Torbiel pęcherzykowa jajnika to łagodna formacja, głównie składająca się z niepękniętego pęcherzyka dominującego. W przypadku wielokrotnego pojawienia się cyst pęcherzykowych mówimy o zespole policystycznych jajników, który występuje u kobiet w wieku rozrodczym.
Torbiel pęcherzykowa jajnika to formacja o charakterze łagodnym, która powstaje z dominującego pęcherzyka, kiedy nie dochodzi do owulacji. Wzrost jej rozmiaru jest efektem przesiąkania płynu z naczyń krwionośnych lub jego stałego wydzielania przez komórki nabłonka ziarnistego. Torbiele te najczęściej pojawiają się u kobiet w wieku rozrodczym, ale rzadziej mogą również występować w okresie menopauzy lub być obecne od urodzenia. W dziedzinie ginekologii, torbiele pęcherzykowe stanowią ponad 70% wszystkich torbieli jajnikowych.
Makroskopowo, torbiel pęcherzykowa jajnika prezentuje się, jako okrągła, cienkościenna, jednokomorowa struktura o gładkich ścianach i płynnej, słomkowo-żółtej zawartości, której średnica waha się od 3 do 8 cm. Torbiele pęcherzykowe jajnika zazwyczaj występują jednostronnie. Są to formacje, które nigdy nie ulegają złośliwej transformacji i w większości przypadków znikają samoistnie w początkowej fazie menstruacji lub w ciągu 2-3 cykli menstruacyjnych.
Przyczyny powstawania funkcjonalnej torbieli jajnika Torbiele pęcherzykowe jajników rozwijają się w wyniku zaburzeń metabolizmu endokrynnego, prowadzących do nadmiernego wydzielania estrogenów i jednofazowego cyklu miesiączkowego bez owulacji. Mogą być wywołane stresem fizycznym, emocjonalnym, dysfunkcją jajników po poronieniu, stanami zapalnymi (np. zapalenie jajników), niekontrolowaną antykoncepcją, ostrymi infekcjami, chorobami przenoszonymi drogą płciową, czy hiperstymulacją owulacji w terapii niepłodności.
U noworodków, torbiele mogą być efektem działania estrogenów matki i kryzysów hormonalnych. Zazwyczaj ustępują po przywróceniu równowagi hormonalnej. Nawracające epizody torbieli wymagają uwagi, a te trwające ponad 2-3 miesiące klasyfikowane są jako uporczywe.