Choroba
Wirusowe zapalenie wątroby typu E (WZW E) to ostra (a rzadko przewlekła) choroba zakaźna wywołana przez wirus zapalenia wątroby typu E. Klinicznie manifestuje się jako zespół ogólnego zatrucia, zapalenie jelit (zapalenie jelita cienkiego) oraz cholestaza (zastój żółci), żółtaczka, powiększenie wątroby oraz zaburzenia jej funkcji. Przebieg choroby zazwyczaj jest łagodny, z wyjątkiem przypadków ciężarnych, gdzie może wywołać katastrofalne skutki w każdym trymestrze ciąży.
Wirus zapalenia wątroby typu E (HEV) to wirus z rodzaju Caliciviridae, posiadający kwas rybonukleinowy (RNA). Jest on mniej odporny na wpływy środowiska w porównaniu z wirusem zapalenia wątroby typu A (HAV). W temperaturze 20°C lub niższej, wirus zachowuje swoją żywotność, ale umiera podczas procesu zamrażania i późniejszego rozmrażania. Skuteczną inaktywację wirusa można osiągnąć przy użyciu środków dezynfekujących zawierających chlor lub jod.
Ludzie chorzy i nosiciele zakażenia stanowią rezerwuar i źródło wirusa zapalenia wątroby typu E. Okres zaraźliwości u ludzi nie jest w pełni zrozumiany, ale prawdopodobnie występuje on w tym samym czasie co w przypadku wirusowego zapalenia wątroby typu A.
Wirus zapalenia wątroby typu E jest przenoszony drogą fekalno-oralną, głównie przez skażoną wodę. Rzadziej, infekcja może być przenoszona przez kontakt z przedmiotami gospodarstwa domowego zanieczyszczonymi wirusem. Spożycie surowych skorupiaków może również prowadzić do zakażenia. Warto zaznaczyć, że droga wodna jest szczególnie ważnym szlakiem transmisji, ponieważ charakteryzuje się małą ogniskowością i może prowadzić do epidemii spowodowanych sezonowymi opadami atmosferycznymi oraz zmianami poziomu wód gruntowych.
Kobiety w ciąży, szczególnie po 30 tygodniu ciąży, są najbardziej podatne na wirusa zapalenia wątroby typu E. Jednak przeniesiona infekcja prawdopodobnie zapewnia stabilną odporność na całe życie.
Wirusowe zapalenie wątroby typu E objawy
Objawy wirusowego zapalenia wątroby typu E są podobne do zakażenia wirusowym zapaleniem wątroby typu A. Okres inkubacji wynosi od 10 do 60 dni, średnio 30-40 dni. Początek choroby jest zazwyczaj stopniowy. W okresie przedkryzysowym pacjenci zgłaszają osłabienie, ogólne złe samopoczucie, zmniejszony apetyt, a w jednej trzeciej przypadków występują nudności i wymioty. Większość pacjentów odczuwa ból w prawym podżebrzu i nadbrzuszu, często dość silny. Czasami ból brzucha jest pierwszym objawem infekcji. Temperatura ciała zazwyczaj pozostaje w granicach normy lub wzrasta do wartości podgorączkowych. Zwykle nie występują bóle stawów ani wysypki.
Po okresie przedmózgowym, który trwa od jednego do dziewięciu dni, pojawiają się objawy zaburzeń czynnościowych wątroby: mocz staje się ciemny, kał ulega przebarwieniu, najpierw twardówka, a następnie skóra staje się żółta (w niektórych przypadkach bardzo intensywnie). Badanie krwi wykazuje wzrost poziomu bilirubiny i aktywności aminotransferaz wątrobowych. W odróżnieniu od wirusowego zapalenia wątroby typu A, przy wirusowym zapaleniu wątroby typu E nie obserwuje się regresji objawów zatrucia wraz z rozwojem żółtaczki. Pacjenci nadal odczuwają osłabienie, brak apetytu i bóle brzucha, a może dołączyć świąd związany z wysokim stężeniem kwasów żółciowych we krwi. Często dochodzi do wzrostu wątroby, której krawędź może wystawać spod łuku żebrowego o więcej niż 3 cm.
Po 1-3 tygodniach objawy kliniczne zaczynają ustępować, rozpoczyna się okres rekonwalescencji, który może trwać 1-2 miesiące, aż do całkowitej normalizacji stanu organizmu zgodnie z badaniami laboratoryjnymi. Czasami przebieg infekcji jest dłuższy. Ciężkie wirusowe zapalenie wątroby typu E charakteryzuje się rozwojem zespołu hemolitycznego, któremu towarzyszy hemoglobinuria, krwotok oraz ostra niewydolność nerek. Hemoglobinuria występuje u 80% pacjentów z ciężkim wirusowym zapaleniem wątroby typu E i we wszystkich przypadkach rozwiniętej encefalopatii wątrobowej.
Objawy krwotoczne mogą być bardzo wyraźne, charakteryzujące się masywnym krwawieniem wewnętrznym (żołądkowym, jelitowym, macicznym). Stan pacjentów i ciężkość zapalenia wątroby zależy bezpośrednio od stężenia czynników krzepnięcia w osoczu. Zmniejszenie ich liczby, a także obniżenie aktywności proteaz osoczowych przyczyniają się do zauważalnego pogorszenia stanu chorego i nasilenia objawów klinicznych, aż do zagrożenia encefalopatią wątrobową.
