Przewlekłe zapalenie dwunastnicy objawy leczenie

Przewlekłe zapalenie dwunastnicy
Choroba

 

Przewlekłe zapalenie dwunastnicy to choroba charakteryzująca się przewlekłymi procesami zapalnymi, zwyrodnieniowymi, dystroficznymi i regeneracyjnymi w nabłonku błony śluzowej dwunastnicy. Te procesy mają zróżnicowany charakter pod względem rozpowszechnienia i nasilenia restrukturyzacji nabłonka i dwunastnicy. Choroba ta jest najczęstszą patologią dwunastnicy, choć rzadko występuje w postaci izolowanej.

W większości przypadków uporczywy stan zapalny dwunastnicy łączy się z chorobami żołądka i jelit, a także innych narządów wewnętrznych. U mężczyzn ta choroba występuje trzy razy częściej niż u kobiet. Badanie tej choroby ma duże znaczenie, ponieważ przewlekłe zapalenie dwunastnicy często jest stanem przed wrzodowym, który rozwija się u młodych mężczyzn. Pacjenci z tą chorobom są zazwyczaj leczeni przez terapeutów i gastroenterologów.

Przyczyny powstawania tej choroby, zarówno w jej pierwotnej, jak i wtórnej genezie, są różne. Pierwotny proces może rozwijać się na tle niedożywienia, nadużywania pikantnych i ostrych potraw, wędzonych mięs, smażonych potraw, mocnej herbaty, kawy i alkoholu. Również nadmiar lipidów i węglowodanów w diecie oraz palenie papierosów mogą przyczyniać się do rozwoju przewlekłego zapalenia dwunastnicy. Przewlekły stan zapalny może również rozwijać się, jako samodzielna choroba, choć rzadziej występuje po przebytym ostrym zapaleniu dwunastnicy. Nie można również wykluczyć wpływu czynników dziedzicznych.

Wielu badaczy z zakresu gastroenterologii uważa wymienione przyczyny za czynniki predysponujące do rozwoju zapalenia dwunastnicy, ale niezwiązane z jego etiologią. Wskazują oni na ogólną patogenezę przewlekłego zapalenia dwunastnicy i błony śluzowej żołądka, która polega na zaburzeniu równowagi czynników agresji (takich jak Helicobacter pylori, zwiększone wydzielanie pepsyny i kwasu solnego, uszkodzenia błony śluzowej) i czynników ochronnych (takich jak odpowiednie ukrwienie i naprawa ściany dwunastnicy).

Wtórne przewlekłe zapalenie dwunastnicy diagnozuje się znacznie częściej i rozwija się w wyniku innych chorób, takich jak:

  • Inwazja bakterii Helicobacter pylori.

  • Przewlekłe zapalenie żołądka.

  • Zapalenie wątroby, trzustki, pęcherzyka żółciowego, dróg żółciowych.

  • Zapalenie jelit, w tym jelita grubego.

  • Inwazje pasożytów.

  • Patologie układu oddechowego i sercowo-naczyniowego, które prowadzą do niedotlenienia jelit.

  • Choroby nerek, gdzie obecność mocznicy prowadzi do uszkodzenia błony śluzowej dwunastnicy.

 

Mechanizm powstawania przewlekłego zapalenia dwunastnicy w przypadku choroby wrzodowej żołądka wiąże się z zwyrodnieniem nabłonka jelitowego w kierunku żołądka, uszkodzeniem obszarów metaplazji przez kwas solny i tworzeniem nadżerek, a następnie stopniowym rozprzestrzenianiem się choroby wrzodowej do dwunastnicy. W przypadku przewlekłego zapalenia trzustki i zapalenia wątroby dochodzi do zwiększonego wchłaniania enzymów na błonie śluzowej, hamowania wydzielania wodorowęglanów oraz zmniejszenia odporności błony śluzowej dwunastnicy na czynniki uszkadzające. W stanach zapalnych dróg żółciowych, mikroflora obca dla tych odcinków przewodu pokarmowego może przedostać się do dwunastnicy, prowadząc do uszkodzenia jej nabłonka, zwłaszcza przy zmniejszonej kwasowości soku żołądkowego.

