Paluch koślawy

Paluch koślawy to deformacja przodostopia związana z odchyleniem przedniego palca na zewnątrz stopy, tj. do małego palca. Wraz z postępem choroby w kciuku powstaje „guzek” spowodowany tworzeniem się nowej tkanki kostnej na zewnętrznej powierzchni kości oraz nadmiernym wystawaniem głowy I kości śródstopia. W rezultacie pierwszy palec czołga się po drugim lub pod nim, powstaje odkształcenie drugiego, a nawet trzeciego palca. W niektórych przypadkach chorobie towarzyszy zniekształcenie palca piątego, gdy odchyla się on nadmiernie w kierunku palca pierwszego, a u jego podstawy tworzy się bolesna „kość” (choroba Taylora). Deformacja bunionette – Choroba Taylora to zaburzenie, które objawia się bolesnym zgrubieniem i wypukłością w obrębie połączenia piątego palca stopy i piątej kości śródstopia. Piąta kość śródstopia wraz z paliczkiem bliższym piątego palca ustawia się pod patologicznym kątem, kości nie są ustawione w osi. Uwypuklenie tworzy boczna część głowy piątej kości śródstopia. Deformacja bunionette ma związek z powtarzającymi się przeciążeniami w obrębie bocznej powierzchni stopy. Najczęściej przeciążenia te mają związek ze źle dobranym obuwiem, nieprawidłową długotrwałą pozycją w siadzie skrzyżnym (w przeszłości np. w zakładach krawieckich – stąd zwyczajowa nazwa zniekształcenia – „kostka krawca”).

Istnieje wiele przyczyn prowadzących do skrzywienia stopy, ale rzadko występują one osobno:

• Płaskostopie: poprzeczne, podłużne, kombinowane, wrodzone, nabyte;

• Osteoporoza: niska zawartość wapnia w kościach, co prowadzi do utraty sztywności i zmiany kształtu. Przyczyną mogą być zaburzenia hormonalne i dziedziczne predyspozycje; 

• Nadwaga: stopa ma ograniczony potencjał nacisku, który może wytrzymać bez deformacji. Wraz ze spadkiem oporu lub wzrostem masy więzadła i mięśnie nie wytrzymują i nie rozciągają się;

• Predyspozycje genetyczne: hiperelastyczność stopy może być wrodzona. Jednocześnie aparat mięśniowo-szkieletowy jest osłabiony i wzrasta prawdopodobieństwo wystąpienia płaskostopia;

• Chodzenie w niewłaściwych butach. Niepożądane jest ciągłe noszenie wąskich butów i wysokich obcasów, ponieważ obciążenie stopy rozkłada się nieprawidłowo - prawie cały ciężar spada na przednią część, a mianowicie na staw śródstopno-paliczkowy pierwszego palca; 

• Zaburzenia endokrynologiczne: gwałtowne zmiany tła hormonalnego w czasie ciąży, z menopauzą, a nawet tylko jej miesięczne wahania związane z cyklem miesiączkowym, mogą powodować osłabienie więzadeł;

• Urazy stopy: uderzenie lub upuszczenie ciężkiego przedmiotu na stopę może spowodować złamanie lub stłuczenie, które prowokuje początek deformacji.

Według statystyk w 85-90% przypadków rozwoju palucha koślawego pacjentką jest kobieta, co można wytłumaczyć upodobaniem pięknej połowy ludzkości do szpilek i wąskich butów.