Anemia co to jest, objawy rozpoznanie

Niedokrwistość to cała kategoria zespołów charakteryzujących się spadkiem stężenia hemoglobiny i liczby czerwonych krwinek. Taki stan można rozpoznać dopiero po wynikach badań laboratoryjnych, nie można określić choroby „naocznie”. Objawy niedokrwistości u dorosłych mogą się znacznie różnić. Dlatego kierunek leczenia zależy od ogólnego stanu zdrowia, przyczyn choroby, wieku i płci oraz współistniejących patologii.

Anemia - co to jest i jak bardzo jest niebezpieczna

Anemia jest to zespół kliniczny i hematologiczny, który może wystąpić w wyniku określonej patologii. Białko hemoglobina jest syntetyzowane w szpiku kostnym przy udziale żelaza i wchodzi w skład czerwonych krwinek - czerwonych krwinek. Dostarcza tlen do tkanek, a także pomaga pozbyć się dwutlenku węgla, dostarczając go do płuc.

Tak ważna funkcja łatwo wyjaśnia niebezpieczne konsekwencje anemii. Po pierwsze, nawet w warunkach niedoboru żelaza w diecie organizm dołoży wszelkich starań, aby zwalczyć anemię: na początku w tkankach i narządach nie będzie wystarczającej ilości żelaza, a dopiero na końcu we krwi. Oznacza to, że niedokrwistość często towarzyszy poważnym chorobom szpiku kostnego, nowotworom i ciężkim dolegliwościom hematologicznym. Z tego powodu ważne jest, aby zwracać uwagę na anemię tak wcześnie, jak to możliwe.

Po drugie, spadek poziomu hemoglobiny może prowadzić do następujących konsekwencji:

• osłabienie sił ochronnych i wzrost podatności na agresywne czynniki środowiskowe;

• zmniejszona wytrzymałość fizyczna i tolerancja wysiłku intelektualnego;

• wysokie ryzyko rozwoju chorób serca;

• wysokie ryzyko rozwoju procesów ropno-septycznych.

Na szczególną uwagę zasługują kobiety w ciąży. Niedokrwistość w okresie rodzenia może prowadzić do wysokiego prawdopodobieństwa poronienia samoistnego, niedożywienia płodu i opóźnienia wzrostu wewnątrzmacicznego, pojawienia się niedotlenienia i braku koordynacji porodu. Fizjologiczna utrata krwi podczas porodu lub podczas wykonywania cięcia cesarskiego nie spowoduje powikłań u zdrowej kobiety, ale u przyszłej matki z niedokrwistością może również spowodować poważne konsekwencje.

Objawy anemii

Objawy niedokrwistości i charakterystyka leczenia mogą się różnić u pacjentów z różnych grup wiekowych, płci i ogólnego stanu zdrowia. Najbardziej charakterystyczne znaki to:

• bladość skóry (od białego do żółtawego) i błon śluzowych;

• wypadanie włosów (nie ogniskowe łysienie, ale nawet wypadanie włosów);

• łamliwe paznokcie, zmiany w strukturze płytki paznokcia, nagłe białe plamy na paznokciach;

• zmiana smaku, uczucie pieczenia na języku;

• pęknięcia w kącikach ust;

• nieprawidłowości miesiączkowania u kobiet ;

• spadek aktywności fizycznej, odporność na stres fizyczny;

• osłabienie mięśni;

• senność;

• szybkie zmiany nastroju;

• drażliwość;

• zawroty głowy, nawracające bóle głowy, rzadziej omdlenia;

• szum w uszach;

• ciemnienie lub „mroczki” w oczach;

• nietypowe preferencje gastronomiczne, na przykład chęć posmakowania farb i lakierów, ziemi, kredy itp .;

• ból w klatce piersiowej, zwykle w okolicy serca.

