Wrodzona dyskeratoza objawy leczenie

Wrodzona dyskeratoza
Choroba

 

Wrodzony dyskeratoza charakteryzuje się zwiększoną skłonnością do rozwoju aplastycznej anemii i procesów nowotworowych. Wrodzona dyskeratoza głównie dziedziczy się w sposób sprzężony z chromosomem X, ale może być również dziedziczona autosomalnie recesywnie lub autosomalnie dominująco. Wrodzoną dyskeratoza diagnozuje się za pomocą badań cytogenetycznych (kariotypowania) oraz zestawienia specyficznych objawów. Terapia polega na przywróceniu szpiku kostnego za pomocą przeszczepu komórek macierzystych od dawcy.

Pierwszy raz wrodzona (współistniejąca) dyskeratoza została opisany w 1910 roku przez niemieckiego dermatologa Zinssera. Ponad 20 lat później, opis rzadkiej choroby genetycznej został uzupełniony przez amerykańskich badaczy Cole i Engmana, a następnie choroby otrzymała drugą nazwę - zespół Zinssera-Engmana-Cole - Zinsser-Engman-Cole syndrome. Później odkryto inne objawy oprócz dermatologicznych i wrodzony dyskeratoza został sklasyfikowany jako choroba wieloukładowa. Dokładna rozpowszechnienie wrodzonego dyskeratoza nie jest znane. Szacunkowa zachorowalność wynosi 1 przypadku na 1 milion ludności rocznie. Przy czym mężczyźni chorują częściej niż kobiety (3:1).

Pierwsze objawy kliniczne wrodzonego dyskeratoza występują u dzieci od 4-5 do 15-16 lat i stopniowo nasilają się. Objawy choroby stają się wyraźniejsze po 25 roku życia i starszych. Powikłania wrodzonego dyskeratoza mogą prowadzić do śmiertelnego wyniku, takie jak krwawienia wewnętrzne, częste infekcje, procesy nowotworowe.

Wrodzona dyskeratoza przyczyny

Jednoznaczna przyczyna powstania wrodzonego dyskeratoza nie jest znana. Według genetyków istnieje ponad 10 genów odpowiedzialnych za rozwój choroby. Wśród nich gen dyskeriny DKCI, który jest zmapowany na Xq28. Udowodniono, że mutacja genu DKCI powoduje wrodzony (współistniejący) dyskeratoza o różnym stopniu nasilenia, w wyniku indukcji programowanej śmierci komórek ekspresujących dyskerinę. Stwierdzono również, że w mechanizmie rozwoju wrodzonego dyskeratoza bierze udział gen TERC, zlokalizowany na 3q i kodujący składnik RNA telomerazy TERC. Aberacja genu TERC prowadzi do skrócenia końcowych odcinków liniowej cząsteczki DNA i niestabilności chromosomalnej, co powoduje wyczerpanie puli komórek macierzystych. W 75-80% przypadków wrodzony (współistniejący) dyskeratoza jest dziedziczony w sposób sprzężony z chromosomem X recesywny, gdy wadliwe geny są umieszczone na chromosomie X i przejawiają się tylko w homo- i heterozygotycznym stanie. Dlatego choroba częściej dotyka przedstawicieli płci męskiej. Około 20-25% przypadków wrodzonego dyskeratoza dziedziczy się w sposób autosomalny dominujący i rzadko w sposób autosomalny recesywny.

 

Wrodzona dyskeratoza objawy

Pierwsze objawy wrodzonego dyskeratoza mogą występować w różnych okresach życia, na przykład u dzieci przedszkolnych i nastolatków w wieku 15-16 lat. W niektórych przypadkach manifestacja obrazu klinicznego następuje po 20-25 latach. U niemowląt wrodzony dyskeratoza przebiega ukrycie. Z biegiem lat objawy nasilają się, rozwijają się powikłania.

Pierwszym objawem wrodzonego dyskeratoza są dystroficzne zmiany w płytkach paznokciowych na palcach stóp i rąk. Paznokcie stają się łamliwe, pojawiają się na nich bruzdy i zagłębienia, jak przy grzybiczym zakażeniu. W miarę upływu czasu dystrofia postępuje, a niektóre płytki paznokciowe całkowicie znikają, najczęściej na małych palcach stóp. Do pierwszych objawów choroby można również zaliczyć nawracające krwotoki z nosa.

Do patologicznych zmian paznokci w wrodzonym dyskeratozie dołącza pojawienie się pigmentacji (o średnicy od 0,2 do 0,9 mm) w okolicy szyi i twarzy, a także na górnej części klatki piersiowej. Z czasem dotknięta skóra ulega zanikowi i ciemnieniu, pojawiają się na niej naczyniowe gwiazdki. Wrodzony dyskeratoza może być również towarzyszone przez zwiększoną potliwość, szorstkość i suchość skóry dłoni i stóp, postępującą utratę włosów, hipotrychozę rzęs i siność skóry. U jednej trzeciej pacjentów stwierdza się upośledzenie umysłowe.

