Gorączka krwotoczna krymsko-kongijska CCHF ( Crimean-Congo hemorrhagic fever ) inaczej zwana gorączka krwawiących oczu jest szczególnie niebezpieczną naturalną chorobą ogniskową charakteryzującą się gorączką, ciężkimi zatruciami oraz krwotokami skóry i narządów wewnętrznych.
Gorączka krwotoczna krymsko-kongijska (CCHF) jest chorobą rozpowszechnioną na trzech kontynentach - w Europie, Azji i Afryce - i powoduje wysoki odsetek zgonów, wahający się w różnych latach od 10 do 50%, a w niektórych przypadkach, gdy patogen jest przenoszony z osoba do osoby, osiągając 80%. Na dzień dzisiejszy choroba gorączka krwotoczna krymsko-kongijska w Polsce nie wystąpiła ale według naukowców w niedługim czasie będzie mogła w Polsce wystąpić.
Ogniska choroby gorączki krwiawjących oczu notowane są od maja do sierpnia. W 80% przypadków rozpoznanie potwierdza się u osób w wieku od 20 do około 70 lat. Głównymi nosicielami i źródłami gorączki krwotocznej krymsko-kongijskiej w przyrodzie są różne gryzonie, zwierzęta domowe i dzikie (bydło, konie, psy, świnie), wiele ptaków jest odpornych na tę infekcję, ale strusie są na nią podatne i mogą mieć wysokie wskaźniki infekcji na obszarach endemicznych, gdzie są źródłem infekcji w przypadku ludzi. a także kleszcze, które zatrzymują wirusa w sobie na całe życie i przenoszą go na swoje potomstwo. Zapadalność jest wyższa u osób zajmujących się produkcją rolną oraz opieką nad zwierzętami, zbieraniem siana i ubojem zwierząt domowych. Głównymi żywicielami kleszczy dorosłych w warunkach ekonomicznych są duże (bydło) i małe przeżuwacze (MRS), a także zające, jeże, a przedimaginalnymi stadiami kleszczy są ptaki z rodziny krukowatych (gawrony, wrony, sroki) i kury (kuropatwy, indyki). Te ptaki i zwierzęta przyczyniają się do szerokiego rozprzestrzeniania się wektorów na duże odległości.
Zwierzęta zarażają się ukąszeniem zakażonych kleszczy, a wirus pozostaje w ich krwiobiegu przez około tydzień po zakażeniu, co przy kolejnych ukąszeniach kleszcza kontynuuje cykl kleszcz-zwierzę-kleszcz. Chociaż kilka rodzajów kleszczy może zostać zakażonych wirusem CCHF, głównymi wektorami są kleszcze Hyalomma.
Przenoszenie infekcji
Wirus CCHF przenosi się na ludzi przez ukąszenia kleszcza lub przez kontakt z zakażoną krwią lub tkankami zwierzęcymi podczas uboju i bezpośrednio po nim. Większość infekcji występuje u pracowników przemysłowych, takich jak robotnicy rolni, pracownicy rzeźni i weterynarze.
Przeniesienie z człowieka na człowieka może nastąpić poprzez bliski kontakt z krwią, wydzielinami, narządami lub innymi płynami ustrojowymi zakażonych osób. Zakażenia szpitalne mogą również wystąpić w wyniku nieodpowiedniej sterylizacji sprzętu medycznego, ponownego użycia igieł i zanieczyszczenia materiałów medycznych.
Osoba zostaje zarażona krymską gorączką krwotoczną na kilka sposobów:
- przenoszenie wirusa -przez ukąszenie kleszczy, gryzących muszek;
- podczas zmiażdżenia kleszczy przy usuwaniu ich z inwentarza żywego, wcierania odchodów w skórę podczas przemieszczania się kleszczy
- kontakty w gospodarstwie domowym - poprzez chore osoby, głównie w kontakcie z krwią chorych (pobieranie krwi do badań, wylew dożylny, krwawienia z rany lub nosa)
- przy zdejmowaniu skór i rozcinaniu martwego zająca, pospólki i jeża uszatego;
- w przypadku wypadków w warunkach laboratoryjnych możliwe jest aspiracja.
W przeważającej większości przypadków stanem sprzyjającym zakażeniu jest obecność ludzi na terenach objętych enzootią CHF (praca związana z hodowlą zwierząt i pracami rolniczymi, łowiectwem, turystyką, rekreacją na świeżym powietrzu), dlatego przypadki indywidualne i grupowe tego zakażenia notowane są głównie na terenach wiejskich. Charakterystyczna jest sezonowość wiosenno-letnia (kwiecień-sierpień) i pewien skład zawodowy pacjentów (pasterze, dojarki, hodowcy bydła, właściciele indywidualnego inwentarza, osoby zatrudnione przy uboju zwierząt, przy uprawie polowej i innych pracach rolniczych).
Naturalna podatność ludzi jest wysoka, odporność pozakaźna utrzymuje się 1 - 2 lata.