Przewlekłe zapalenie żołądka i dwunastnicy można podzielić na kilka kategorii zgodnie z różnymi kryteriami: etiologią, lokalizacją, wariantem klinicznym, obrazem morfologicznym i fazą choroby. Pod względem etiologii przewlekłe zapalenie dwunastnicy może być pierwotne lub wtórne (rozwijające się na tle innej choroby przewodu pokarmowego). Jeśli chodzi o rozpowszechnienie, choroba może być całkowita (obejmująca całą dwunastnicę) lub ograniczona (np. zapalenie brodawki, początkowych lub końcowych odcinków jelita). Klęska bliższej części dwunastnicy występuje najczęściej w przypadku choroby wrzodowej dwunastnicy, podczas gdy odcinek dalszy i brodawki mogą być dotknięte w przypadku choroby wątroby, dróg żółciowych i trzustki.

W zależności od dominujących objawów wyróżnia się różne warianty kliniczne przewlekłego zapalenia dwunastnicy, takie jak zapalenie błony śluzowej żołądka i wrzodziejące, pęcherzykopodobne, trzustkowe, mieszane i ukryte. Podczas badania endoskopowego można zaobserwować różne rodzaje zmian morfologicznych błony śluzowej, takie jak powierzchowne, rozproszone, erozyjne i zanikowe. W przebiegu choroby można również wyróżnić fazy zaostrzenia i remisji.

 

Przewlekłe zapalenie dwunastnicy objawy

Objawy przewlekłego zapalenia dwunastnicy mogą obejmować różnorodne dolegliwości. Pacjenci z tą chorobą często doświadczają bólu w nadbrzuszu, problemy trawienne oraz dysfunkcję układu autonomicznego. W przypadku zapalenia opuszków i postaci wrzodziejącej przewlekłego zapalenia dwunastnicy, ból jest zwykle tępy i umiarkowany, czasem odczuwalny, jako ostry i skurczowy. Zazwyczaj ból zmniejsza się lub ustępuje po spożyciu posiłku lub przyjmowaniu leków zobojętniających sok żołądkowy. Jeśli przewlekłe zapalenie dwunastnicy ma podobne objawy do zapalenia pęcherzyka żółciowego, pacjenci mogą doświadczać bólu w prawym podżebrzu, który promieniuje do prawej połowy pleców i łopatki. Ten rodzaj bólu często występuje po spożyciu tłustych i smażonych potraw.

W przypadku wariantu trzustkowo-podobnego, ból jest zwykle kolkowy i przemieszcza się do lewej połowy brzucha, a także promieniuje do pleców. Najczęściej jest towarzyszący zapaleniu brodawki większej dwunastnicy. Przewlekłe zapalenie dwunastnicy, które przypomina zapalenie błony śluzowej żołądka, charakteryzuje się uciskającym bólem w żołądku oraz uczuciem pełności. Objawy dyspeptyczne związane z przewlekłym zapaleniem dwunastnicy mogą obejmować nudności, uczucie ciężkości i pełności w żołądku, gorzki posmak w ustach oraz zgagę. Wymioty są mniej powszechne.

Przewlekłe zapalenie dwunastnicy może również powodować dysfunkcję autonomicznego układu nerwowego, objawiającą się objawami takimi jak osłabienie, nadmierne pocenie się, kołatanie serca, drżenie palców oraz parcie z biegunką. Te objawy zwykle występują kilka godzin po spożyciu posiłku, zwłaszcza u młodych pacjentów. W fazie zaostrzenia przewlekłego zapalenia dwunastnicy lekarz podczas badania może zauważyć biały nalot na języku, niewielki ból oraz lekkie napięcie mięśni brzucha w okolicy odźwiernika.

 

Przewlekłe zapalenie dwunastnicy rozpoznanie

Diagnozę przewlekłego zapalenia dwunastnicy stawia lekarz gastroenterolog. Aby postawić trafną diagnozę, konieczne jest przeprowadzenie szeregu badań diagnostycznych, takich jak:

  • Radiografia: Badanie rentgenowskie jest pomocne w ocenie zmian radiologicznych charakterystycznych dla tej choroby, które określane są, jako "podrażniona dwunastnica". Może to obejmować nieregularną i nadpobudliwą perystaltykę, okresowe skurcze jelit z epizodami perystaltyki wstecznej, przyspieszenie przepływu środka kontrastowego przez jelito cienkie oraz zmiany w kalibrze fałd jelitowych (pogrubienie w przypadku ciężkiego stanu zapalnego lub przerzedzenie z atrofią). Zwiększone napięcie w dwunastnicy może prowadzić do zastoju i refluksu dwunastniczo-żołądkowego.

  • Metody funkcjonalne: Do oceny ruchliwości początkowych odcinków jelita stosuje się manometrię przeddwunastniczą. Aby wykluczyć współistniejące zapalenie trzustki, wątroby lub pęcherzyka żółciowego, może być wykonane sondowanie dwunastnicy oraz badanie ultrasonograficzne narządów jamy brzusznej.

