Zwichnięcia stawu kolanowego są rzadkimi, lecz poważnymi obrażeniami tej części ciała. Mogą wystąpić w wyniku urazu, porażenia mięśni, procesów zapalnych lub nowotworowych. Najczęstszymi przyczynami zwichnięcia kolana są upadki z wysokości, wypadki samochodowe oraz inne poważne urazy. Zwichnięcie stawu kolanowego jest często spotykanym urazem u osób aktywnie uprawiających sport, takich jak piłka nożna. W przypadku tego rodzaju obrażeń często dochodzi również do uszkodzeń więzadeł i torebki stawowej. Często dotknięte mogą być również tętnica podkolanowa oraz nerw strzałkowy.
Zwichnięcie kolana może mieć dwa rodzaje pochodzenia: wrodzone lub nabyte. Zwichnięcia wrodzone występują związku z cechami etapu prenatalnego, natomiast zwichnięcia nabyte pojawiają się w trakcie życia pod wpływem niekorzystnych czynników.
Nabyte zwichnięcie stawu kolanowego najczęściej jest spowodowane urazem, który przekracza wytrzymałość aparatu torebkowo-więzadłowego na rozciąganie. Taki uraz może wystąpić w różnych sytuacjach, takich jak w domu, w pracy, podczas uprawiania sportu lub wykonywania zadań zawodowych.
Zwichnięcie kolana może pojawić się w następujących sytuacjach:
-
Nadmierne wyprostowanie stawu kolanowego w połączeniu z unieruchomieniem podudzia.
-
Bezpośredni uderzenie w udo lub podudzie.
-
Nagłe boczne działanie siły mechanicznej na obie kończyny w okolicach dolnej części kości udowej lub górnej części nogi.
-
Bezpośrednie uderzenie w kolano.
-
Przewlekłe urazy stawu kolanowego u osób pracujących w niektórych zawodach, które zmuszone są długo pozostawać ze zgiętymi nogami na kolanach, takich jak budowlańcy, stolarze itp.
Leczenie zwichnięcia stawu kolanowego wymaga hospitalizacji. Przed dotarciem do szpitala można zastosować zimne i kwaśne okłady oraz unikać poruszania uszkodzoną nogą.
Należy udać się do szpitala, jeśli występują następujące objawy:
-
Opuchlizna kolana po wypadku samochodowym lub poważnym upadku.
-
Bardzo silny ból kolana po poważnym urazie.
-
Widoczne zdeformowanie stawu kolanowego.
-
Brak czucia w stopie.
-
Brak pulsu w stopie.
W szpitalu staw zostanie prześwietlony i nastawiony, a także sprawdzone zostaną krążenie krwi i unerwienie kończyny. Wykonanie rentgena jest konieczne, aby potwierdzić, czy nie doszło do złamania kości. Rentgen pozwoli również potwierdzić diagnozę. Może być również przeprowadzone badanie arteriograficzne, ultrasonograficzne lub dopplerowskie, aby sprawdzić krążenie krwi w uszkodzonej nodze. Lekarz oceni również ruchomość stopy, czyli zdolność osoby do poruszania stopą do środka, na zewnątrz, w górę i w dół po urazie. Jeśli nie można wykonać tych ruchów, a także brakuje czucia poniżej kolana, może to wskazywać na uszkodzenie nerwów.
Po nastawieniu stawu przez kilka tygodni nosi się gips i porusza się o kulach. Dopiero po około 2 miesiącach kolano odzyskuje pełną sprawność. Unieruchomienie i unikanie obciążania uszkodzoną nogą sprzyja regeneracji tkanek. Ważne jest również uniesienie nogi. W zależności od wieku pacjenta i dominujących objawów stosuje się leczenie operacyjne, zachowawcze lub czynnościowe. W większości przypadków, po zmniejszeniu obrzęku stawu kolanowego, konieczne jest przeprowadzenie operacji, ponieważ tego rodzaju zwichnięcie często prowadzi do uszkodzeń sąsiadujących tkanek i torebki stawowej. Po takiej operacji również stosuje się unieruchomienie, a w późniejszym okresie rekonwalescencji przeprowadza się również ćwiczenia rehabilitacyjne.