Czasami niedokrwistość jest odkrywana przypadkowo, podczas diagnozy stanu ogólnego, gdy pacjent zgłosił się do lekarza z innego powodu. Tak więc częste choroby układu oddechowego są częstą konsekwencją anemii, a wizyta u lekarza pozwala zidentyfikować prawdziwe przyczyny uporczywych dolegliwości.

Różnice między anemią u dorosłych i dzieci

Według WHO około 2 miliardy ludzi na świecie choruje na anemię. Większość z nich to dzieci w różnym wieku. Prawie połowa z nich to przedszkolaki, nieco ponad jedna czwarta to mali pacjenci w wieku szkolnym. A u dorosłych anemia występuje dość często.

Niedokrwistość u dzieci może mieć określoną przyczynę: okresy szybkiego wzrostu. Mechanizmy hematopoezy są nadal niedoskonałe, a zryw wzrostu wymaga zwiększonej ilości składników odżywczych. Może się to wiązać z przejściowym spadkiem poziomu hemoglobiny we krwi. Jednak nadal nie jest to wariant normy, ale syndrom zasługujący na szczególną uwagę lekarza. Niedokrwistość może prowadzić do osłabienia mechanizmów obronnych, słabego przyrostu masy ciała, utraty apetytu, osłabienia i płaczliwości. Terminowe metody diagnostyki i leczenia niedokrwistości poprawią stan i zapobiegną powikłaniom.

Najgroźniejszym powikłaniem niedokrwistości z niedoboru żelaza u dorosłych jest śpiączka hipoksyjna. Przy dużej utracie krwi może to być śmiertelne. Dlatego ważne jest, aby udać się do lekarza na czas.

Dlaczego występuje anemia?

Niedokrwistość może być wywołana wieloma czynnikami. Często istnieje połączenie przyczyn, które szybko prowadzą do zaburzeń krwi. Najczęstsze czynniki rozwoju anemii:

• funkcje dietetyczne. To jest najbardziej podstępny powód. Brak żywności bogatej w żelazo, witaminy z grupy B może nie być traktowany poważnie przez człowieka. Obserwuje się to przy skromnej diecie kobiet, które chcą zrzucić zbędne kilogramy, konieczności przestrzegania określonego stołu pod kątem chorób przewodu pokarmowego itp. .;

• dysfunkcja układu pokarmowego. Nawet pełna dieta nie gwarantuje braku anemii, jeśli żelazo nie może być w pełni wchłonięte z powodu chorób przewodu pokarmowego. Wchłanianie żelaza zachodzi w żołądku i jelicie cienkim. Choroby tych narządów mogą prowadzić do zakłócenia procesu i rozwoju;

• choroby prowadzące do upośledzenia produkcji czerwonych krwinek w szpiku kostnym. Takie choroby obejmują patologie nerek i układu hormonalnego, niedobór białka, przewlekłe infekcje, guzy nowotworowe;

• hemoliza. Jest to stan, w którym krwinki czerwone ulegają przedwczesnemu zniszczeniu. Zwykle fizjologiczna hemoliza następuje nie wcześniej niż po 120 dniach - tyle „żyje” erytrocyt. W stanach patologicznych zmniejsza się życie erytrocytów, na tle których pojawia się niedokrwistość. Może to być spowodowane długotrwałą terapią lekową, chorobami zakaźnymi, reumatyzmem, dolegliwościami ogólnoustrojowymi (twardzina skóry itp.), chorobą nerek itp. .;

• przewlekła utrata krwi. Utrata krwi jest częstą przyczyną anemii. Obejmują one obfite miesiączki u kobiet lub krótki (21 dni lub krócej) cykl menstruacyjny, częste krwawienia z nosa lub dziąseł, krwawienia z przewodu pokarmowego, gojące się rany u osób z cukrzycą, zabiegi chirurgiczne, poród itp.

Niedokrwistość jest zawsze wynikiem rozwoju choroby podstawowej, dlatego ważne jest, aby uzyskać dokładne informacje o przyczynach. Nie zaleca się samodzielnego diagnozowania i samoleczenia. Przyjmowanie suplementów żelaza może poprawić stan, ale nie wyleczy podstawowej dolegliwości, dlatego będzie całkowicie nieskuteczne, a prawdopodobieństwo nawrotu jest wysokie.

