Zapalenie błony śluzowej żołądka to schorzenie, które dotyczy wyłącznie tej błony w obrębie żołądka. Występuje w dwóch postaciach: ostrej i przewlekłej. Przewlekłe zapalenie błony śluzowej żołądka jest stosunkowo powszechne, a jego konsekwencją może być zanikowe zapalenie błony śluzowej żołądka.
Według najnowszych statystyk ponad jedna trzecia dorosłej populacji na świecie cierpi na zanikowe zapalenie błony śluzowej żołądka, jednak jedynie 15% z nich decyduje się na skonsultowanie się z lekarzem.
Przewlekłe, a dokładniej zanikowe zapalenie błony śluzowej żołądka prowadzi do zaniku komórek odpowiedzialnych za produkcję kwasu solnego, który jest niezbędny w procesie trawienia. Ponadto, w wyniku tej choroby, organizm przestaje wchłaniać witaminę B12, co może prowadzić do miejscowej anemii. W miarę postępu choroby, błona śluzowa żołądka staje się coraz cieńsza, a jej gruczoły tracą swoją funkcjonalność, aż w końcu ulegają zanikowi.
Zanikowe zapalenie błony śluzowej żołądka przechodzi różne etapy rozwoju. W początkowej fazie dochodzi do uszkodzenia dna żołądka, a następnie produkcja kwasu solnego i pepsynogenu (enzymu odpowiedzialnego za trawienie) ulega stopniowemu zaburzeniu. W miarę wzrostu zmienionych chorobowo tkanek błony śluzowej, jej funkcje są coraz bardziej upośledzone, a każdy przyjmowany pokarm może dodatkowo uszkadzać już osłabioną błonę.
Jeśli zanikowe zapalenie błony śluzowej żołądka pozostaje bez leczenia lub nie przestrzega się zaleceń profilaktycznych po leczeniu, może przechodzić w fazę nowotworową.
Rodzaje zanikowego zapalenia błony śluzowej żołądka można podzielić na dwie główne odmiany. Przeanalizujmy każdą z nich bardziej szczegółowo:
Bakteryjne zanikowe zapalenie błony śluzowej żołądka powstaje w wyniku działania toksyn wywołanych przez bakterię Helicobacter pylori. Ta bakteria jest główną przyczyną większości chorób żołądka, ponieważ niszczy tkankę błony śluzowej. Według najnowszych danych, bakteryjne zapalenie błony śluzowej żołądka odpowiada za aż 85% wszystkich zapaleń żołądka.
Drugim typem jest autoimmunologiczne zanikowe zapalenie błony śluzowej żołądka, które występuje rzadziej, tylko u około 10% pacjentów. W tym przypadku układ odpornościowy atakuje własne komórki, wytwarzając specjalne przeciwciała.
Lekarze dodatkowo dzielą zanikowe zapalenie błony śluzowej żołądka na dwie postacie:
Ogniskowe - charakteryzuje się tworzeniem się formacji ogniskowych na ścianach żołądka. W wyniku tego obszary, które nie są dotknięte chorobą, zaczynają pracować ciężej. Objawia się to nudnościami, zgagą, bólem w nadbrzuszu nawet po lekkim posiłku oraz wzrostem kwasowości.
Antralne - ten rodzaj zapalenia błony śluzowej żołądka powstaje w miejscu, gdzie żołądek przechodzi do dwunastnicy (w antrum żołądka). Zanikowe zapalenie błony śluzowej żołądka może rozprzestrzeniać się na inne części żołądka. Gdy uszkodzi komórki wytwarzające śluz, produkcja kwasu solnego zostaje zahamowana, co może prowadzić do choroby wrzodowej.
Powody pojawienia się zanikowego zapalenia błony śluzowej żołądka są zazwyczaj związane z szkodliwym wpływem na błonę śluzową żołądka. Przyczyny można podzielić na zewnętrzne (egzogenne) i wewnętrzne (endogenne).
Najczęstszymi zewnętrznymi przyczynami choroby są:
-
Spożywanie ostrych, pikantnych, wędzonych potraw oraz drapanie ścianek żołądka przy spożywaniu pokarmów, które są zbyt zimne lub gorące.
-
Wpływ chemikaliów, oparów oraz leków na błonę śluzową żołądka, co prowadzi do zwiększenia kwasowości i podrażnienia narządu.
-
Nadużywanie alkoholu, palenie tytoniu, picie kawy i napojów gazowanych.
-
Refluks żołądkowo-przełykowy, w którym treść żołądka cofa się do przełyku, powodując uszkodzenie błony śluzowej przez agresywny kwas.
-
Infekcja bakteryjna, zwłaszcza związana z bakterią Helicobacter pylori, jest główną przyczyną bakteryjnego zanikowego zapalenia błony śluzowej żołądka. Namnażające się bakterie Helicobacter pylori powodują nieprawidłowe działanie układu odpornościowego.