Zwłóknienie sprężyste wsierdzia znane również, jako fibroelastoza wsierdzia Endocardial fibroelastosis to poważna choroba cechująca się wrodzonym lub nabytym, rozległym pogrubieniem wsierdzia w jednej lub większej liczbie komór serca, wywołanym przez proliferację tkanki łącznej. Choroba objawia się objawami niewydolności serca, takimi jak tachykardia, duszności, obrzęki obwodowe, oraz zaburzeniami rytmu, w tym zawrotami głowy i oszołomieniem.
Przyczyny wrodzonej fibroelastozy wsierdzia pozostają nieznane, ale w rozwoju choroby podejrzewa się wpływ wewnątrzmacicznej infekcji wirusowej, np. Coxsackie B, świnki, czy infekcji wirusem cytomegalii. Istnieje teoria wskazująca na autoimmunologiczny charakter choroby, z uwagi na stwierdzony związek pomiędzy obecnością specyficznych autoprzeciwciał w krwi matki a występowaniem FE u noworodków. Niektórzy badacze uznają fibroelastozę wsierdzia za sercową manifestację tocznia rumieniowatego noworodkowego. Istnieje również hipoteza o dziedzicznej predyspozycji do FE, poparta identyfikacją mutacji genu G4.5, regulującego syntezę kolagenu i elastyny, na chromosomie X.
W formie nabytej, wtórna fibroelastoza wsierdzia może być konsekwencją innych chorób serca, takich jak zakaźne zapalenie mięśnia sercowego, rozstrzeniowa kardiomiopatia przerostowa, czy choroby spichrzeniowe, np. amyloidoza, hemochromatoza, choroba Niemanna-Picka.
Patogeneza choroby obejmuje przekształcanie się komórek śródbłonka w fibroblasty, które zaczynają syntetyzować włókna tkanki łącznej. Zmiany te prowadzą do pogrubienia wsierdzia, co zwiększa sztywność ścian serca i wpływa na jego funkcję rozkurczową, pogarszając napełnianie komór serca krwią. Rozwijają się zaburzenia hemodynamiczne, które skutkują wzrostem ciśnienia w naczyniach krążenia płucnego i tworzeniem się skrzeplin w ścianach serca. Charakterystyczne są również stwardnienie i zwapnienie wsierdzia oraz przerost włókien mięśniowych.
Klasyfikacja fibroelastozy wsierdzia uwzględnia jej pochodzenie, rozróżniając postać pierwotną (wrodzoną) i wtórną (nabytą). W zależności od dominującej lokalizacji zwłóknienia wyróżnia się FE lewej komory, prawej komory, oraz FE w okolicy wierzchołka komór, znaną jako choroba Davisa.