Podejście do leczenia niedokrwistości zależy od tego, co powoduje chorobę. Tak więc wtórne przyczyny rozwoju zespołu obejmują:

• zakaz spożywania pokarmów białkowych, post ze względu na okoliczności życiowe lub przekonania. Jeśli dana osoba jest zmuszona lub woli odmówić jedzenia pochodzenia zwierzęcego i nie znajduje substytutu dla zawartości żelaza, rozwija się niedobór i związana z nim niedokrwistość;

• ciąża. Zmiany hormonalne, zwiększone zapotrzebowanie na witaminy i pierwiastki śladowe mogą powodować niedobór, w tym żelaza, niedokrwistość u kobiet w ciąży rozwija się dość często. Ważne jest, aby regularnie odwiedzać ginekologa-położnika i poddawać się badaniom na czas, aby nie przegapić możliwych naruszeń;

• krwiodawstwo. Pomimo tego, że oddawanie krwi odbywa się z uwzględnieniem bezpiecznej utraty krwi, zwiększa się ryzyko wystąpienia anemii. W przypadku darowizny należy skonsultować się z lekarzem;

• sporty wyczynowe lub wzmożona aktywność fizyczna. Dzieje się tak, ponieważ mięśnie wymagają zwiększonej ilości żelaza. Osobliwością tego powodu jest to, że anemia przebiega w wymazanej formie, ponieważ zwykle sportowiec prowadzi aktywny i zdrowy tryb życia. Ważne jest, aby zwracać uwagę na zmęczenie, nietolerancję na wcześniej nawykowe obciążenia, duszność.

Klasyfikacja anemii

Anemie klasyfikuje się według wskaźnika barwy, który pokazuje poziom nasycenia erytrocytów hemoglobiną. Wyróżnia się następujące typy zespołów:

• hipochromiczny (niedobór żelaza, talasemia, niedokrwistość związana z brakiem witaminy B6 itp.);

• normochromiczny (hemolityczny, krwotoczny, tj. wynikający z utraty krwi / operacji, aplastyczny itp.);

• hiperchromiczny (niedobór witaminy B12, niedobór kwasu foliowego itp.).

Widzimy, że anemia nie zawsze jest synonimem niedoboru żelaza. Niedobór witamin z grupy B może również powodować rozwój zespołu i dość często wiąże się ze specyfiką diety lub wchłanianiem składników odżywczych w jelicie. Pod tym względem autodiagnoza jest niemożliwa: tylko lekarz może określić rodzaj niedokrwistości, zidentyfikować przyczyny i prawidłowo skorygować stan.

Leczenie zależy również od ciężkości niedokrwistości. Decyduje o tym nasilenie spadku poziomu hemoglobiny. Istnieją trzy stopnie nasilenia:

• łatwo. Poziom hemoglobiny od 90 g / l;

• średni. Poziom hemoglobiny 70–90 g / l;

• ciężki. Poziom hemoglobiny jest niższy niż 70 g / l.

Rozpoznanie anemii

Rozpoznanie anemii to nie tylko ustalenie faktu obniżenia się poziomu hemoglobiny. Lekarz musi zrozumieć przyczyny, ocenić ogólny stan zdrowia, wykluczyć poważne patologie, które występują w postaci utajonej, jeśli nie zostały wykryte wcześniej. W tym celu mogą być zaangażowane testy laboratoryjne: wymagane jest szczegółowe kliniczne badanie krwi. 

Szacuje się zawartość hemoglobiny, erytrocytów, płytek krwi, leukocytów, kilka obliczonych wskaźników erytrocytów. Wskaźniki te pozwalają uzyskać dane dotyczące wielkości, nasycenia hemoglobiną, jednorodności erytrocytów. Oznaczenie retikulocytów (młodych erytrocytów) pomaga zrozumieć naturę anemii, a także ocenić reaktywność układu krwiotwórczego na stan patologiczny. Ma to również znaczenie przy monitorowaniu leczenia - lekarz może ocenić odpowiedź na przebieg terapii.

