Przewlekły ropień płuca jest rezultatem nieleczonego ostrego ropnia płucnego, który przechodzi w stan przewlekły, charakteryzujący się cyklicznymi fazami remisji i zaostrzeń. Wewnątrz płuca powstaje jama otoczona przez obwodowy obszar tkanki płucnej i łącznej, który uległ nieodwracalnym zmianom. W tym obszarze można zaobserwować zdeformowane oskrzela oraz poszerzenie dróg oddechowych. Zgodnie z danymi statystycznymi, około każdego dwudziestego przypadku ostrego ropnia płucnego przechodzi w stan przewlekły. Zazwyczaj mówi się o przewlekłym ropniu płuc, jeśli ostry proces ropno-niszczący nie ustał w ciągu 2-3 miesięcy.
Kryteria morfologiczne przewlekłego ropnia płuc obejmują nieodwracalne zmiany w tkance płucnej oraz oskrzelach. W dziedzinie pulmonologii, przewlekły ropień płuc często traktowany jest, jako wariant długotrwałego zapalenia płuc i jest zaliczany do grupy POChP. Przewlekły ropień płuc stanowi poważną zabieg chirurgiczny, obarczoną dużym ryzykiem ciężkich powikłań oraz śmiertelności.
Prowadzi do tego Wśród drobnoustrojów etiologicznych, które wykrywa się w przypadku przewlekłego ropnia płuc, na pierwszym miejscu znajdują się chorobotwórcze gronkowce, a następnie Escherichia coli, Proteus oraz Pseudomonas aeruginosa. Najczęściej przewlekłe ropnie płuc wynikają z niepełnej eliminacji ostrych procesów zakaźnych lub ich nawrotu w pozostałych jamach. Do tego przyczynić się mogą dwie główne grupy czynników: pierwsza z nich to błędy w leczeniu ostrego ropnia, a druga to cechy przebiegu procesu ropno-niszczącego oraz ogólnoustrojowa reakcja organizmu.
-
Błędy w leczeniu ostrego ropnia płuc obejmują opóźnione rozpoczęcie lub przedwczesne zakończenie leczenia konserwatywnego, niewłaściwy dobór antybiotyków lub stosowanie zbyt niskich dawek, nieefektywne opróżnianie ropniowej jamy itp.
-
Cechy rozwoju procesu chorobowego, które przyczyniają się do powstania przewlekłego ropnia płuc, mogą obejmować:
-
Duże (powyżej 6 cm) lub liczne jamy niszczenia tkanki,
-
Obecność wewnątrz jam ciał obcych,
-
Słabe odcedzanie ropniowej jamy przez oskrzela (z wąskim i krętym światłem oskrzeli),
-
Umiejscowienie ropnia w dolnym płacie płuc,
-
Obecność zrostów opłucnowych, które utrudniają zatarcie jamy, itp.
Oprócz przyczyn lokalnych, istotne znaczenie mają także niska odporność organizmu, złe odżywianie, niedobory składników odżywczych, szkodliwe nawyki (palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu, narkomania) oraz zaawansowany wiek pacjentów.
Czasami przewlekłe ropnie płuc mogą rozwijać się wokół ciał obcych tkwiących w tkance płucnej (np. fragmenty żeber, kawałki odzieży, łuski), które powstały w wyniku penetrujących ran klatki piersiowej. Długotrwała obecność ciał obcych w drzewie oskrzelowo-tchawiczym, która towarzyszy osłabionemu odcedzaniu oskrzeli, może prowadzić do utworzenia przewlekłego ropnia płuc. Rzadszymi, ale możliwymi przyczynami, są deformujące zapalenie oskrzeli oraz ucisk oskrzeli od zewnątrz spowodowany stanem zapalnym.
Podstawą patomorfologiczną przewlekłego ropnia płuc są nieodwracalne zmiany w tkance płucnej. Ściana ropnia ulega pogrubieniu i jest zbudowana z gruboziarnistej tkanki włóknistej. Każde nasilenie procesu zakażenia prowadzi do rozprzestrzeniania się tkanki bliznowacenia wokół ropnia, deformacji oskrzeli oraz tworzenia zakrzepów w naczyniach krwionośnych. Rozejście się infekcji poprzez oskrzela prowadzi do powstawania nowych ropni w tkance płucnej. Uszkodzenie tętnic oskrzelowych może skutkować obfitym krwotokiem płucnym, często mającym tragiczne skutki.
W zależności od przyczyny powstania (etiologii), rozróżnia się przewlekłe ropnie płuc w kilku kategoriach: pierwotne (wynikające z wcześniej nieznanego schorzenia), obturacyjne, które powstają na skutek ostrego procesu ropno-niszczącego i są wywołane przez obecność ciał obcych w oskrzelach.
Z punktu widzenia cech ilościowych, ropnie płuc mogą występować pojedynczo lub w licznych skupieniach; pod względem częstotliwości występowania zmian można je podzielić na jednostronne i obustronne. W zależności od fazy przebiegu, wyróżnia się okresy remisji i zaostrzenia objawów. Przy kryterium oceny obecności powikłań, przewlekłe ropnie płuc są klasyfikowane, jako niepowikłane lub powikłane (z powikłaniami wykraczającymi poza obszar płuc lub związanymi z opłucną płucną).