Zespół Aspergera Asperger's syndrome, AS to ogólne zaburzenie rozwojowe związane z autyzmem w którym zdolność do nawiązywania kontaktów towarzyskich pozostaje stosunkowo nienaruszona. W współczesnej psychiatrii zespół Aspergera klasyfikowany jest jako jedno z pięciu zaburzeń ze spektrum autyzmu, obok autyzmu wczesnego dzieciństwa, zaburzenia dezintegracyjnego wieku dziecięcego, nieswoistego całościowego zaburzenia rozwoju (autyzmu atypowego). Zespół Aspergera występuje częściej u mężczyzn - 2-3 razy częściej niż u kobiet.
Nazwa zespołu została nadana na cześć austriackiego pediatry, Hansa Aspergera, który zidentyfikował grupę dzieci manifestujących podobne objawy i określił je jako "psychopatią autystyczną". Od roku 1981, w dziedzinie psychiatrii, używana jest nazwa "zespół Aspergera". Dzieci cierpiące na ten zespół mają ograniczone zdolności do interakcji społecznych, doświadczają trudności behawioralnych oraz napotykają problemy w nauce. Dlatego też wymagają szczególnej uwagi ze strony nauczycieli, psychologów dziecięcych i psychiatrów.
Przyczyny zespołu Aspergera wciąż pozostają zagadką. Niemniej jednak eksperci zgodnie twierdzą, że nie można obarczać winą samych pacjentów. To schorzenie nie wywodzi się z negatywnego wpływu społecznego otoczenia ani z błędów w procesie wychowania. Swoje korzenie ma w okresie kształtowania się mózgu dziecka jeszcze w łonie matki. W rezultacie różnorodne czynniki mogą wpływać na zaburzenia w funkcjonowaniu centralnego układu nerwowego, w tym predyspozycje genetyczne, choroby zakaźne, destrukcyjne wpływy środowiskowe oraz oddziaływanie toksycznych substancji na płód już w pierwszych miesiącach ciąży.
Istnieje wiele teorii dotyczących mechanizmów rozwoju tej choroby. Jedną z nich jest teoria neuronów lustrzanych. Mówi ona, że odchylenia wynikają z nieprawidłowego działania neuronów lustrzanych w mózgu, które odpowiadają za rozpoznawanie uczuć i emocji u innych ludzi. Obrazy uzyskane dzięki badaniom rezonansu magnetycznego dostarczają pewnych dowodów na potwierdzenie tej teorii.
Powszechnie uważa się, że zespół Aspergera jest efektem oddziaływania czynników rozwojowych na różne obszary mózgu. Analizy neuroanatomiczne i badania związane z teratogenami sugerują, że źródła tego zaburzenia tkwią w zmianach zachodzących w mózgu po poczęciu. Anormalna migracja komórek embrionalnych w okresie rozwoju płodowego ma wpływ na ostateczną strukturę i połączenia mózgu, co skutkuje zaburzeniami w obwodowych układach nerwowych, odpowiedzialnych za aktywność intelektualną oraz cechy behawioralne.
Warto zaznaczyć, że wszystkie zaburzenia ze spektrum autyzmu są związane z działaniem teratogenów, które potencjalnie mogą wywoływać wady wrodzone, zwłaszcza w pierwszym trymestrze ciąży. Naukowcy również sugerują, że liczne czynniki środowiskowe mogą wpływać na podobne zaburzenia po urodzeniu dziecka, jednakże żaden z tych czynników nie został dotąd jednoznacznie potwierdzony naukowo.
Inną teorią jest brak centralnej spójności. Opiera się ona na założeniu, że zaburzenia ze spektrum autyzmu manifestują się jako trudności w tworzeniu spójnych obrazów (wewnętrznej zdolności łączenia wielu elementów w jedną całość). W wyniku tego pacjenci mają trudności z formułowaniem ogólnego obrazu otaczającej ich rzeczywistości.