Babeszjoza, babezjoza, piroplazmoza (łac. babesiosis) to ostra choroba zakaźna zwierząt i ludzi, charakteryzująca się ogólnym zatruciem organizmu, gorączką i rozwojem anemii. Babeszjoza należy do grupy zakaźnych pasożytniczych zakażeń odzwierzęcych. Choroba została po raz pierwszy zdiagnozowana w 1957 roku w Jugosławii.
Choroba babezjoza występuje powszechnie na wszystkich kontynentach (jedynym wyjątkiem jest Antarktyda), ale najczęściej występuje na wschodnim wybrzeżu Ameryki oraz w Europie (Polska, Jugosławia, Francja, kraje skandynawskie, Niemcy. Gryzonie, psy, duże i małe przeżuwacze są najbardziej podatne na babeszjozę.
Patogeneza babeszjozy
Czynnikami wywołującymi babeszjozę u ludzi mogą być trzy typy babesii (typ - pierwotniaki, klasa - sporozoans): Babesia divergens i Babesia rodhaini - w Europie, Babesia microti - w Ameryce. U zwierząt B. bovis i B. bigemina mogą być również przyczyną choroby.
Nosicielami zakażenia babezjozy są roztocze argas i kleszcz pospolity, kleszcz pastwiskowy, kleszcz psi (Ixodes ricinus). W ich ciele babeszje utrzymują się przez całe życie i mogą być przenoszone na potomstwo. Przenoszenie babeszjozy jest również możliwe poprzez transfuzję krwi (transfer krwi) od zakażonych osób. Opisano również przypadki infekcji dzieci w macicy.
Po ukąszeniu kleszcza patogen przenika przez jego ślinę do naczyń włosowatych i namnaża się w krwinkach czerwonych. Objawy kliniczne babeszjozy pojawiają się, gdy liczba dotkniętych erytrocytów osiąga 3-5%. Biorąc pod uwagę miejsce „zamieszkania” pasożytów, produkty ich życiowej aktywności przedostają się do krwiobiegu, co tłumaczy ogólne toksyczne uszkodzenie organizmu. W wyniku zniszczenia erytrocytów u osoby rozwija się niedokrwistość, której towarzyszą zaburzenia mikrokrążenia i ciężka niedotlenienie tkanek. Błony komórkowe erytrocytów odkładają się w naczyniach włosowatych nerkowych, co prowadzi do ostrej niewydolności nerek i rozwoju krwiomoczu.
Do grupy ryzyka rozwoju tej choroby zakaźnej należą pracownicy rolnictwa, ferm futerkowych i psiarni, a także pasterze i turyści. Ostre postacie choroby rozwinęły się u osób z poważnymi zaburzeniami układu odpornościowego, w tym po splenektomii (operacja usunięcia śledziony) oraz u osób zakażonych wirusem HIV. U osób z w pełni funkcjonującym układem odpornościowym choroba przebiega bezobjawowo, parazytemia sięga maksymalnie 2%.
Zatem ryzyko zarażenia babeszjozą jest wyższe u osób:
-
Z obniżoną odpornością;
-
U osób z usuniętą śledzioną;
-
z chorobą autoimmunologiczną;
-
U pacjentów zakażonych wirusem HIV z AIDS;
-
U osób starszych;
-
U pacjentów z chorobami przewlekłymi i ogniskami infekcji;
-
U osób, które niedawno przeszły poważną chorobę.
W takich przypadkach babeszjoza jest niezwykle ciężka i najczęściej kończy się śmiercią.