Przewlekłe zapalenie ślinianek objawy leczenie

Przewlekłe zapalenie ślinianek
Choroba

 

Przewlekłe zapalenie ślinianek to proces zapalny dotyczący gruczołu ślinowego. Przewlekłe zapalenie ślinianek cechuje się powolnym przebiegiem, niedostatecznie wyraźnymi objawami, okresami zaostrzenia oraz zmniejszeniem nasilenia objawów. Zaburzenie może wystąpić zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet, a także u dzieci i młodzieży, co oznacza, że zdarza się również w praktyce pediatrycznej.

Głównym powodem zgłoszenia się do lekarza jest często deformacja twarzy spowodowana obrzękiem w obszarze ogniska zapalnego. W przypadku podejrzenia rozwoju przewlekłego zapalenia ślinianek, badanie obejmuje metody instrumentalne, lecz również uwzględniają skargi pacjenta oraz informacje uzyskane podczas badania.

Leczenie osób, u których zdiagnozowano przewlekłe stany zapalne ślinianek, opiera się na postępowaniu medycznym oraz małoinwazyjnych metodach. Jeśli nie przynoszą one pozytywnego efektu, zalecana jest interwencja chirurgiczna. Rokowanie, co do wyzdrowienia zależy od stopnia zaawansowania stanu zapalnego w momencie zgłoszenia się po wykwalifikowaną pomoc medyczną.

Przewlekłe zapalenie ślinianek jest chorobą zapalną ślinianek, która występuje z zatartymi objawami i prowadzi do nieodwracalnych destrukcyjnych zmian, którym towarzyszy spadek aktywności wydzielniczej. Gdy ognisko patologiczne jest zlokalizowane, częściej wykrywa się przewlekłe zapalenie przyusznic (u dzieci przewlekłe zapalenie ślinianek ucha rozpoznaje się w 90% przypadków), zapalenie podszczękowe występuje u 3% pacjentów. Miąższowa postać przewlekłego zapalenia ślinianek dotyczy głównie kobiet, podczas gdy śródmiąższowe zapalenie ślinianek występuje częściej u mężczyzn. Największy odsetek pacjentów z zapaleniem ślinianek (przewodowym zapaleniem ślinianek) obserwuje się wśród osób starszych. W większości przypadków przewlekłe zapalenie ślinianek jest spowodowane niespecyficzną mikroflorą jamy ustnej. Zmiany gruźlicze i promieniowce są niezwykle rzadkie. W 44% przypadków rozpoznaje się przewlekłe jednostronne zapalenie ślinianek, u 56% pacjentów występują oznaki obustronnego procesu zapalnego.
 

W zależności od lokalizacji i podobieństwa objawów, wyróżnia się trzy główne formy przewlekłego zapalenia ślinianek:

  • Miąższowe zapalenie ślinianek: Miąższ to zbiór funkcjonalnych komórek tworzących gruczoł ślinowy. Proces zapalny dotyczy tych komórek. Ta postać choroby występuje częściej u kobiet, a ślinianki przyuszne są najbardziej narażone na miąższowe zapalenie ślinianek.

  • Śródmiąższowe zapalenie ślinianek: Zapalenie tego typu rozwija się w przestrzeni międzyzrazikowej gruczołu. Najczęściej dotyka mężczyzn. Śródmiąższowe zapalenie ślinianek wpływa na ślinianki podżuchwowe.

  • Przewlekłe zapalenie ślinianek: Występuje z powodu wrodzonej patologii przewodów ślinowych lub w wyniku urazu. Najczęściej dotyczy osób starszych.

 

Objawy przewlekłego zapalenia ślinianek

W początkowej fazie miąższowego zapalenia ślinianek objawy są zwykle nieobecne. Główne dolegliwości związane są z uczuciem suchości w jamie ustnej. W przyszłości może wystąpić bolesny obrzęk szyi, nieprzyjemny posmak w ustach i ciągnący ból. Bez leczenia powierzchnia gruczołu ślinowego staje się nierówna, a wydzielanie śliny utrudnione.

W przypadku śródmiąższowego zapalenia ślinianek może dojść do uszkodzenia oddzielnego obszaru gruczołu objętego stanem zapalnym. Rzadko pojawiają się skargi na utratę słuchu. Wraz ze wzrostem stanu zapalnego, gruczoł ślinowy powiększa się, podczas badania palpacyjnego wyczuwalna jest nierówność jego powierzchni, a wydzielanie śliny jest zaburzone.

Przewlekłe zapalenie ślinianek dotyka osoby starsze lub z osłabionym układem odpornościowym. Zapaleniu towarzyszy nieprzyjemny, słony smak w ustach. Po naciśnięciu na ujście przewodu wydalniczego uwalniana jest mętna ślina. Samo ujście przewodu wydalniczego jest wyraźnie pogrubione.

 

Przewlekłe zapalenie ślinianek rozpoznanie

Rozpoznanie przewlekłego zapalenia ślinianek opiera się na zebraniu skarg pacjenta, wywiadzie chorobowym, badaniu klinicznym oraz dodatkowych metodach badawczych, takich jak sialometria, sialografia i analiza cytologiczna wydzieliny ślinianek:

Obiektywne dane. Na początkowym etapie rozwoju choroby nie występują zewnętrzne objawy w jamie ustnej: twarz pacjenta jest symetryczna, skóra nie wykazuje zmienionego zabarwienia, a zajęty gruczoł nie jest powiększony. W trakcie badania wewnątrzustnego ujścia przewodu wydalniczego ślina jest klarowna, bez widocznych oznak zmian patologicznych. Funkcja wydzielnicza gruczołu nie jest zaburzona. W miarę postępu przewlekłego zapalenia ślinianek pojawia się bezbolesny obrzęk w obszarze zajętego gruczołu ślinowego, którego powierzchnia staje się nierówna. Występuje hiposalwacja. Przy przewodowym przewlekłym zapaleniu ślinianek, dentysta może wykryć zgrubienie wzdłuż przewodu wydalniczego. Po masowaniu gruczołu uwalnia się zalegająca ślina i obrzęk ustępuje. Zaawansowane stadium przewodowego przewlekłego zapalenia ślinianek charakteryzuje się nierównomiernym pogrubieniem gruczołu.

Analiza cytologiczna. Badanie cytologiczne wydzieliny na etapie początkowych objawów i w okresie remisji choroby ujawnia niewielką ilość śluzu, skupiska limfocytów oraz komórki nabłonka płaskonabłonkowego i cylindrycznego. W czasie zaostrzenia przewlekłego zapalenia ślinianek zwiększa się wydzielanie śluzu, liczba neutrofili oraz komórek kubkowych.

Radiografia gruczołów ślinowych. W trakcie badania sialometrycznego stwierdza się spadek wydzielania śliny na etapie wyraźnych objawów choroby. Sialografia w postaci miąższowej ujawnia małe ubytki wypełnione środkiem kontrastowym, zwężenie światła przewodów, dobrze odrysowane kontury i nieoznaczony miąższ. W przypadku śródmiąższowego zapalenia ślinianek obserwuje się zwężone przewody o nierównych konturach, a miąższ gruczołu nie jest śledzony. Przy zapaleniu przewodów ślinowych stwierdza się znaczne poszerzenie głównego przewodu. W późnej fazie choroby wykrywane są małe przewody o powiększonej średnicy. Przewlekłe zapalenie ślinianek różni się od ostrego zapalenia ślinianek o etiologii bakteryjnej i wirusowej, łagodnych i złośliwych nowotworów tkanki gruczołowej, rzekomego zapalenia ślinianek.

 

Przewlekłe zapalenie ślinianek leczenie

Leczenie przewlekłego zapalenia ślinianek ma na celu zatrzymanie procesu zapalnego, normalizację wydzielania śliny oraz zapobieganie rozwojowi zmian zwyrodnieniowych w miąższu i zrębie zajętego gruczołu. W fazie manifestacji leczenie przewlekłego zapalenia przewodów ślinowych ogranicza się do stosowania leków przeciwbakteryjnych i przeciwzapalnych. Enzymy proteolityczne wraz z antybiotykami podawane są również miejscowo drogą duktogenną (przewodem wydalniczym).

Aby stymulować wydzielanie śliny, skuteczne są blokady zwoju gwiaździstego. W celu zmniejszenia uczulenia stosuje się leki przeciwhistaminowe. Aby zwiększyć właściwości ochronne organizmu, zaleca się kompleksy multiwitaminowe. Aby zapobiec rozwojowi destrukcyjnych zmian w okresie remisji przewlekłego zapalenia ślinianek, stosuje się zabiegi fizjoterapeutyczne, a mianowicie elektroforezę jodku potasu.

W przypadku nieskuteczności leczenia zachowawczego przewlekłego zapalenia ślinianek wskazana jest interwencja chirurgiczna. Kiedy pojawiają się ropnie, są one drenowane. W przypadku zaostrzenia zapalenie przewodów ślinowych wykonuje się wewnątrz ustne nacięcie przewodu, zaleca się płukanie roztworami na bazie ziół leczniczych. W zależności od obszaru zmiany można wykonać częściową lub całkowitą resekcję gruczołu.

 

Przewlekłe zapalenie ślinianek rokowanie zapobieganie

Dzięki terminowemu zwróceniu się o pomoc lekarską symetria twarzy pacjenta zostaje w pełni przywrócona, słuch normalizowany, poprawia się stan i funkcja gruczołów ślinowych. Korzystne rokowanie częściej obserwuje się u osób, u których wystąpiła raczej nabyta niż wrodzona postać przewlekłego zapalenia ślinianek. W drugim przypadku pacjent musi być zarejestrowany w przychodni.