Choroba
Babeszjoza, babezjoza, piroplazmoza (łac. babesiosis) to ostra choroba zakaźna zwierząt i ludzi, charakteryzująca się ogólnym zatruciem organizmu, gorączką i rozwojem anemii. Babeszjoza należy do grupy zakaźnych pasożytniczych zakażeń odzwierzęcych. Choroba została po raz pierwszy zdiagnozowana w 1957 roku w Jugosławii.
Choroba babezjoza występuje powszechnie na wszystkich kontynentach (jedynym wyjątkiem jest Antarktyda), ale najczęściej występuje na wschodnim wybrzeżu Ameryki oraz w Europie (Polska, Jugosławia, Francja, kraje skandynawskie, Niemcy. Gryzonie, psy, duże i małe przeżuwacze są najbardziej podatne na babeszjozę.
Patogeneza babeszjozy
Czynnikami wywołującymi babeszjozę u ludzi mogą być trzy typy babesii (typ - pierwotniaki, klasa - sporozoans): Babesia divergens i Babesia rodhaini - w Europie, Babesia microti - w Ameryce. U zwierząt B. bovis i B. bigemina mogą być również przyczyną choroby.
Nosicielami zakażenia babezjozy są roztocze argas i kleszcz pospolity, kleszcz pastwiskowy, kleszcz psi (Ixodes ricinus). W ich ciele babeszje utrzymują się przez całe życie i mogą być przenoszone na potomstwo. Przenoszenie babeszjozy jest również możliwe poprzez transfuzję krwi (transfer krwi) od zakażonych osób. Opisano również przypadki infekcji dzieci w macicy.
Po ukąszeniu kleszcza patogen przenika przez jego ślinę do naczyń włosowatych i namnaża się w krwinkach czerwonych. Objawy kliniczne babeszjozy pojawiają się, gdy liczba dotkniętych erytrocytów osiąga 3-5%. Biorąc pod uwagę miejsce „zamieszkania” pasożytów, produkty ich życiowej aktywności przedostają się do krwiobiegu, co tłumaczy ogólne toksyczne uszkodzenie organizmu. W wyniku zniszczenia erytrocytów u osoby rozwija się niedokrwistość, której towarzyszą zaburzenia mikrokrążenia i ciężka niedotlenienie tkanek. Błony komórkowe erytrocytów odkładają się w naczyniach włosowatych nerkowych, co prowadzi do ostrej niewydolności nerek i rozwoju krwiomoczu.
Do grupy ryzyka rozwoju tej choroby zakaźnej należą pracownicy rolnictwa, ferm futerkowych i psiarni, a także pasterze i turyści. Ostre postacie choroby rozwinęły się u osób z poważnymi zaburzeniami układu odpornościowego, w tym po splenektomii (operacja usunięcia śledziony) oraz u osób zakażonych wirusem HIV. U osób z w pełni funkcjonującym układem odpornościowym choroba przebiega bezobjawowo, parazytemia sięga maksymalnie 2%.
Zatem ryzyko zarażenia babeszjozą jest wyższe u osób:
-
Z obniżoną odpornością;
-
U osób z usuniętą śledzioną;
-
z chorobą autoimmunologiczną;
-
U pacjentów zakażonych wirusem HIV z AIDS;
-
U osób starszych;
-
U pacjentów z chorobami przewlekłymi i ogniskami infekcji;
-
U osób, które niedawno przeszły poważną chorobę.
W takich przypadkach babeszjoza jest niezwykle ciężka i najczęściej kończy się śmiercią.
Objawy babeszjozy u ludzi:
Okres inkubacji babeszjozy po ukąszeniu kleszcza trwa 10-15 dni, przy zakażeniu krwią 6-12 dni.
Jak wspomniano powyżej, objawy babeszjozy pojawiają się tylko wtedy, gdy uszkodzonych jest więcej niż 3-5% erytrocytów.
