Wodniak jajowodu, hydrosalpinx

Wodniak jajowodu, hydrosalpinx
Choroba

 

Wodniak jajowodu, hydrosalpinx to stan chorobowy, polegający na rozszerzeniu jednego lub obu jajowodów wskutek gromadzenia się w nich płynu. Najczęściej jest to rezultat zapalenia narządów płciowych kobiet, takiego jak endometrioza czy zakażenia przenoszone drogą płciową.

Ten stan może być przyczyną niepłodności, gdyż płyn w jajowodzie utrudnia dostęp plemników do komórki jajowej, a także może wywoływać komplikacje w ciąży, na przykład ciążę pozamaciczną.

W terapii stosuje się metody chirurgiczne, polegające na usunięciu zmienionej chorobowo tkanki lub całego jajowodu. W niektórych przypadkach rekomenduje się zabiegi wspomagające rozród.

Do przyczyn i czynników sprzyjających powstawaniu wodniaka jajowodu zaliczamy:

  • Endometriozę;

  • Zapalenie bakteryjne pochwy;

  • Rzeżączkę;

  • Zakażenie chlamydiami;

  • Mykoplazmozę;

  • Ureaplazmozę;

  • Gruźlicę;

  • Kandydozę.

Dodatkowo, na rozwój tej choroby mogą mieć wpływ operacje przeprowadzone na organach miednicy mniejszej, długotrwałe stosowanie wewnątrzmacicznych środków antykoncepcyjnych, wczesne rozpoczęcie życia seksualnego, komplikacje po porodzie oraz przerywanie ciąży.

Wodniak jajowodu najczęściej diagnozowany jest u kobiet w wieku 20-40 lat, które przeszły przez zapalne procesy w narządach płciowych lub mają inne czynniki ryzyka.

Wyróżnia się różne klasyfikacje wodniaka, opierające się na przyczynach, zakresie i lokalizacji zmian. Dwie główne formy to:

  • Wodniak jajowodu z odwróconym transportem, który może wynikać z infekcji, takich jak chlamydia, rzeżączka, mykoplazmoza, a także z niedoborów odpornościowych.

  • Wodniak jajowodu pooperacyjny, który może rozwinąć się po interwencjach na macicy lub jajnikach, na przykład cesarskim cięciu, laparoskopii, wycięciu mięśniaków czy guzów.

W zależności od skali uszkodzeń wyróżniamy:

  • Formę umiarkowaną – nieznacznie zwiększony rozmiar jajowodu, objawy mogą być nieistotne lub całkowicie brak;

  • Formę ciężką – znaczące powiększenie jajowodu, które prowadzi do silnego bólu i komplikacji.

Lokalizacja wodniaka może być jednostronna lub obustronna.

Rozmiar wodniaka zależy od stopnia zaawansowania zmian: forma umiarkowana zazwyczaj nie przekracza 4–5 cm, natomiast forma ciężka jest większa niż 5 cm.

Wodniak jajowodu to określenie na zaburzenia strukturalne jajowodów, gdzie ich wnętrze wypełnia się płynem. W przypadku tego schorzenia, wnętrze jajowodu wypełnia przezroczysty płyn surowiczy, natomiast w przypadku ropnia jajowodu mamy do czynienia z ropną zawartością. Zmiana może być zlokalizowana po jednej lub po obu stronach ciała.

Wyróżniamy proste formy wodniaka jajowodu, gdzie wewnątrz jajowodu tworzy się pojedyncza zamknięta przestrzeń, oraz postać pęcherzykową (multilokularną), charakteryzującą się wieloma jamami rozdzielonymi przez zrosty. Jeśli płyn z jajowodu jest czasowo eliminowany i przenika do macicy, a następnie na zewnątrz, mówimy o wodniaku brzusznym (lub drenującym). Choroba może przebiegać w formie ostrej, z aktywnym stanem zapalnym, lub przewlekłej, z wolno postępującym zapaleniem. Wielkość zmiany waha się od kilku milimetrów do wielu centymetrów.

Przyczyny wodniaka jajowodu. Proces transformacji jajowodów w wodniak sprzyja proces adhezyjny, będący wynikiem przeszłych chorób narządów miednicy mniejszej. W efekcie w świetle jajowodu dochodzi do proliferacji tkanki łącznej i formowania się przegród, które tworzą torbiele rzekome. Światło jajowodu może się zwężać aż do całkowitego zamknięcia w pewnym obszarze. Zaburzenia krążenia krwi i limfy w ścianach jajowodu prowadzą do gromadzenia się przesięku, składającego się z sekretów produkowanych przez błonę śluzową, osocza krwi i płynu międzykomórkowego. Gdy jama jajowodu wypełnia się przesiękiem, jego ściany ulegają rozciągnięciu, deformacji i stają się cieńsze. Płyn może czasami wypływać lub być częściowo absorbowany przez ścianki, jednak obecność zrostów i stan zapalny przyczyniają się do ponownego tworzenia się wodniaka i nawrotu dolegliwości.

 

Wodniak jajowodu, hydrosalpinx objawy

Zazwyczaj niewielki wodniak jajowodu, w którym nie toczy się aktywny proces zapalny, nie daje żadnych symptomów i często jest wykrywany przypadkiem podczas rutynowego badania ultrasonograficznego narządów miednicy. Gdy jednak dochodzi do znacznej akumulacji płynu i przekroczenia zdolności rozciągania się jajowodu, mogą pojawić się dolegliwości takie jak uczucie ciężkości czy dyskomfort w dolnych bocznych partiach brzucha oraz przewlekły ból miednicy. W takich sytuacjach temperatura ciała może sporadycznie osiągnąć poziom subfebrilny. W przypadku drenażu wodniaka jajowodu pacjentki mogą obserwować okresowe, obfite i wodniste wydzieliny z pochwy.

Ostre zapalenie jajowodu objawia się gwałtownym wzrostem temperatury do 38°-39°C, intensywnym, rozdzierającym bądź pulsującym bólem, który może promieniować do okolicy pachwinowej. Objawy te mogą naśladować ostry obraz chirurgiczny, jak zapalenie wyrostka, kolka jelitowa lub kolka nerkowa. Towarzyszące ciężkie ogólne złe samopoczucie, gorączka, dreszcze oraz bóle mięśni zwykle sygnalizują rozwój ropniaka jajowodu.

Nieprawidłowa przepustowość jajowodów wywołana przez wodniak ma bezpośredni wpływ na płodność. Całkowite zamknięcie światła jajowodu uniemożliwia transport komórki jajowej i zapłodnienie, co prowadzi do niepłodności jajowodowej. Dlatego często to właśnie trudności z zajściem w ciążę skłaniają kobiety do wizyty u ginekologa. Nawet jeżeli światło jajowodu nie jest całkowicie zamknięte, uszkodzenie rzęskowego nabłonka, zanik fałdów błony śluzowej oraz włókien mięśniowych mogą zaburzać perystaltykę jajowodów, zwiększając ryzyko ciąży pozamacicznej. Obecność wodniaka jajowodu nie tylko przeszkadza w naturalnym zajściu w ciążę, ale także znacząco obniża skuteczność zapłodnienia in vitro. Dodatkowo, wodniak może wpływać na rozwój przewlekłego zapalenia endometrium, co ma negatywny wpływ na skuteczność metod wspomaganego rozrodu.

Za poważne powikłanie wodniaka jajowodu uważa się jego pęknięcie, które manifestuje się nagle, silnym bólem brzucha po stronie dotkniętej zmianą, tachykardią, hipotensją, bladością skóry oraz zimnym potem. Pęknięcie ropniaka jajowodu znacznie zwiększa ryzyko rozwoju zapalenia otrzewnej, zapalenia miednicy i otrzewnej oraz ropnia przestrzeni Douglasa. W niektórych przypadkach ropna treść może przeciekać do pęcherza moczowego, pochwy lub odbytnicy.

Wodniak jajowodu a zapłodnienie in vitro. Dostępne dane z dziedziny reprodukcji wyraźnie wskazują na negatywny wpływ wodniaka jajowodu na prognozy zapłodnienia in vitro. Obecność wodniaka istotnie zmniejsza szanse na udany transfer zarodka, a także zwiększa ryzyko ciąży pozamacicznej oraz samoistnego poronienia we wczesnej fazie ciąży. Ujemny wpływ wodniaka na procesy zapłodnienia można wyjaśnić poprzez kilka chorobowych mechanizmów.

Mechaniczne działanie. Uważa się, że drenaż wodniaka do jamy macicy może mechanicznie eliminować wczesne stadia zarodków. Efekt embriotoksyczny. Płyn wodniaka, zawierający wysokie stężenia mikroorganizmów, ich toksyn, limfocytów, prostaglandyn i prozapalnych cytokin, ma destrukcyjny wpływ na zarodki. To działanie embriotoksyczne utrzymuje się nawet po 50% rozcieńczeniu płynu wodniaka. Uszkodzenie endometrium. Badania morfologiczne i immunohistochemiczne wykazały, że obecność wodniaka może prowadzić do patomorfologicznych zmian w endometrium. Obejmują one zmniejszenie lokalnej odporności, ekspresję receptorów dla progesteronu i estradiolu, spadek przepływu krwi w podścielisku endometrium, a także zmiany strukturalne w komponentach gruczołowych i zrębowych, co może zakłócać proces implantacji zarodka.

 

Wodniak jajowodu, hydrosalpinx rozpoznanie

Diagnostyka wodniaka jajowodu łączy w sobie podejścia kliniczne, laboratoryjne oraz instrumentalne w celu jego rozpoznania. Obejmuje ona ginekologiczne badanie palpacyjne, podczas którego pobierany jest wymaz z dróg rodnych, badanie histerosalpingograficzne oceniające drożność jajowodów, ultrasonografię oraz laparoskopię. W trakcie badania palpacyjnego pochwy, pomiędzy macicą a jajnikami, można wyczuć strukturę o zaokrąglonym lub owalnym kształcie i elastycznej konsystencji, zazwyczaj wywołującą umiarkowany ból.

Ultrasonografia przezpochwowa lub przezbrzuszna uzupełnia informacje uzyskane podczas badania ginekologicznego, umożliwiając wizualizację powiększonych, wydłużonych jajowodów z jednorodną (w przypadku wodniaka) lub niejednorodną (w przypadku ropniaka jajowodu) zawartością. Obok uwidacznia się nienaruszony jajnik. W jamie brzusznej można czasem zaobserwować obecność wolnego płynu. Histerosalpingografia oraz ultrasonografia przewodu pokarmowego służą dodatkowo ocenie drożności jajowodów i wykryciu ewentualnych chorób.

Złotym standardem diagnostyki wodniaka jest laparoskopia, która pozwala na bezpośrednią obserwację zmian: pogrubionych jajowodów, obrzękniętych strzępków oraz ścieniałych ścian jajowodu, przez które prześwituje płyn. Laparoskopia stanowi również kluczowy element w leczeniu zachowawczo-chirurgicznym.

 

Wodniak jajowodu, hydrosalpinx leczenie

Wodniaka jajowodu nie da się wyleczyć wyłącznie metodami zachowawczymi, ze względu na patomorfologiczne podłoże gromadzenia się wydzieliny, co sprzyja nawrotom choroby. Przed wprowadzeniem metod chirurgicznych, inicjuje się terapię przeciwzapalną mającą na celu redukcję aktywności procesu zapalnego w jajowodach. Stosuje się wówczas antybiotykoterapię, suplementację witamin i fizykoterapię, w tym elektroforezę, magnetoterapię oraz laseroterapię.

Zabiegi chirurgiczne, z reguły laparoskopowe, dostosowuje się do lokalizacji i stopnia zaawansowania zmian chorobowych. Możliwe są różnorodne procedury rekonstrukcyjne. W okresie rekonwalescencji stosuje się także borowinę, balneoterapię oraz elektrostymulację jajowodów. Niemniej, nawet po usunięciu zrostów i przywróceniu drożności jajowodów, nie można zagwarantować naturalnego zajścia w ciążę, gdyż nie zawsze udaje się odzyskać pełną funkcję perystaltyczną jajowodów. Wobec tego, kobiety pragnące zajść w ciążę poprzez metody wspomagane są często kierowane na laparoskopową salpingektomię, co zwiększa skuteczność procedur in vitro.

 

Wodniak jajowodu, hydrosalpinx rokowanie zapobieganie

Choroba ta wiąże się z obniżonymi szansami na zajście w ciążę, zarówno naturalnie, jak i w ramach protokołów in vitro. Choć chirurgia funkcjonalna oferuje pewne możliwości, często kończy się zaleceniem salpingektomii i cyklu in vitro.

