Wodonercze, hydronephrosis to schorzenie wynikające z zaburzeń w odpływie moczu z nerki, które prowadzi do rozszerzenia układu kielichowo-miedniczkowego, a z czasem do jego uszkodzenia i zaniku. Choroba ta dzieli się na dwie główne kategorie:
Wodonercze pierwotne, inaczej wrodzone, często związane jest z wrodzonym zwężeniem miejsca połączenia miedniczki nerkowej z moczowodem. To rodzaj wodonercza zazwyczaj jest diagnozowany we wczesnym etapie życia, często przed 30 rokiem życia.
Wodonercze wtórne, czyli nabyte, wynika z powikłań innych schorzeń, takich jak kamica nerkowa, zmiany nowotworowe czy urazy.
-
W przebiegu wodonercza wyróżniamy trzy fazy rozwoju z charakterystycznymi obrazami klinicznymi. W pierwszej fazie dochodzi do rozszerzenia miedniczki nerkowej, zjawiska znanego jako pyelektazja.
-
Druga faza to poszerzenie się nie tylko miedniczki, ale i kielichów nerkowych. W tym stadium tkanka nerkowa zaczyna podlegać uszkodzeniom, co prowadzi do jej atrofii.
-
Trzeci etap to stadium zaawansowane, gdzie nerka ulega całkowitemu zanikowi, tracąc funkcje życiowe i przekształcając się w cienkościenną strukturę.
Do przyczyn wodonercza zaliczamy:
-
Wrodzone zwężenie segmentu łączącego moczowód z miedniczką nerkową;
-
Przecinające się z moczowodem dodatkowe naczynia krwionośne przy dolnym biegunie nerki, prowadzące do jego ucisku;
-
Nieprawidłowości w przebiegu moczowodu, jak na przykład jego umiejscowienie za żyłą główną dolną;
-
Obecność kamieni w drogach moczowych;
-
Powiększenie gruczołu krokowego;
-
Zmiany nowotworowe w moczowodzie lub pęcherzu moczowym;
-
Urazy dotyczące układu moczowego i inne.
Wodonercze stopnie
W zależności od rodzaju wodonercza podejście terapeutyczne może się różnić. Większość przypadków tej anomalii u płodu jest natury czynnościowej i mija samoistnie. W takich sytuacjach wymagana jest głównie obserwacja i zazwyczaj wodonercze ustępuje samo z siebie w ciągu pierwszych półtora roku życia malucha. Jednakże, pewna część dzieci z wodonerczem zdiagnozowanym przed narodzinami potrzebuje ingerencji chirurgicznej. Przewidywanie przebiegu choroby bywa kłopotliwe. Do oceny stanu służy klasyfikacja stworzona w 2010 roku przez Society for Fetal Urology (SFU), która operuje pięciostopniową skalą. Ta skala ocenia miąższ nerkowy, gdzie stopień zero odpowiada braku wodonercza (to jest brak rozszerzenia miedniczek nerkowych i kielichów), a stopień IV wskazuje na istotne powiększenie miedniczek, znaczące rozszerzenie kielichów oraz zredukowaną warstwę miąższową nerek.
Klasyfikacja Society for Fetal Urology (SFU), która pozwala na ocenę stopnia zaawansowania wodonercza. Uwzględnia ona takie parametry, jak zakres poszerzenia elementów układu moczowego, kondycję tkanki nerkowej oraz obecność zastoju moczu.
Klasyfikacja ta przedstawia wodonercze jako:
-
0 stopień – brak poszerzenia miedniczki nerkowej oraz kielichów nerkowych;
-
1 stopień – niewielkie rozszerzenie miedniczki bez zmian w kielichach;
-
2 stopień – umiarkowane poszerzenie miedniczki oraz subtelne poszerzenie kielichów;
-
3 stopień – wyraźne powiększenie miedniczki oraz kielichów, przy zachowanej prawidłowej strukturze miąższu nerkowego;
-
4 stopień – znaczne poszerzenie miedniczki i kielichów z towarzyszącym zwężeniem warstwy miąższowej.