Łagodny przebieg choroby charakteryzuje się stanem grypopodobnym:
-
wzrostem temperatury ciała,
-
ogólnym osłabieniem organizmu,
-
przyspieszonym oddychaniem,
-
dreszczami, poceniem się.
Chorzy na babeszjozę skarżą się na:
-
zmniejszony apetyt,
-
bóle mięśni,
-
zmienny nastrój;
-
bóle głowy.
Ich hemoglobina spada, rozwija się niewielka anemia. Główną różnicą między babeszjozą a przeziębieniem jest brak pozytywnego działania leków przeciwwirusowych.
Ciężki przebieg babeszjozy charakteryzuje się ostrym początkiem: nagłym wzrostem temperatury do 41 stopni, który utrzymuje się do 8 dni, po czym gwałtownie spada. Obserwuje się ostrą hemolizę erytrocytów, której towarzyszy zażółcenie skóry. Nasilenie żółtaczki zależy od stopnia rozpadu czerwonych krwinek. Pacjenci skarżą się na silne dreszcze, nudności, wymioty, ogólne objawy toksyczne, bóle głowy, zmniejszony apetyt, bóle brzucha i mięśni, światłowstręt i dysfunkcje serca.
Po około 7 dniach od wystąpienia klinicznych objawów babeszjozy w moczu pojawia się hemoglobina, skąpomocz i objawy niewydolności nerek. Wątroba i śledziona są powiększone do dużych rozmiarów. We krwi następuje gwałtowny spadek liczby czerwonych krwinek, rozwija się ciężka niedokrwistość.
W 50% przypadków, jeśli dana osoba nie jest objęta opieką medyczną, śmierć następuje z powodu mocznicy, posocznicy, rozwoju zapalenia płuc i innych powikłań.
Diagnoza babeszjozy
Kliniczne rozpoznanie babeszjozy jest utrudnione ze względu na niewystarczającą liczbę obserwacji pacjentów (ze względu na rzadkość choroby) i niespecyficzność objawów. Dlatego każdy pacjent, u którego występuje długotrwała gorączka, powiększona wątroba, a antybiotykoterapia nie daje rezultatów, powinien zostać przebadany pod kątem wszystkich chorób zakaźnych, w tym babeszjozy.
Bardzo ważne jest uwzględnienie danych epidemiologicznych pacjenta zarejestrowanych przypadków ukąszeń kleszczy, przebywania na obszarze endemicznym. Ważne jest również ustalenie cech stanu odpornościowego pacjenta.
Rozpoznanie „babeszjoza” potwierdza się na podstawie badania bakteriologicznego rozmazu i gęstej kropli krwi, pośredniej reakcji immunofluorescencyjnej.
Ksenodiagnostyka jest bardzo skuteczna w przypadku wstrzyknięcia krwi pacjenta do chomika laboratoryjnego po usunięciu śledziony. Po 2-4 tygodniach ich krew jest analizowana na obecność Babesii.
Najskuteczniejszym sposobem diagnozowania babeszjozy jest oznaczanie DNA pasożyta metodą PCR (łańcuchowa reakcja polimerazy).
Leczenie babeszjozy u ludzi
Biorąc pod uwagę, że babeszjoza jest chorobą słabo poznaną, podejście do jej leczenia jest indywidualne i objawowe. Łagodna postać choroby z reguły ustępuje samoistnie, dlatego terapia lekowa nie jest wymagana.
Podstawą skutecznego leczenia umiarkowanych i ciężkich postaci babeszjozy jest wczesne przepisanie leków przeciwpasożytniczych. Preparaty żelaza są przepisywane w celu wyeliminowania anemii. W ostrej niewydolności nerek wykonuje się zabiegi hemodializy. Spadek hemoglobiny poniżej 70 g / l, erytrocyty do 1,2 mld / μl, hematokryt - 20% to wskazania do przetoczenia krwi lub masy erytrocytów.
ICD-10: B60.0 - Babeszjoza, babezjoza, piroplazmoza
Katalog chorób