  • Endoskopia: Choć endoskopia nie umożliwia pełnej oceny motoryki dwunastnicy, pozwala na identyfikację zmian morfologicznych w nabłonku (takich jak zapalenie, nadżerki, owrzodzenia, zaniki itp.). Podczas gastroduodenoskopii możliwe jest również wykonanie biopsji błony śluzowej, pobranie zawartości żołądka i dwunastnicy w celu badania wydzielania soków trawiennych.

  • Identyfikacja zakażenia Helicobacter pylori: W diagnostyce przewlekłego zapalenia dwunastnicy istotne znaczenie ma wykrycie obecności bakterii Helicobacter pylori. Można to zrobić za pomocą różnych metod, takich jak ELISA, PCR, test oddechowy oraz badanie morfologiczne błony śluzowej.

  • Różnicowanie: Przewlekłe zapalenie dwunastnicy należy różnicować z chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy, skurczem zwieracza Oddiego, zapaleniem pęcherzyka żółciowego, zapaleniem trzustki, rakiem brodawki dwunastnicy oraz przepukliną rozworu przełykowego.

 

Przewlekłe zapalenie dwunastnicy leczenie

W przypadku zaostrzenia przewlekłego zapalenia dwunastnicy, leczenie przeprowadza się na oddziale gastroenterologii. Często zaleca się stosowanie okresowego głodu terapeutycznego, który stopniowo przechodzi w dietę leczniczą. Istotnym elementem w leczeniu wtórnego przewlekłego zapalenia dwunastnicy jest terapia choroby podstawowej. Jeśli wykryto infekcję Helicobacter pylori lub obecność pasożytów, zalecane jest stosowanie leczenia przyczynowego.

Leczenie objawowe i patogenetyczne polega na stosowaniu leków przeciwbólowych, zobojętniających sok żołądkowy i ściągających. Ważne jest również uzupełnienie niedoborów witamin i białka. W przypadku długotrwałego przebiegu choroby z ciężkim zespołem dyspeptycznym może być konieczne przepisanie leków przeciwdepresyjnych. Dyspepsja to najczęściej uczucie ciężkości po spożytym posiłku, pieczenie lub ból w nadbrzuszu, głównie w jego środkowej części. Może to być także uczucie pełności utrzymujące się długo po posiłku. Lekarze przyjęli, że dyspepsję można zdiagnozować wtedy, gdy opisywany ból trwa przynajmniej przez 4 tygodnie. W niektórych sytuacjach, takich jak ropowica przewlekłego zapalenia dwunastnicy, szybkie wyniszczenie organizmu w połączeniu z silnym bólem i zaburzeniami trawienia, konieczne może być podjęcie leczenia chirurgicznego w celu poprawy stanu pacjenta. W przypadku wykrycia niedrożności dwunastnicy również może być konieczne leczenie chirurgiczne.

 

Przewlekłe zapalenie dwunastnicy rokowanie zapobieganie

Prognoza w przypadku przewlekłego zapalenia dwunastnicy jest zwykle korzystna, z wyjątkiem sytuacji, gdy występują wyraźne zmiany zanikowe i dysplastyczne. Około 10% pacjentów może doświadczyć powikłań, takich jak krwawienia, a w rzadkich przypadkach może dojść do transformacji procesu zapalnego w raka brodawki dwunastnicy. Pacjenci z przewlekłym zapaleniem dwunastnicy wymagają regularnych badań klinicznych, długoterminowej terapii przeciwnawrotowej oraz planowych biopsji podczas endoskopii w przypadku stwierdzenia zaników nabłonka i dysplazji.

Zapobieganie przewlekłemu zapaleniu dwunastnicy opiera się na utrzymaniu zdrowego stylu życia i odpowiedniej diety. Ważne jest terminowe wykrywanie i leczenie współistniejących chorób przewodu pokarmowego oraz infekcji i pasożytów. Regularne badania profilaktyczne oraz świadomość znaczenia zdrowego odżywiania i stylu życia mogą pomóc w zapobieganiu wystąpieniu tej choroby.

 

Katalog chorób

Dziękujemy za przeczytanie artykułu lub obejrzenie zdjęć. Jesteśmy grupą entuzjastów medycyny, która pisze artykuły, by dzielić się wiedzą i najnowszymi odkryciami w dziedzinie opieki zdrowotnej. Naszym celem jest edukowanie i informowanie zarówno specjalistów jak i szeroką grupę czytelników.