Określenie parametrów erytrocytów obejmuje ocenę następujących wskaźników:

• liczba czerwonych krwinek;

• stężenie hemoglobiny;

• średnia objętość erytrocytów;

• hematokryt;

• szerokość rozkładu objętości erytrocytów;

• normoblasty.

Ocenia się również średnią objętość i średnicę czerwonych krwinek. Wzrost tych parametrów może świadczyć o niedoborze witaminy B12. Spadek wskazuje na brak żelaza.

Retikulocytoza lub ilościowe wskaźniki niedojrzałych erytrocytów mogą wskazywać na pewne cechy aktywności szpiku kostnego. W przypadku anemii aplastycznych związanych z zahamowaniem czynności szpiku kostnego wskaźnik może spaść do zera. Retikulocytoza wzrasta wraz z utratą krwi, niedokrwistością hemolityczną.

Lekarz zwróci również uwagę na te parametry krwi, które nie są bezpośrednio związane z krwinkami czerwonymi. Na przykład wzrost poziomu płytek krwi może być konsekwencją IDA na tle przewlekłej utraty krwi. Jeśli leukocyty i płytki krwi są zmniejszone, możemy mówić o niedokrwistości aplastycznej. Wykrywanie komórek blastycznych wymaga szczególnej uwagi, istnieje duże prawdopodobieństwo ostrej białaczki.

Chociaż diagnostyka laboratoryjna ma kluczowe znaczenie, ważne jest, aby stosować również inne metody badawcze. Badanie jest obowiązkowe - lekarz ocenia kolor skóry i błon śluzowych. Badanie palpacyjne pomaga podejrzewać możliwe zaburzenia narządów wewnętrznych i guzy. Dokładna ankieta pozwala zidentyfikować cechy stylu życia, prawdopodobne przyczyny, czas trwania objawów.

W przypadku objawów niedokrwistości ważne jest, aby udać się do lekarza rodzinnego lub hematologa. Skieruje Cię do niezbędnych analiz i podejmie przypuszczenia dotyczące przyczyn. Aby je wyjaśnić, czasami konieczne jest skorzystanie z dodatkowych narzędzi diagnostycznych:

• fibrogastroduodenoskopia. Ocena stanu błon śluzowych przełyku, żołądka pomoże w identyfikacji krwawienia z żołądka;

• USG wątroby i nerek ;

• badanie narządów miednicy u kobiet ;

• kolonoskopia ;

• radiografia płuc itp.

Cała lista metod diagnostycznych nie jest wymagana: specjalista ustali możliwe przyczyny i skieruje je do określonych badań zgodnie ze wskazaniami. W razie potrzeby może skierować do innego lekarza. Jeśli więc przyczyną niedokrwistości jest ciężka i długotrwała miesiączka lub krótki cykl , wymagane będzie badanie ginekologa . Znalezienie problemów z dziąsłami (krwawienia) i objawów chorób przyzębia będzie wymagało wizyty u periodontologa. Częste krwawienia z nosa są powodem konsultacji z otolaryngologiem , oceny parametrów ciśnienia krwi itp.

Leczenie anemii

Kliniczne zalecenia dotyczące leczenia niedokrwistości zależą od wielu czynników: płci, wieku i stanu pacjenta, rodzaju i ciężkości zespołu. W praktyce lekarskiej obowiązuje kilka ogólnych zasad. Należą do nich:

• obowiązkowa korekta diety na niedobór witaminy B12, niedokrwistość z niedoboru żelaza. To uzupełnia główny przebieg leczenia - przyjmowanie leków, które uzupełnią brak substancji;

• terminowa korekta niedoboru witamin i minerałów u kobiet w ciąży;

• obowiązkowa konsultacja z wąskim specjalistą w zakresie identyfikacji konkretnych przyczyn: przewlekłego krwawienia, cech funkcjonowania układu rozrodczego u kobiet itp. .;

• badanie przez wąskiego specjalistę w przypadkach, gdy niedokrwistość spowodowała powikłania narządów i układów

Zintegrowane podejście pozwala poradzić sobie z przyczyną zespołu, a nie maskować objawu, a także eliminować lub korygować konsekwencje choroby.

