Choroba von Gierkego, glikogenoza typu Ia

Aktualizacja: piątek, Grudzień 2, 2022 - 15:41
Choroba von Gierkego, glikogenoza typu Ia

 

Choroba von Gierkego, glikogenoza typu Ia, glycogen storage disease Ia, von Gierke disease, GSD Ia  jest najczęstszą chorobą glikogenną. Ta genetyczna choroba jest spowodowana niedoborem enzymu glukozo-6-fosfatazy, który upośledza zdolność wątroby do tworzenia glukozy poprzez rozkład glikogenu i glukoneogenezę.  Ponieważ w wyniku działania tych dwóch mechanizmów wątroba utrzymuje prawidłowy poziom glukozy w celu zaspokojenia wszystkich potrzeb metabolicznych organizmu, przy niedoborze tego enzymu procesy te nie przebiegają prawidłowo, co prowadzi do hipokaliemii.  

Naruszenie systemu rozkładu glikogenu powoduje gromadzenie się tej substancji w wątrobie i nerkach, a to odpowiednio prowadzi do zwiększenia objętości tych narządów. Pomimo wzrostu, nerki i wątroba nadal normalnie pełnią swoje funkcje w dzieciństwie, ale w wieku dorosłym stają się podatne na różne zmiany zachodzące w organizmie. Innymi następstwami zaburzeń metabolicznych może być kwasica mleczanowa (gromadzenie się kwasu mlekowego we krwi i tkankach obwodowych) oraz hiperlipidemia. Aby uniknąć tych powikłań, głównym sposobem leczenia jest stałe stosowanie węglowodanów o dużej masie cząsteczkowej, takich jak skrobia kukurydziana lub inne, w celu utrzymania poziomu glukozy poprzez stopniowe wchłanianie glukozy, która powstaje, gdy skrobia jest rozkładana z pożywienia. Aby leczyć inne problemy związane z chorobą Gierkego, potrzebne są inne metody leczenia.
Choroba została nazwana na cześć niemieckiego lekarza Edgar Otto Conrad von Gierke, który jako pierwszy ją opisał. 
Enzym glukozo-6-fosfataza znajduje się na wewnętrznej błonie retikulum endoplazmatycznego. Reakcja katalityczna, w której bierze udział ten enzym obejmuje białko wiążące wapń oraz trzy białka transportowe (T1, T2, T3), które ułatwiają przemieszczanie się do centrum katalitycznego odpowiednio glukozo-6-fosforanu (G6P), glukozy i fosforanu w czasie tej reakcji. 
Najczęstszymi postaciami HD są typ Ia (80% przypadków) i typ Ib (20% przypadków). Ponadto istnieją inne formy, które są bardzo rzadkie. 
Typ Ia wynika z mutacji w genie G6PC kodującym glukozo-6-fosfatazę (G6P). Gen ten znajduje się na 17q21chromosom. 
Typ Ib jest spowodowany mutacją w genie T1, Transporter G6P. Cechy metaboliczne typów Ia i Ib są bardzo podobne, ale w przypadku choroby na Ib pacjent może doświadczyć dodatkowych powikłań, a ten typ jest uważany za nieco trudniejszy. 

Glikogenoza typu Ia dziedziczona jest w sposób autosomalny recesywny. Heterozygotyczni nosiciele (rodzice) zwykle nie mają żadnych objawów choroby. Podczas gdy prawdopodobieństwo zachorowania dziecka wynosi 25%. Diagnoza prenatalnaprzeprowadzona w 18-22 tygodniu ciąży z biopsją wątroby, ale jak dotąd nie opracowano specyficznego leczenia tego zaburzenia na tym etapie. Ponadto diagnostyka prenatalna jest możliwa na podstawie DNA płodu uzyskanego w wyniku biopsji kosmówki, ale tylko wtedy, gdy wiadomo, że płód jest zagrożony rozwojem tej choroby. 

 

Choroba von Gierkego, glikogenoza typu Ia objawy

Choroba von Gierkego objawy najczęściej rozwijają się w 3-4 miesiącu życia, rzadziej - od okresu noworodkowego. Najbardziej wyraźne objawy kwasicy mleczanowej i hipoglikemii: dzieci są ospałe, senne, źle ssą pierś lub smoczek z butelki, często płaczą, nie uspokajają się przez długi czas. Sen jest niespokojny, z częstymi przebudzeniami, reżim dnia i nocy nie jest ustalony, ciśnienie krwi jest obniżone. Mogą wystąpić mimowolne skurcze mięśni ramion, nóg, powiek. Po 3 miesiącach rozwijają się napady padaczkowe. Wszystkie te objawy są bardziej zauważalne u niemowląt karmionych mieszanką, które są karmione, co godzinę, a nie na żądanie. Przy częstych karmieniach glukoza dostaje się do organizmu prawie w sposób ciągły, hipoglikemia jest łagodna.

