Alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych

Alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych (AZPP) Extrinsic allergic alveolitis (hypersensitivity pneumonitis) jest chorobą zapalną miąższu płuc i oskrzelików, związaną z powtarzanym narażeniem na wziewne antygeny środowiskowe, którymi są białka bakterii, grzybów, roślin i zwierząt lub też cząstki nieorganiczne. Pierwsza wzmianka o chorobie pochodzi z 1932 roku, kiedy została zauważona przez rolników. Jeśli mówimy o ogólnej zapadalności na chorobę, warto zauważyć, że na sto tysięcy osób około 50 osób cierpią na alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych.

Przyczyną alergicznego zapalenie pęcherzyków płucnych są zawsze tzw. alergeny wziewne, które wnikają do organizmu człowieka przy wdychaniu powietrza. Ponadto ważne są również takie wskaźniki, jak stężenie i wielkość wdychanych cząstek, a także charakterystyka odpowiedzi immunologicznej i antygenów pacjenta. Statystyki mówią, że około pięciu do piętnastu procent ludzi, którzy regularnie przebywają w środowisku, w którym stężenie substancji chemicznych lub organicznych jest przekraczane, cierpi na alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych.

Stwierdzono również, że cząsteczki pyłu o średnicy do 5 mikronów mogą swobodnie wnikać do pęcherzyków płucnych i powodować uczulenie. W patogenezie alergicznego zapalenia pęcherzyków płucnych istotną rolę odgrywa wielokrotna inhalacja antygenów. Alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych jest szczególnie powszechne wśród pracowników dużych gospodarstw rolnych. W większości przypadków zarodniki grzybów stają się alergenami, które znajdują się w korze drzew, sianie, kompoście i tak dalej. Udowodniono etiologiczne znaczenie antygenów pospolitego kurzu domowego i pyłków roślin, zarodników bakterii, a także składników białkowych leków.
Alergeny białkowe zazwyczaj obejmują odchody ptaków, takich jak papugi, kanarki lub gołębie. Powodują rodzaj zapalenia płuc zwanego płucem miłośnika ptaków. Alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych rozwija się również często u pacjentów, których zawód jest bezpośrednio związany z produkcją różnego rodzaju barwników, poliuretanów i żywic.

Zagrożone są osoby, które mają regularny kontakt z oparami kobaltu, pracujące w przemyśle wełnianym lub drzewnym.

Alergeny znajdują się w kurzu domowym i roślinnym, połamanym siano, piórach i odchodach ptaków, a zarodniki grzybów, białko, pleśń, lekarstwa i inne czynniki mogą wywoływać alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych. Alergeny te są bardzo małe (dlatego nie zalegają w oskrzelach i tchawicy) i odkładają się w pęcherzykach płucnych. W zależności od pochodzenia tej choroby alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych nazywane jest:

• „Płuco farmera, rolnika”- rozwija się w kontakcie ze spleśniałym sianem zawierającym ciepłolubne promieniowce

• „Płuca miłośników ptaków” - spotykane u hodowców drobiu i opiekunów; źródłem antygenów są ptasie odchody, kłaczki, wydzieliny gruczołów skórnych itp.

•  „Płuco słodowe” - rozwija się u osób mających kontakt z pyłem jęczmiennym

• „Płuca osób korzystających z klimatyzatorów” - występuje przy częstym używaniu klimatyzatorów, nagrzewnic i nawilżaczy

• „Płuco serowara” - pleśń sera pełni rolę źródła antygenu

• „Płuca użytkownika sauny” to głównie Mycobacterium avium-intracellulare complex oraz Aureobasidium sp. zanieczyszczające wodę

• „Płuco zbieracza grzybów” - rozwija się u osób uprawiających grzyby; patogeny - zarodniki grzybów zawarte w kompoście

• inne zawodowe alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych: „płuca tych, którzy produkują detergenty”, „płuca pracowników laboratoriów”, „płuca zatrudnionych przy produkcji tworzyw sztucznych” itp.

Wszystkie te nazwy można łączyć z jednym określeniem - egzogenne alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych.