Przewlekłe zapalenie oskrzeli jest stanem charakteryzującym się długotrwałym procesem zapalnym błony śluzowej oskrzeli. Objawia się epizodami nawracającego kaszlu i duszności, które utrzymują się, przez co najmniej 3 miesiące. W miarę upływu czasu dochodzi do istotnych zmian morfologicznych w tkankach ściany oskrzeli oraz w otaczających strukturach, co prowadzi do poważnych, a niekiedy nawet nieodwracalnych, zaburzeń w funkcjonowaniu całego układu oddechowego.
Zapalenie oskrzeli jest stanem chorobowym, w którym rozwija się zapalenie oskrzeli. Z kolei oskrzela to drogi, które doprowadzają powietrze z tchawicy do tkanek płuc, ogrzewają przepływ powietrza, nawilżają je i oczyszczają. Znajdują się w dolnej części tchawicy i reprezentują dwie duże gałęzie.
Przewlekłe zapalenie oskrzeli to choroba, która rozwija się w wyniku działania różnorodnych czynników zewnętrznych i wewnętrznych, w tym niezdrowych nawyków. Wpływają na nią takie czynniki jak ciężka hipotermia, osłabienie odporności, częste infekcje układu oddechowego, a także wdychanie zbyt gorącego lub zbyt zimnego powietrza oraz przebywanie w suchym otoczeniu. Szczególnie niebezpieczne są oparzenia chemiczne układu oddechowego spowodowane działaniem kwasów, zasad lub chloru.
Jednym z kluczowych czynników ryzyka rozwoju przewlekłego zapalenia oskrzeli są również nałogi, zwłaszcza palenie tytoniu, zarówno czynne, jak i biernie. Dym tytoniowy zawiera toksyny i żywice, które niszczą błony śluzowe oskrzeli, prowadząc do powstania przewlekłego stanu zapalnego.
Osoby najbardziej narażone na zachorowanie to pracownicy przemysłowi, którzy są narażeni na działanie szkodliwych substancji, mieszkańcy regionów o niekorzystnym klimacie, a także palacze oraz pacjenci cierpiący na choroby przewlekłe i mający osłabiony organizm.
Przewlekłe zapalenie oskrzeli może mieć charakter pierwotny lub wtórny. Pierwotna forma rozwija się, jako niezależna choroba, niezwiązana z innymi chorobami płuc lub narządów. Natomiast forma wtórna pojawia się na tle już istniejących problemów, takich jak przewlekłe infekcje układu oddechowego, przekrwienie układu krążenia lub chorobom nerek.
Ze względu na objawy i ciężkość przebiegu, wyróżniamy dwie główne formy przewlekłego zapalenia oskrzeli:
-
Przewlekłe proste lub nieobturacyjne zapalenie oskrzeli - charakteryzuje się przede wszystkim objawami związanymi z dużymi oskrzelami. Choroba ma korzystny przebieg, a jej objawy ograniczają się zazwyczaj do obfitej plwociny. Niedrożność dróg oddechowych występuje rzadko lub tylko w niewielkim stopniu podczas zaostrzeń i w późniejszych stadiach choroby.
-
Przewlekłe obturacyjne zapalenie oskrzeli - jest to bardziej zaawansowana forma choroby, charakteryzująca się głębokim uszkodzeniem dróg oddechowych, aż do zablokowania najmniejszych oskrzelików. Ten rodzaj zapalenia oskrzeli prowadzi do powstania bliznowacenia tkanek i znacznego upośledzenia funkcji oddechowej. Choroba manifestuje się ciężką dusznością i gwałtownym spadkiem wydajności oddechowej.
Dodatkowo, zapalenie oskrzeli może być sklasyfikowane według charakteru procesu zapalnego (nieżytowy, ropny), ciężkości i obecności powikłań (formy skompensowane lub zdekompensowane).
Przewlekłe zapalenie oskrzeli to schorzenie, którego główną przyczyną jest długotrwałe narażenie na wdychanie różnych zanieczyszczeń chemicznych zawartych w powietrzu, takich jak dym tytoniowy, pył, spaliny czy toksyczne opary. Te substancje drażnią błonę śluzową oskrzeli, prowadząc do zmian zapalnych, sklerotycznych i nadmiernej produkcji śluzu. Często zdarza się, że ostre zapalenie oskrzeli, które nie zostało w pełni wyleczone, przechodzi w formę przewlekłą.
Nasilenie przewlekłego zapalenia oskrzeli często następuje, gdy dołącza się wtórny czynnik zakaźny, tak jak wirusy, bakterie, grzyby czy pasożyty. Osoby, które cierpią na przewlekłe stany zapalne górnych dróg oddechowych, mają większe prawdopodobieństwo rozwoju przewlekłego zapalenia oskrzeli. Wśród takich stanów można wymienić zapalenie tchawicy, gardła, krtani, migdałków, zatok oraz przewlekły nieżyt nosa.
Obok czynników zakaźnych istnieją również czynniki niezakaźne, które mogą pogłębiać przewlekłe zapalenie oskrzeli. Należą do nich zaburzenia rytmu serca, przewlekła niewydolność serca, zatorowość płucna, choroba refluksowa przełyku czy niedobór α1-antytrypsyny.