Włókniak jajnika objawy leczenie

Włókniak jajnika
Choroba

 

Włókniak jajnika to łagodny nowotwór, niewykazujący aktywności hormonalnej, powstający w tkance łącznej odżywiającej pęcherzyki jajnikowe. Jego wzrost, ograniczony do zrębu jajnika lub przerastający do sąsiednich struktur, może wpływać na owulację. Włókniak rozwija się powoli i choć może osiągnąć duże rozmiary, zwykle jest wykrywany wcześniej. Ryzyko złośliwej transformacji jest minimalne, lecz istnieje.

Mięśniaki jajników, stanowiące około 10% zdiagnozowanych nowotworów ginekologicznych, mogą pojawić się zarówno w okresie dojrzewania, jak i w wieku rozrodczym. Najczęściej diagnozuje się je u kobiet przedmenopauzalnych (40-50 lat) lub menopauzalnych (powyżej 50 lat).

Przyczyny włókniaka jajnika nie są jednoznacznie określone. Czynnikiem ryzyka może być niekorzystne środowisko przedchorobowe, obejmujące choroby endokrynologiczne, obniżoną odporność, czy zapalenie przydatków i jajników. Włókniaki mogą współistnieć z mięśniakami macicy i torbielami jajników, sugerując wspólne czynniki etiologiczne.

Anatomicznie, włókniak jajnika to formacja okrągła lub jajowata o gładkiej powierzchni, osiągająca do 10-12 cm. Może być gęsto elastyczna, miękka przy obrzęku, lub twarda z osadem soli wapnia. Zwykle jednostronny i mobilny, włókniak bywa biały lub biało-szary, z ubogą siecią naczyń krwionośnych. Długotrwały guz może zawierać ogniska niedokrwienia i martwicy. Histologicznie składa się z wiązek komórek tkanki łącznej. Można wyróżnić formy ograniczoną i rozlaną, przy czym ta druga może zawierać cysty. Włókniak jajnika to nowotwór wolno rosnący, lecz przy zmianach zwyrodnieniowych może przyspieszyć. Jego zwiększona aktywność mitotyczna wskazuje na stan graniczny o niskim potencjale złośliwości.

Małe mięśniaki zazwyczaj nie wpływają na funkcjonowanie jajników ani na przebieg ciąży. Włókniak hiperkomórkowy jajnika może nawrócić zwłaszcza, gdy jego torebka zostanie uszkodzona podczas operacji.

 

Włókniak jajnika objawy

W początkowej fazie rozwoju guza włókniastego często nie występują wyraźne objawy. Brak jest dolegliwości bólowych, niezwykłej wydzieliny czy innych niecodziennych odczuć. Okres bezobjawowego rozwoju włókniaka kończy się, gdy jego rozmiary osiągają 5-7 cm. Objawy włókniaka ograniczonego obejmują:

  • Okresowe, tępe bóle po prawej lub lewej stronie, w zależności od lokalizacji guza;

  • Wzmożone uczucie zmęczenia;

  • Wodobrzusze, czyli obecność wolnego płynu w jamie brzusznej, oraz inne objawy zespołu Meigsa, takie jak duszności, tachykardia i ogólne osłabienie;

  • Przy skręceniu nogi włókniaka obserwuje się wzrost temperatury, zawroty głowy i nudności;

  • Czasami rozwój włókniaka wiąże się z zapaleniem błon surowiczych lub kacheksją, charakteryzującą się szybkim wyczerpaniem organizmu, utratą masy ciała i zmianami psychicznymi.

Przy powolnym rozwoju włókniaka cykl menstruacyjny zazwyczaj pozostaje niezmieniony. Nawet w przypadku ograniczonych włókniaków możliwe jest zajście w ciążę, jej utrzymanie i urodzenie zdrowego dziecka.

Jeśli chodzi o objawy rozlanego włókniaka jajnika, są one bardziej wyraźne:

  • Ból staje się regularny i przybiera różnorodne formy: kłujący, tnący, tępy, ostry, opasujący;

  • Szybciej rozwijają się objawy charakterystyczne dla zespołu Mainsa, takie jak powiększenie brzucha, ciągłe zmęczenie, duszność i tachykardia;

  • Może pojawić się ropna i/lub krwawa wydzielina z pochwy;

  • Często temperatura wzrasta do 37,5-38°C bez oczywistych powodów.

W przypadku wystąpienia takich objawów zaleca się natychmiastową konsultację z ginekologiem. Jest to nie tylko zwykła rekomendacja, ale konieczność, aby uniknąć rozwoju poważnych powikłań.

 

Włókniak jajnika rozpoznanie

Badanie włókniaka jajnika odbywa się za pomocą wszechstronnych metod diagnostycznych. Proces diagnostyczny obejmuje:

  • Podstawowe badanie ginekologiczne, podczas którego lekarz ocenia położenie, zewnętrzną strukturę i mobilność guza przez badanie palpacyjne.

  • Badanie ultrasonograficzne (USG) z użyciem Dopplera kolorowego, które umożliwia szczegółowy opis cech fizycznych włókniaka, zarysowania jego kształtu, struktury ściennej (jednolitej lub o obniżonej echogeniczności) oraz natężenia ukrwienia.

  • Rezonans magnetyczny (MRI) i tomografia komputerowa (CT) mogą być stosowane dodatkowo lub zamiennie z USG.

  • Analiza biochemiczna krwi oraz badanie histologiczne próbki tkanki włókniaka uzyskanej podczas laparoskopii diagnostycznej.

  • Immunohistochemia – specjalistyczne badanie służące potwierdzeniu wstępnej diagnozy poprzez analizę reakcji na inhibinę, kalretyninę, receptory hormonalne i WT1.

  • W typowych przypadkach wystarczające do postawienia diagnozy są badanie ginekologiczne, USG i biochemia krwi. W sytuacjach bardziej złożonych, zwłaszcza przy podejrzeniu złośliwości guza, przeprowadza się szereg dodatkowych badań, w tym analizę markerów nowotworowych.

 

Włókniak jajnika leczenie

Leczenie włókniaka jajnika nie obejmuje metod zachowawczych (farmakologicznych). Konieczne jest chirurgiczne usunięcie guza. Zakres operacji i metoda zabiegu zależą od wielkości guza, wieku pacjentki, stanu drugiego jajnika i macicy oraz obecności innych chorób współistniejących.

W przypadku młodych kobiet z niewielkimi włókniakami jajnika stosuje się laparoskopowe usunięcie guza, co pozwala na zachowanie funkcji menstruacyjnych i rozrodczych. U kobiet przed menopauzą zalecane jest usunięcie jajników lub przydatków przy obustronnym uszkodzeniu jajników stara się zachować część jednego z nich.

 

Włókniak jajnika rokowanie zapobieganie 

Rokowanie w przypadku włókniaka jajnika jest ogólnie pozytywne, ryzyko złośliwości wynosi około 1%. Planowanie ciąży jest możliwe dopiero po zakończeniu leczenia rehabilitacyjnego. Nie istnieją specyficzne metody zapobiegania włókniakom jajnika. Zaleca się regularne wizyty u ginekologa i wykonywanie USG narządów miednicy, aby w odpowiednim czasie wykryć ewentualną chorobę.

 

Katalog chorób