Główne cele leczenia anemii:

• eliminacja przyczyny. Identyfikacja i eliminacja źródła przewlekłej utraty krwi, normalizacja wchłaniania żelaza w jelicie, zmniejszenie utraty krwi podczas miesiączki itp. .;

• uzupełnienie braku ważnych substancji;

• zapobieganie rozwojowi zmian dystroficznych w narządach wewnętrznych, przywrócenie ich normalnej funkcji.

Należy pamiętać, że nie można wyeliminować anemii samą dietą. Wynika to z faktu, że wchłanianie żelaza z pożywienia nie przekracza 2,5 mg / dzień. Jest 20 razy bardziej wchłaniany z leków. Jednak bardzo ważne jest przestrzeganie diety jako uzupełnienia terapii lekowej. Pacjentom zaleca się spożywanie pokarmów zawierających duże ilości przyswajalnego białka i żelaza.

Mięso zawiera żelazo hemowe, które jest wchłaniane w 30%. Żelazo w diecie występuje dwóch formach: hemowej dostępnej w produktach zwierzęcych (czerwone mięso, podroby, wątroba) oraz niehemowej obecnej w produktach pochodzenia roślinnego. Również wątroba, jaja i ryby zawierają żelazo, które jest wchłaniane w 10-15%. Pierwiastek śladowy znajduje się również w produktach pochodzenia roślinnego, wchłanianie Fe z roślin strączkowych, szpinaku, soi, kopru, pieczywa - do 3-5%. Wskazane jest włączenie do diety jabłek, granatów i soku z granatów, buraków, kaszy gryczanej. Ale jeśli chodzi o ich ogólne korzyści, wchłanianie z nich jonów żelaza jest ograniczone, co pokazują liczne badania. Dlatego ważne jest, aby nauczyć się, że jedzenie jabłek w żaden sposób nie pomoże wyleczyć anemii, to nic innego jak mit.

Ludzie, którzy jedzą mięso, otrzymują więcej żelaza niż ci, którzy przestrzegają diety wegetariańskiej. Ścisły wegetarianizm może powodować anemię, ponieważ warzywa i zboża zawierają substancje, które zakłócają wchłanianie żelaza. Pod warunkiem normalnej zbilansowanej diety nie pociągają za sobą poważnych konsekwencji.

Ważne jest, aby zrozumieć, że zbilansowana dieta pomaga zaspokoić codzienne zapotrzebowanie, ale nie eliminuje niedoboru żelaza. Korekta opiera się na farmakoterapii.

Transfuzje krwi (transfuzje) wykonywane są ze względów zdrowotnych. Zwykle przeprowadza się je, gdy hemoglobina spadnie poniżej 50-40 g / l.

Jeśli sytuacja nie jest tak trudna, lekarz przepisze leki.  Niedokrwistości z niedoboru żelaza  jest korygowane lekami doustnymi, przebieg leczenia u dorosłych jest dość długi. Kontrola pośrednia jest obowiązkowa - wykonywane są szczegółowe badania krwi. Zasady leczenia w tym przypadku są następujące:

• przepisywanie preparatów żelaza z wystarczającą dawką żelaza lub żelaza dla osoby;

• uzupełnienie przebiegu kuracji substancjami zwiększającymi wchłanianie. Stosuje się kwas bursztynowy, kwas askorbinowy;

• odrzucenie leków zobojętniających sok żołądkowy, szczawianów i innych leków zmniejszających wchłanianie żelaza, jeśli to możliwe, lub zalecenia dotyczące ich przyjmowania w różnym czasie;

• terapia przez co najmniej 6-8 tygodni przed normalizacją i co najmniej 4 tygodnie po poprawie.

