Zaćma pierwotna polega na zmętnieniu soczewki oka. W trakcie operacji, polegającej na upłynnieniu i usunięciu już niefunkcjonalnej soczewki, w oku pozostaje pusta kapsułka, podobna do worka. Kapsułka ta jest przymocowana z obu stron za pomocą więzadeł, jak hamak, i jest całkowicie przezroczysta. Po usunięciu masy soczewki, kapsułka jest czyszczona i polerowana. Następnie umieszcza się w niej sztuczną soczewkę.
Sztuczna soczewka nie ulega zmętnieniu, więc zaćma w tej formie nie powróci. Jednak w niektórych przypadkach proces regeneracji tkanek soczewki może rozpocząć się w pozostałej kapsułce. Oczywiście, nie wyrośnie nowa, pełnoprawna soczewka. Czasami komórki pozostałe po operacji rosną i pokrywają tylną ścianę kapsułki mętnym nalotem. Jeśli proces ten nie dotyczy strefy optycznej i zachodzi na obrzeżach, osoba nie odczuwa żadnego dyskomfortu. W niektórych przypadkach jednak film pokrywa całą tylną ścianę, uniemożliwiając przedostanie się promieni świetlnych do oka. Zjawisko to określane jest jako zaćma wtórna, prowadząca do pogorszenia widzenia, spadku ostrości oraz postrzegania kolorów.
Usunięcie zaćmy wtórnej może być konieczne, gdy dochodzi do regeneracji tkanki soczewki, choć nie występuje ona u każdej osoby i nie zawsze. Może pojawić się rok, dwa lata, a nawet dziesięć lat po operacji. Niestety, zdarza się również, że zaćma wtórna pojawia się wcześniej - nawet pół roku po zabiegu.
Przyczyny zaćmy wtórnej nie są jeszcze w pełni zrozumiałe, jednak można wyróżnić kilka czynników, które mogą przyczynić się do jej rozwoju:
-
Wiek pacjenta młodsze organizmy szybciej i łatwiej reagują na uszkodzenia, stymulując proces regeneracji.
-
Materiał sztucznej soczewki zaćma wtórna występuje częściej u pacjentów z wszczepionymi soczewkami hydrofilowymi akrylowymi. W przypadku droższych soczewek hydrofobowych (z powłoką hydrofobową), ryzyko wystąpienia zaćmy wtórnej jest mniejsze.
-
Budowa soczewki ważne jest, aby krawędzie soczewki ściśle przylegały do kapsułki soczewki. Jeśli krawędzie są spiczaste (prostokątne), zapobiegają wzrostowi komórek nabłonka w strefie optycznej.
-
Współistniejące choroby ogólnoustrojowe choroby takie jak cukrzyca mogą wpływać na rozwój zaćmy wtórnej.
-
Źle przeprowadzona operacja usunięcia soczewki: Jeśli cząstki soczewki nie zostały całkowicie usunięte podczas zabiegu, może to prowadzić do zaćmy wtórnej.
Warto zauważyć, że nie każdy pacjent będzie miał zaćmę wtórną i niektóre osoby mogą uniknąć tego problemu. W celu zmniejszenia ryzyka rozwoju zaćmy wtórnej, ważne jest dbanie o zdrowie ogólne oraz konsultowanie się z lekarzem okulistą co do właściwej soczewki i jej implantacji.