Zmieniają się cechy wyglądu dziecka: twarz staje się zaokrągla, policzki i brzuch są powiększone, kończyny są stosunkowo cienkie. W miarę starzenia się określa się niski wzrost, słaby rozwój fizyczny i późne dojrzewanie. Tkanka tłuszczowa rozkłada się w szczególny sposób: ręce i nogi są szczupłe, wydają się jeszcze cieńsze na tle dużej twarzy i tułowia. Duży rozmiar brzucha wiąże się zarówno z nagromadzeniem podskórnej tkanki tłuszczowej, jak i patologicznym powiększeniem wątroby.

Powstają żółtaki - ogniskowe nowotwory tłuszczowe pod skórą, zlokalizowane na łokciach, kolanach, udach, pośladkach. Pojawia się duszność, temperatura często utrzymuje się na poziomie wartości podgorączkowych 37-37,5˚C. Zmniejszona aktywność płytek krwi objawia się krwawieniami z nosa, siniakami. Niektóre dzieci mają sporadyczną biegunkę. Niewydolność nerek rozwija się wraz z długotrwałym, ciężkim przebiegiem choroby.

 

Choroba von Gierkego, glikogenoza typu Ia rozpoznanie

Rozpoznanie choroby von Gierkego przeprowadza się na podstawie wyników badania i wywiadu, podczas których stwierdza się powyższe objawy. Inne metody diagnostyczne to: pomiar poziomu glukozy i tłuszczu we krwi, kwasu mlekowego i moczowego, pomiar aktywności enzymów wątrobowych: AST (aminotransferaza asparaginianowa) i ALT (aminotransferaza alaninowa), wykonywany jest test prowokacyjny z glukagonem, badanie wątroby biopsja, badanie aktywności glikogenu i glukozy-6 -fosfatazy. Stosowana jest również metoda PCR (reakcja łańcuchowa polimerazy).

 

Choroba von Gierkego, glikogenoza typu Ia leczenie

Leczenie choroby Gierkego sprowadza się do utrzymania poziomu glukozy w granicach normy. W tym celu pacjentom pokazuje się częste posiłki z wystarczającą zawartością glukozy. Węglowodany należy spożywać, także w nocy. W tym celu stosuje się 2 metody: wlew glukozy przez sondę nosowo-żołądkową: spożycie surowej skrobi kukurydzianej. Posiłki powinny zawierać około 65-70% węglowodanów, 10-15% białka i 20-25% tłuszczu. Leczenie jest również objawowe: wskazane jest przyjmowanie leków obniżających poziom kwasu moczowego. W ciężkiej progresji choroby wykonuje się przeszczep wątroby i/lub nerki.

 

Choroba von Gierkego, glikogenoza typu Ia zapobieganie

Choroba Gierkego występuje średnio w jednym przypadku na 200 tys. noworodków. Bez odpowiedniego leczenia pacjenci z chorobą Gierkego umierają w okresie noworodkowym lub we wczesnym dzieciństwie, głównie z powodu hipoglikemii i kwasicy. Profilaktyka choroby sprowadza się do medycznego poradnictwa genetycznego oraz diagnostyki prenatalnej lub przedimplantacyjnej. Obecność chorych w rodzinie jest bezpośrednim wskazaniem do porady lekarskiej genetyki. 

Chorzy na chorobę von Gierkego, którzy nie otrzymują niezbędnego leczenia, umierają w okresie noworodkowym, niemowlęcym lub we wczesnym dzieciństwie z powodu ciężkiej hipoglikemii i kwasicy. Przy odpowiedniej terapii choroba jest skutecznie kompensowana, wraz z wiekiem zmniejsza się nasilenie hipoglikemii. 

 

Katalog chorób: Choroby genetyczne

Dziękujemy za przeczytanie artykułu lub obejrzenie zdjęć. Jesteśmy grupą entuzjastów medycyny, która pisze artykuły, by dzielić się wiedzą i najnowszymi odkryciami w dziedzinie opieki zdrowotnej. Naszym celem jest edukowanie i informowanie zarówno specjalistów jak i szeroką grupę czytelników.

ZOBACZ ZDJĘCIA CHORÓB SKÓRNYCH NA ...