuminemii, hipoproteinemii. Na tle wysokiej gorączki w ogólnej analizie moczu pojawia się niewielki białkomocz, zwiększa się gęstość osadu moczu.
Identyfikacja czynników zakaźnych. Wykrywanie wirusa z próbek tkanek pacjentów metodą wirusologiczną jest dostępne tylko w wyspecjalizowanych laboratoriach.
Techniki instrumentalne. RTG klatki piersiowej jest niezbędne do diagnostyki różnicowej, wykluczenia powikłań płucnych. USG jamy brzusznej, węzły chłonne określa objawy zapalenia węzłów chłonnych, powiększenie węzłów chłonnych, rzadziej powiększenie wątroby i śledziony, zaleca się skanowanie tkanek miękkich w celu wykluczenia ropnych nacieków i ropni. Zgodnie ze wskazaniami wykonuje się biopsję cienkoigłową węzłów chłonnych.
Klinicznie małpia ospa jest podobna do ospy prawdziwej; jednak zmiany na skórze są bardziej obfite, a w przypadku małpiej ospy występuje bardziej wyraźne powiększenie węzłów chłonnych niż w przypadku ospy prawdziwej. Może dołączyć wtórna infekcja bakteryjna skóry i płuc.
Małpia ospa leczenie
Leczenie małpiej ospy opiera się na tych samych zasadach, co leczenie ospy ludzkiej.
Małpia ospa rokowanie, śmiertelność
Zwykle choroba przebiega łagodnie, zgon obserwuje się tylko u około 10% chorych, w większości nieszczepionych. Możliwe powikłania: zapalenie mózgu, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie płuc, posocznica. Nie ma szczepionki na małpią ospę. Na ten czas nie wykryto w Polsce przypadku małpiej ospy.
ICD 10 Małpia ospa ICD-10 B04
Katalog chorób
Objawy choroby