Kobiety w ciąży, które zaraziły się wirusowym zapaleniem wątroby typu E, są zwykle bardzo narażone na powikłania, które rozwijają się głównie po 24 tygodniu ciąży. Charakterystyczne jest gwałtowne pogorszenie stanu bezpośrednio przed porodem lub samoistnym poronieniem. Zespół krwotoczny jest wyraźny, obserwuje się intensywne krwawienie podczas porodu, a encefalopatia wątrobowa szybko rozwija się aż do śpiączki wątrobowej (postęp objawów często występuje w ciągu 1-2 dni). Często dochodzi do wewnątrzmacicznej śmierci płodu oraz zespołu nerkowo-wątrobowego.
Powikłaniami wirusowego zapalenia wątroby typu E są ostra niewydolność wątroby, encefalopatia wątrobowa i śpiączka oraz krwawienia wewnętrzne. U około 5% pacjentów wirusowe zapalenie wątroby typu E przyczynia się do rozwoju marskości wątroby.
Wirusowe zapalenie wątroby typu E rozpoznanie
Diagnostyka wirusowego zapalenia wątroby typu E opiera się na identyfikacji swoistych przeciwciał (immunoglobulina M i G) za pomocą metod serologicznych oraz wykrywaniu antygenów wirusa przy użyciu metody PCR. Dodatkowe badania laboratoryjne i diagnostyczne mają na celu ocenę funkcji wątroby oraz zidentyfikowanie ewentualnych powikłań. Do tych badań należą: koagulogram, testy wątrobowe, badanie ultrasonograficzne wątroby, rezonans magnetyczny itp.
Wirusowe zapalenie wątroby typu E leczenie
W przypadku łagodnych i umiarkowanych postaci pacjentów z wirusowym zapaleniem wątroby typu E, terapia odbywa się na oddziałach zakaźnych szpitala. Zalecana jest dieta zgodna z zasadami diety oszczędnej o niskiej zawartości kwasów tłuszczowych i bogata w błonnik. Ponadto, ważne jest, aby pacjenci spożywali dużą ilość płynów. W leczeniu objawowym stosuje się przeciwskurczowe i przeciwhistaminowe leki w zależności od wskazań. W przypadku potrzeby można również podać detoksykację doustną za pomocą 5% roztworu glukozy.
Gdy pacjenci mają ciężkie przypadki, są leczeni na oddziale intensywnej terapii. W takiej sytuacji stosuje się infuzyjną terapię detoksykacyjną z użyciem roztworów soli, glukozy i mieszanych elektrolitów. Dodatkowo, mogą być podawane inhibitory proteazy oraz prednizolon, w zależności od wskazań. W celu zapobieżenia rozwojowi zespołu krwotocznego przepisuje się pentoksyfilinę i etamzilat. Gdy występuje masywne krwawienie wewnętrzne, konieczne jest podanie osocza oraz masy płytek krwi. Szczególną uwagę przykłada się do leczenia kobiet w ciąży. Kwestię przedwczesnego porodu rozstrzyga się indywidualnie, a w niektórych przypadkach podejmuje się pilne działania w celu przerwania ciąży.
Wirusowe zapalenie wątroby typu E rokowanie zapobieganie
Najczęściej wirusowe zapalenie wątroby typu E kończy się powrotami do zdrowia, ale w ciężkiej postaci choroby grozi wystąpieniem zagrażających życiu powikłań, takich jak niewydolność nerek i wątroby, a nawet śpiączka wątrobowa. Śmiertelność wśród pacjentów z wirusowym zapaleniem wątroby typu E wynosi zazwyczaj od 1 do 5%, jednakże w przypadku kobiet w ciąży może ona sięgać od 10 do 20%. Należy podkreślić, że rokowanie pogarsza się znacznie, jeśli doszło do zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu E u osób cierpiących na wirusowe zapalenie wątroby typu B, w których przypadkach śmiertelność osiąga od 75 do 80%.
Zapobieganie wirusowemu zapaleniu wątroby typu E (WZW typu E) polega na przestrzeganiu kilku istotnych zasad higieny. Oto kilka kroków, które mogą pomóc zminimalizować ryzyko zakażenia:
-
Właściwa higiena rąk. Regularne mycie rąk wodą i mydłem to kluczowy element zapobiegania infekcjom, w tym WZW typu E. Należy pamiętać o dokładnym myciu dłoni przed przygotowaniem i spożyciem posiłków oraz po skorzystaniu z toalety.
-
Staranne mycie owoców i warzyw. Surowe owoce i warzywa mogą być potencjalnym źródłem wirusa WZW E. Ważne jest, aby dokładnie umyć je przed spożyciem, aby usunąć wszelkie możliwe zanieczyszczenia.
-
Prawidłowa obróbka cieplna mięsa. Wirus WZW E może znajdować się w mięsie, zwłaszcza w surowym lub niedogotowanym. Zaleca się dokładne gotowanie mięsa, aby zabić wirusa i uniknąć zakażenia.
Warto również pamiętać, że w chwili obecnej nie ma dostępnej szczepionki przeciwko wirusowi WZW typu E. Dlatego dbanie o higienę osobistą i zachowanie odpowiednich praktyk kulinarnych są kluczowe w zapobieganiu rozprzestrzenianiu się tego wirusa.
Katalog chorób