Zapobieganie wodniakowi polega na profilaktyce i leczeniu stanów zapalnych narządów miednicy mniejszej oraz chorób przenoszonych drogą płciową, unikaniu przypadkowych kontaktów seksualnych, rezygnacji z aborcji oraz regularnych wizytach u ginekologa.

 

Katalog chorób
Choroby kobiece
DECYZJE O LECZENIU MUSZĄ BYĆ PODEJMOWANE W POROZUMIENIU Z LEKARZEM. INFORMACJE ZAWARTE W PORTALU, PRZEZNACZONE SĄ TYLKO DO CELÓW ORIENTACYJNYCH I INFORMACYJNYCH. NAJNOWSZE INFORMACJE OD PRODUCENTÓW LEKÓW, ZNAJDUJĄ SIĘ W ULOTCE DOŁĄCZONEJ DO OPAKOWANIA. PAMIĘTAJCIE ŻADEN SERWIS INTERNETOWY LUB PORTAL NIGDY NIE ZASTĄPI WIZYTY U LEKARZA I KONSULTACJI ZE SPECJALISTĄ. W PRZYPADKU JAKICHKOLWIEK WĄTPLIWOŚCI W ZAKRESIE STOSOWANIA LEKU, SKONSULTUJ SIĘ Z LEKARZEM LUB FARMACEUTĄ. INFORMACJE ZAMIESZCZONE W SERWISIE NIE MOGĄ STANOWIĆ PODSTAWY DO PODEJMOWANIA DECYZJI O PRZEBIEGU LECZENIA. PORTAL WWW.MOJACHOROBA.PL  JEST ZBIOREM PRZYDATNYCH INFORMACJI ORAZ OPINII NA TEMAT CHORÓB RÓŻNEGO RODZAJU SCHORZEŃ I BÓLI RÓŻNEGO RODZAJU JAK RÓWNIEŻ OPINII I INFORMACJI NA TEMAT STOSOWANIA LEKÓW, SUPLEMENTÓW DIETY, WYROBÓW MEDYCZNYCH. WITRYNA MOŻE ZAWIERAĆ TREŚCI, ZDJĘCIA KTÓRYCH PRZEGLĄDANIE JEST ZABRONIONE PRZEZ OSOBY PONIŻEJ 18 ROKU ŻYCIA. MATERIAŁY ZNAJDUJĄCE SIĘ NA TYM PORTALU MEDYCZNYM, ZOSTAŁY ZACZERPNIĘTE Z INTERNETU  ALBO ZOSTAŁY WYSŁANE DO NAS PRZEZ UŻYTKOWNIKÓW. WSZYSTKIE MATERIAŁY SĄ DOSTARCZANE WYŁĄCZNIE W CELACH INFORMACYJNYCH, PRAWA DO MATERIAŁÓW NALEŻĄ DO ICH AUTORÓW I WYDAWCÓW. JEŻELI KTÓRYKOLWIEK  OBRAZ ( ZDJĘCIE, ZDJĘCIA ) JEST OBRAŹLIWY  LUB POSIADA  PRAWA AUTORSKIE, PROSIMY O WIADOMOŚCI E-MAIL KONTAKT ABY USUNĄĆ OBRAZ LUB TREŚĆ. ZMIEŃ COŚ W NASZYM INTERNECIE NA JESZCZE LEPSZE! JESTEŚMY BARDZO ZAINTERESOWANI POZNANIEM, W JAKI SPOSÓB KORZYSTASZ ZE STRON INTERNETOWYCH W TYM SERWISIE. JEŻELI SIĘ NA TO ZGODZISZ, ZACHOWAMY NA TWOIM KOMPUTERZE TZW. PLIK COOKIE, KTÓRY UMOŻLIWI ZBIERANIE PODSTAWOWYCH INFORMACJI O KLIKANIU Z TWOJEGO KOMPUTERA. JEŻELI SIĘ NA TO NIE ZGADZASZ, MOŻESZ W KAŻDEJ CHWILI ZMIENIĆ USTAWIENIA SWOJEJ PRZEGLĄDARKI. PRZECZYTAJ, JAK WYŁĄCZYĆ PLIKI COOKIE I NIE TYLKO PZRZECZYTAJ  POLITYKA PRYWATNOŚCI