Artroza stawu kolanowego

Artroza kolana jedna z najczęstszych przewlekłych chorób stawów. Prowadzi do stopniowego niszczenia stawu kolanowego. Często towarzyszy artrozie silny ból. Osoba cierpiąca na artrozę kolanową pozbawiona jest możliwości wykonywania zwykłych czynności fizycznych: chodzenia, wchodzenia po schodach, chodzenia po mieszkaniu. Choroba zwyrodnieniowa kolan (gonartroza ) jest częstą chorobą, w której następuje stopniowe niszczenie (zwyrodnienie) tkanki chrzęstnej, a następnie zaangażowanie otaczających struktur w proces degeneracji. Bez szybkiej pomocy lekarza choroba staje się przyczyną silnego bólu i ograniczenia mobilności, aw zaawansowanych przypadkach prowadzi do niepełnosprawności.

Staw kolanowy regularnie doświadcza ogromnego obciążenia w życiu codziennym. Chodzenie, bieganie, skakanie, wchodzenie po schodach i samo wstawanie mają wpływ na stan chrząstki kolanowej. Procesy destrukcji i odbudowy pozostają w stałej równowadze, ale jeśli pod wpływem pewnych przyczyn równowaga ta zostanie zachwiana, rozpoczyna się stopniowy rozwój artrozy.

Choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego wiek jest głównym czynnikiem ryzyka, niestety choroba może również dotknąć ludzi w bardzo młodym wieku. W wyniku zapalenia uszkadzana jest przede wszystkim chrząstka a także więzadeł, łąkotek i innych struktur stawowych. Jednak to utrata tkanki chrzęstnej w największym stopniu determinuje nasilenie rozwoju artrozy. Naturalna poduszka między kośćmi, jaką jest chrząstka, ulega osłabieniu. Kiedy tak się dzieje, kości w stawie ściągają się do siebie (utrata grubości chrząstki) i ocierają się o siebie. Końce włókien nerwowych, które rozwarły się z powodu utraty grubości chrząstki, są podrażniane przy każdym ruchu. Tarcie powoduje ból, obrzęk (można to zobaczyć na USG, a czasem nawet gołym okiem), sztywność, osłabienie zdolności motorycznych, a później powstawanie wyrostków kostnych - osteofitów (widoczne na zdjęciach rentgenowskich i USG). Ta choroba opiera się na przewlekłym zapaleniu, które niszczy chrząstkę.

Stopniowo w kolanie pojawia się cały kompleks zmian:

• przerzedzenie chrząstki aż do całkowitego zaniku;

• zmiany w składzie i zmniejszenie ilości mazi stawowej;

• uszkodzenie kości z powodu tarcia o siebie;

• pojawienie się kostnych wypukłości ( osteofitów - osteofity to zmiany określane jako dzioby lub narośla kostne, których cechą charakterystyczną jest miejscowa dobudowa tkanki kostnej ), najpierw wzdłuż krawędzi stawu, a następnie na całym jego obszarze;

• zagęszczenie torebki stawowej w wyniku przewlekłego procesu zapalnego, co prowadzi do sztywności stawów;

• kompensacyjny skurcz otaczających mięśni.

Ostatecznie kolano znacznie się deformuje, a mobilność jest ograniczona, co prowadzi do niepełnosprawności osoby.

W zależności od lokalizacji choroba zwyrodnieniowa kolan może być jednostronna i dotyczyć prawego lub lewego kolana lub obustronna. W takim przypadku dotyczy to obu nóg.

Do rozwoju artrozy przyczyniają się dwie grupy czynników

Niemodyfikowalne - ani lekarz, ani pacjent nie mają na nie wpływu:

• podeszły wiek, zdolność tkanki chrzęstnej do regeneracji spada wraz z wiekiem. Jednocześnie zwiększa się liczba cykli pracy stawu, sumowane są mikro przeciążenia, a niekiedy poważne kontuzje;

• nadwaga zwiększa obciążenie stawu kolanowego. Każdy dodatkowy kilogram obciąża kolana o kolejne 3-4 kg. Nieprawidłowa tkanka tłuszczowa wytwarza substancje, które dostają się do stawu przez krew i powodują uszkodzenia.

• czynniki genetyczne, dziedziczne predyspozycje czynniki genetyczne odgrywają ważną rolę w rozwoju choroby zwyrodnieniowej stawów. Wystąpienie artrozy lub choroby reumatycznej u rodzica znacząco zwiększa ryzyko choroby u pacjenta. Nieprawidłowa oś („skrzywienie”) kończyny również może być dziedziczona, powodując przeciążenie tego przedziału kolanowego i rozwój zmian zwyrodnieniowych. Dzieje się tak w przypadku koślawości lub szpotawości kolana.  

• miażdżyca tętnic (słabe ukrwienie kości podchrzęstnej, zawały kości)

• płeć żeńska kobiety powyżej 55 roku życia częściej chorują niż mężczyźni w tym samym wieku. 

• obecność słabego aparatu więzadłowego: stawy mają wysoką ruchliwość. Osoba z łatwością wykonuje ćwiczenia rozciągające, nie zauważając, że doznaje urazów, które mogą prowadzić do artrozy.

• sport zawodowi sportowcy, szczególnie uprawiający takie dyscypliny jak piłka nożna, tenis, koszykówka czy sprint, są obciążeni zwiększonym ryzykiem rozwoju choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego. Dużą grupę naszych pacjentów stanowią również osoby uprawiające sporty rekreacyjne, ale często bardzo intensywne. Wśród nich biegacze mają najwięcej problemów z kolanami (i stopami). Oznacza to, że sportowcy muszą stosować wszelkie środki ostrożności, aby uniknąć kontuzji i nadużywania. Wiele można osiągnąć za pomocą stosunkowo prostych środków. Należy pamiętać o regularnych lub umiarkowanych ćwiczeniach wzmacniających i rozciągających. W rzeczywistości to słabe mięśnie otaczające kolano zmniejszają jego stabilność i prowadzą do szybszego „zużycia” chrząstki i zmian zwyrodnieniowych. Niewłaściwie wytrenowane mięśnie łatwo ulegają przykurczom, tworzenie przeciążeń ścięgien, przyczepów ścięgnistych (miejsc przyczepu do kości) i więzadeł. Biomechanika uszkodzonego w ten sposób stawu przyspiesza „zużycie” jego elementów. Konieczne jest dostosowanie treningu, regeneracja po nich, diety, niekiedy suplementy diety i dostawowe zastrzyki specjalnych leków.

• Inne przyczyny - osoby z reumatoidalnym zapaleniem stawów, które jest drugim najczęstszym typem zapalenia stawów, są bardziej narażone na rozwój choroby zwyrodnieniowej stawów. Pacjenci ci wymagają przede wszystkim prawidłowego leczenia choroby podstawowej przez reumatologa, a także wszechstronnych zabiegów ortopedycznych. Ponadto osoby z określonymi zaburzeniami metabolicznymi (na przykład w wyniku nadmiaru żelaza lub hormonu wzrostu) lub tkanki łącznej (na przykład konstytucyjna hipermobilność stawów) są również narażone na zwiększone ryzyko wystąpienia choroby zwyrodnieniowej stawów. Krew wewnątrz stawu poważnie uszkadza chrząstkę, więc hemofilia może prowadzić do poważnych uszkodzeń i konieczności wykonania endoprotezoplastyki.

Metody farmakologiczne:

• przyjmowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych,

• stosowanie chondroprotektorów - grupy środków poprawiających strukturę chrząstki,

• zastrzyki z kwasu hialuronowego.