Zapalenie warg Manganotti jest jednoznacznie uważane za stan przedrakowy czerwonej granicy wargi. Charakteryzuje się pojawieniem się jednej czy też kilku bezbolesnych erozji o nieregularnych konturach i chropowatych brzegach. Powierzchnia tych erozji często jest pokryta krwawymi strupami, które po próbie ich zdejmowania krwawią.
Choroba ta, nazywana zapaleniem warg Manganotti, to zmiana przedrakowa na czerwonym brzegu wargi o wysokim ryzyku przekształcenia się w nowotwór złośliwy. Pierwszy raz została opisana w 1933 roku przez włoskiego dermatologa o nazwisku Manganotti. Choć w ogólnej populacji osoby cierpiące na tę chorobę stanowią jedynie 0,6%, wśród pracowników przemysłu hutniczego narażonych na kontakt z chemikaliami, odsetek ten wzrasta do około 15%.
Zapalenie warg Manganotti jest najczęściej diagnozowana u osób w podeszłym wieku. Najbardziej narażeni są mężczyźni po 50 roku życia, którzy palą papierosy. Erozje w zapaleniu warg Manganotti najczęściej lokalizują się po bokach dolnej wargi. W ponad połowie przypadków konieczne są dodatkowe badania, aby potwierdzić diagnozę.
Przyczyną rozwoju zapalenia warg Manganotti są różne czynniki:
-
Fizyczne. Nadmierne wystawienie na promieniowanie UV osłabia odporność, a radioterapia prowadzi do zwyrodnieniowych zmian na czerwonej granicy wargi oraz błonie śluzowej jamy ustnej, sprzyjając chorobie.
-
Mechaniczne. Chroniczne urazy, np. przez gryzienie wargi czy uszkodzenia przez ostre brzegi zębów zniszczonych próchnicą, zwiększają ryzyko.
-
Biologiczne. U wielu pacjentów zauważa się związek między zapaleniem warg Manganotti a nawrotami infekcji wirusem opryszczki.
Dodatkowo czynniki ryzyka obejmują zmiany związane z wiekiem w tkankach dolnej wargi, palenie tytoniu, brak odpowiedniej higieny jamy ustnej, zaburzenia układu trawiennego oraz niedobory witamin.
Mikroskopowo, w kontekście zapalenia warg Manganottiego, na granicy czerwonej wargi można zaobserwować miejsca pozbawione nabłonka w centralnej części, przy zachowaniu warstwy nabłonkowej na zewnątrz. Na tej samej granicy, tam gdzie styka się z otaczającymi tkankami, obecne są objawy akantozy. Wydłużone pasma komórek warstwy kolczystej wnikać głęboko w zrąb.
W głębszych warstwach, takich jak warstwa podstawna i kolczysta, wzdłuż obwodu zmienionego obszaru obserwuje się dekompozycję komórek. W tkance łącznej bezpośrednio poniżej miejsca zmiany w zapaleniu warg Manganottiego zauważa się nacieki zapalne składające się głównie z limfocytów, makrofagów i komórek plazmatycznych. W sąsiednich tkankach można dostrzec objawy parakeratozy.