Przyjrzyjmy się bardziej szczegółowo zaleceniom dotyczącym odrzucania leków i pokarmów, które zakłócają wchłanianie żelaza. Można temu zapobiec, stosując kwas fosforowy, wapń, garbniki, fitynę, sole. Dlatego nie powinieneś spożywać herbaty, kawy, napojów typu cola w tym samym czasie co żelazo.

Kobiety cierpiące na długie i obfite miesiączki, niezwiązane z chorobami układu hormonalnego i rozrodczego, ważne jest, aby utrzymywać miesięczne krótkie cykle leczenia: przyjmować średnio 3-5 dniowe dawki terapeutyczne Fe.

Kliniczne wytyczne dotyczące leczenia niedokrwistości nakazują regularne monitorowanie. Kryterium skuteczności terapii jest co najmniej trzykrotny wzrost liczby retikulocytów w ciągu 7-10 dni po rozpoczęciu leczenia.

Wszystkie preparaty żelaza są podzielone na dwie grupy: jonowe (sole lub polisacharydowe związki żelaza żelazawego) i niejonowe, składające się z kompleksu żelaza (III).

Siarczan żelazawy jest zawarty w produktach jedno- i wieloskładnikowych i jest dobrze wchłaniany, a także ma stosunkowo mniejszą listę skutków ubocznych. Związki chlorków są gorzej wchłaniane, a także mogą powodować niepożądane skutki: metaliczny posmak w ustach, niestrawność, ciemnienie szkliwa zębów itp. Współczesne standardy leczenia wymagają stosowania preparatów zawierających żelazo lub żelazo.

Czasami preparaty żelaza są wskazane do podawania pozajelitowego. Dotyczy to przypadków, w których występuje zaburzenia wchłaniania w jelicie i inne cechy. Główne wskazania do infuzji kroplowej są następujące:

• naruszenie wchłaniania jelitowego - złe wchłanianie, operacja itp. .;

• nietolerancja leków do podawania doustnego;

• potrzeba szybkiego nasycenia. Na przykład w przypadku nagłej operacji;

• leczenie erytropoetyną: wraz z nią gwałtownie wzrasta zapotrzebowanie na żelazo, ponieważ jest ono aktywnie spożywane przez erytrocyty.

Ważne: podawanie pozajelitowe wymaga nie więcej niż 100 mg / dobę. W przeciwnym razie istnieje możliwość komplikacji.

Schematy leczenia niedokrwistości z niedoboru witamin obejmują suplementację witaminą B12, kwasem foliowym i niektórymi mikroelementami.

Leczenie anemii związanych z chorobami narządów krwiotwórczych, guzami szpiku kostnego rozwija się indywidualnie i zwraca szczególną uwagę na przyczynę.

Zapobieganie anemii

Zapobieganie niedokrwistości powinno być prowadzone przy ukrytych objawach niedoboru żelaza lub obecności czynników ryzyka rozwoju zespołu. Tak więc, jeśli istnieją podstawy do szybkiego rozwoju anemii, ważne jest coroczne badanie poziomu hemoglobiny i żelaza w surowicy. Anemią zagrożeni są następujące osoby:

•  krwiodawcy, zwłaszcza kobiety;

• kobiety w ciąży, zwłaszcza te z częstymi ciążami;

• kobiety z przedłużającym się (ponad 5 dni), obfitym krwawieniem miesiączkowym, krótkim cyklem (21-25 dni);

• dzieci z ciąż mnogich, wcześniaki;

• dzieci w okresach szybkiego wzrostu;

• osoby z ograniczeniami żywieniowymi;

• osoby cierpiące na chroniczne krwawienia. na przykład z hemoroidami itp.;

• pacjenci przyjmujący niesteroidowe leki przeciwzapalne;

• zawodowi sportowcy i osoby wykonujące czynną pracę fizyczną.