Zgorzel gazowa dawna nazwa gangrena jest chorobą zakaźną wywoływaną głównie przez szczepy bakterii Clostridium perfringens (laseczki zgorzeli gazowej) produkujące określone toksyny i enzymy. Jest to najpoważniejsza ostra choroba zakaźna. Choroba gangrena występuje, gdy tkanki są poważnie uszkodzone. Zgorzel gazową wywołują bakterie żywiące się martwymi komórkami.
Zgorzel gazową ( gangrenę ) wywołują bakterie z rodzaju Clostridia, które normalnie żyją w jelitach roślinożernych zwierząt domowych, skąd dostają się do ziemi, kurzu ulicznego, ubrań itp. W niektórych przypadkach znajdują się w kale i na skórze zdrowych ludzi. Rozmnażają się tylko w środowisku beztlenowym, ale w obecności tlenu mogą utrzymywać się przez długi czas w postaci zarodników.
W 90% przypadków przyczyną zgorzeli gazowej jest Clostridium perfringens, reszta to Cl. histolitycum, Cl. oedematiens, Cl. septicum, Cl. novii, Cl. fallax itp. Gangrena może dotyczyć wszystkich części ludzkiego ciała, ale zwykle dotyka kończyn. Mikroby są aktywowane: martwe tkanki stają się dla nich pożywką. Żyją i rozmnażają się w środowisku beztlenowym. Patogen uwalnia trujący gaz, który niszczy żywe tkanki i komórki.
Zgorzel gazowa gangrena:
Gangrena na nodze:
Zmiana patologiczna może wystąpić, gdy:
-
Nastąpiło zmiażdżenie kończyny;
-
W wyniku wypadku urwana została kończyna;
-
W zanieczyszczonych ranach powstałych po urazie lub po pogryzieniu przez zwierzęta
-
W stanach zapalnych skóry i tkanki podskórnej;
-
U osób chorych na cukrzycę;
-
W różnorodnych zmianach ropnych oraz ropniach wewnąrzbrzusznych,
-
Po zabiegach operacyjnych w obrębie jamy brzusznej;
-
W niektórych przypadkach nawet drobne rany (szczególnie te zanieczyszczone skrawkami odzieży lub cząstkami ziemi) mogą spowodować wystąpienie gangreny.
Galeria zdjęć => Zgorzel gazowa
Wyróżnia się trzy formy zgorzeli gazowej.
-
Typ A – postać najlżejsza, skażenie rany bakteriami bez odczynu zapalnego, nie wymaga chirurgicznej interwencji.
-
Typ B – cięższa postać zgorzeli, obejmująca skórę i tkankę podskórną, niesięgająca jednak poniżej powięzi do tkanki mięśniowej.
-
Typ C – najcięższa postać przebiegająca z martwicą tkanki mięśniowej i uwolnieniem toksyn bakteryjnych do krwiobiegu. Zmiany martwicze posuwają się szybko, zajmując coraz większy obszar ciała. Chorzy odczuwają silny ból, napięcie i obrzęk tkanek, pod uciskiem można zaobserwować trzeszczenie spowodowane obecnością powietrza w tkance podskórnej. Mogą pojawić się pęcherze wypełnione treścią surowiczą oraz charakterystyczny, słodkawy odór. Skóra jest ochłodzona, napięta i blada. U ok. połowy chorych dochodzi do wstrząsu, a w następstwie do niewydolności wielonarządowej, która jest przyczyną śmierci większości chorych. Wstrząs toksyczny spowodowany obecnością toksyn bakteryjnych we krwi manifestuje się gorączką, podwyższoną akcją serca, nudnościami, wymiotami i zaburzeniami świadomości.