W późniejszym wieku u osób z wrodzonym dyskeratoza stwierdza się uszkodzenia błon śluzowych jamy ustnej: erozje, grudki, zapalenie dziąseł, co prowadzi do utraty zębów. Ponadto leukoplakia z czasem atakuje błony śluzowe innych narządów. U pacjentów z wrodzonym dyskeratoza często wykrywa się choroby oczu, takie jak: zaćma, jaskra, zapalenie spojówek.

Prawie u co drugiego dziecka z wrodzonym dyskeratoza przed 10 rokiem życia stwierdza się aplastyczną anemię, często rozpoznawaną przez pediatrów jako anemia Fanconiego. Ponadto u dzieci wykrywa się niedobór odporności, który towarzyszy częstym infekcjom. Postępujący niedobór odporności jest powikłany hipoplazją móżdżku, rozwojem włóknienia płuc i wątroby oraz nowotworem złośliwym.

 

Wrodzona dyskeratoza rozpoznanie

Aby postawić dokładną diagnozę chorobie wrodzona dyskeratoza, lekarze biorą pod uwagę sumę objawów, badają historię choroby pacjenta i wywiad rodzinny, przeprowadzają badanie fizykalne i zlecają kompleksowe badania, które obejmują następujące metody. Ogólne badanie krwi w celu oceny wzrostu OB, poziomu neutrofilów, leukocytozy, stężenia HbF oraz innych wskaźników. Badanie histologiczne dotkniętych obszarów skóry, które pozwala wykryć nadmierną rogowacenie, atrofię naskórka itp. Testy cytogenetyczne mające na celu wykrycie nieprawidłowości chromosomowych. USG jamy brzusznej, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny narządów wewnętrznych. Punkcja szpiku kostnego dla oceny stanu krwiotworzenia szpikowego.

Wrodzoną dyskeratozę różnicuje się z anemią Fanconiego, wieloma chorobami skóry, w tym z melanozą soczewkowatą, poikilodermą, chorobą pęcherzową związaną z urazami mechanicznymi.

 

Wrodzona dyskeratoza leczenie

Leczenie w przypadku wrodzonej dyskeratozy ma na celu złagodzenie objawów i zapobieganie powikłaniom. Lekarze stosują w tym celu anaboliczne środki hormonalne, hemopoetyny, retinoidy, preparaty czynników stymulujących kolonie, a także przeprowadzają transfuzje koncentratu trombocytów i masy erytrocytarnej w celu zastępczym. Jednak te metody są obecnie mało perspektywiczne w przypadku wrodzonego dyskeratozy. W pojedynczych przypadkach udaje się poprawić krwiotworzenie za pomocą androgenów.

Aby zlikwidować niewydolność szpiku kostnego w przypadku wrodzonego dyskeratozy, potrzebne jest radykalne podejście - allogeniczne przeszczepienie komórek macierzystych krwiotwórczych od zgodnych dawców krewnych. Niemniej jednak, nawet po przeszczepieniu szpiku kostnego, u wielu pacjentów występuje reakcja "przeszczep przeciwko gospodarzowi" (reakcja GVHD), w której limfocyty dawcy atakują komórki i tkanki biorcy. Oprócz GVHD, powikłaniem przeszczepienia komórek macierzystych krwiotwórczych może być żylno-okluzyjna choroba nerek, wątroby i płuc.

 

Wrodzona dyskeratoza rokowanie zapobieganie

Nie istnieją środki profilaktyczne dla genetycznie uwarunkowanej wrodzonej dyskeratozy. Parom rodzącym z nieprawidłowościami chromosomalnymi specjaliści zalecają konsultację z genetykiem podczas planowania ciąży. Prognoza dla wrodzonego dyskeratozy nie jest korzystna. Niemal we wszystkich przypadkach pacjenci umierają z powodu powstałych powikłań: nawracających infekcji, wewnętrznych krwawień w przewodzie pokarmowym i innych narządach. Śmiertelność jest również nieunikniona z powodu zmian nowotworowych: raka narządów moczowo-płciowych, przewodu pokarmowego, jamy ustnej, a w rzadkich przypadkach chłoniaka Hodgkina oraz gruczolakoraka trzustki. Nawet po udanym przyjęciu się przeszczepu szpiku kostnego w przypadku wrodzonego dyskeratozy, prognoza nie staje się korzystna ze względu na niedobór odporności i już istniejące zmiany chorobowe. Początek formularza

 

Katalog chorób