Przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby to grupa zakaźnych chorób, które powodują zapalenie tkanki wątroby i są spowodowane przez wirusy zdolne do infekcji tego narządu. Wirusowe zapalenie wątroby rozprzestrzenia się na całym świecie w alarmującym tempie, a przyczyniają się do tego liczne czynniki, takie jak rozpowszechnienie narkomanii iniekcyjnej, wzrost luźnych zachowań seksualnych oraz inne czynniki ryzyka. Obecnie szczególną uwagę przywiązuje się do wirusowego zapalenia wątroby typu B i C.
Wirusowe zapalenie wątroby typu B zazwyczaj ma lepsze rokowanie, ale jego globalne występowanie osiągnęło ogromne rozmiary. Jest również znane, jako zapalenie wątroby w surowicy ze względu na możliwość zakażenia przez krew, nawet w niewielkich ilościach. Wirus zapalenia wątroby typu B może być przenoszony przez niesterylną igłę podczas narkotykowych zastrzyków, z matki na płód oraz poprzez kontakty seksualne.
Wirusowe zapalenie wątroby typu B charakteryzuje się uszkodzeniem wątroby i może przebiegać w różny sposób - od nosicielstwa po ostre niewydolności wątroby, marskość i raka wątrobowo komórkowego. Czas od momentu zakażenia do wystąpienia objawów choroby wynosi od 50 do 180 dni. W typowych przypadkach choroba zaczyna się od gorączki, osłabienia, bólu stawów, nudności i wymiotów. Czasami pojawiają się również wysypki skórne. Dochodzi do powiększenia wątroby i śledziony, a także może wystąpić ciemnienie moczu i odbarwienie stolca.
Wirusowe zapalenie wątroby typu C występuje nieco rzadziej niż typ B, jednak nie można być całkowicie pewnym, ponieważ przebiega ono często bezobjawowo i jest nazywane "łagodnym zabójcą". Uszkodzenie wątroby w przypadku wirusowego zapalenia wątroby typu C postępuje szybko u pozornie zdrowych ludzi i często prowadzi do marskości wątroby lub nawet raka wątrobowo komórkowego. Dlatego też, choć oficjalna częstość występowania wirusowego zapalenia wątroby typu C zawsze jest niższa niż w przypadku typu B, dokładna liczba pacjentów z wirusowym zapaleniem wątroby typu C pozostaje nieznana. Wirusowe zapalenie wątroby typu C jest najpoważniejszą postacią tej choroby, znanej również, jako potransfuzyjnym zapaleniem wątroby, co oznacza, że pacjenci zostali zakażeni poprzez transfuzję krwi. Możliwe jest również przeniesienie wirusa drogą płciową oraz z matki na płód, choć te przypadki występują rzadziej.
Przewlekłe zapalenie wątroby jest często związane z ostrymi postaciami wirusowego zapalenia wątroby, takimi jak typy B, C, D, E i G. Przewlekła postać charakteryzuje się przewlekłym przebiegiem choroby, często w łagodnej postaci żółtaczki, bezobjawowej lub podklinicznej. Rozwój przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby zwykle wiąże się z niekorzystnymi czynnikami, takimi jak nieodpowiednie leczenie ostrego zapalenia wątroby, niepełna rekonwalescencja po wypisie ze szpitala, pogorszenie stanu przedchorobowego, nadużywanie alkoholu lub narkotyków, a także zakażenie innymi wirusami (w tym hepatotropowymi).
Wiodącym mechanizmem patogenetycznym przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby jest zaburzenie interakcji między komórkami układu odpornościowego a zakażonymi hepatocytami. Dochodzi do niedoboru układu T, osłabienia aktywności makrofagów, upośledzenia interferonogenezy oraz braku odpowiednich przeciwciał przeciwko antygenom wirusa, co ostatecznie utrudnia prawidłowe rozpoznawanie i eliminację wirusa przez układ odpornościowy.
Pod względem etiologii wyróżniamy przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu B, C, D, G, a także kombinacje tych typów, takie jak B i D, B i C, itp. Istnieje również kategoria niezweryfikowanego przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby o nieznanej etiologii. W zależności od aktywności procesu zakaźnego, wyróżnia się przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby o minimalnej, łagodnej, umiarkowanej, ciężkiej aktywności, a także piorunujące zapalenie wątroby z encefalopatią wątrobową.
Przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby przechodzi przez różne etapy, włączając w to stadium bez zwłóknienia, stadium z łagodnym zwłóknieniem okołowrotnym, stadium z umiarkowanym zwłóknieniem z przegrodą portoportalną, stadium z ciężkim zwłóknieniem z przegrodą portocentralną, stadium z rozwojem marskości wątroby oraz stadium z rozwojem pierwotnego raka wątrobowokomórkowego.
Przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby może manifestować się, jako zespół cytolityczny, cholestatyczny lub autoimmunologiczny. Zespół cytolityczny charakteryzuje się toksycznymi objawami, zwiększoną aktywnością enzym
transaminaz, zmniejszonym wskaźnikiem PTI (czas protrombinowy) i dysproteinemią. Zespół cholestatyczny objawia się świądem, wzrostem aktywności fosfatazy alkalicznej, GGTP (gammaglutamylotransferazy) i bilirubiny. Natomiast zespół autoimmunologiczny występuje z objawami astenowo-wegeneratywnymi, bólami stawów, dysproteinemią, hipergammaglobulinemią, zwiększoną aktywnością enzymu ALT (alaninowej transaminazy) oraz obecnością różnych autoprzeciwciał.
W zależności od powikłań, które się rozwijają, wyróżnia się przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby zaostrzone przez encefalopatię wątrobową, zespół obrzękowo-puchlinowy, zespół krwotoczny oraz powikłania bakteryjne, takie jak zapalenie płuc, ropowica jelitowa, zapalenie otrzewnej i posocznica.
Od momentu zakażenia do wystąpienia objawów klinicznych mija od 2 do 26 tygodni. Ten okres jest charakterystyczny dla nosicielstwa wirusa, czyli stanu, w którym wirus przebywa w organizmie przez wiele lat, a zakażenie może pochodzić od innej osoby. W przypadku nosicielstwa wirus bezpośrednio oddziałuje na komórki wątroby, co może prowadzić do rozwoju guza wątroby. Natomiast w przypadku ostrego początku choroby, okres ten trwa zwykle 2-3 tygodnie, a podobnie jak w przypadku wirusowego zapalenia wątroby typu B, towarzyszą mu bóle stawów, osłabienie i problemy żołądkowe. Gorączka jest rzadka w przypadku wirusowego zapalenia wątroby typu C, podobnie jak żółtaczka.
Najpoważniejszym zagrożeniem jest przewlekła forma wirusowego zapalenia wątroby, która często prowadzi do rozwoju marskości wątroby i raka wątrobowokomórkowego.
Przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby, ze względu na swoje specyficzne właściwości epidemiologiczne, najczęściej dotyka młodych ludzi, z których wielu umiera w wieku 40-45 lat z powodu marskości lub raka wątroby w przypadku braku odpowiedniego leczenia. Spożycie alkoholu, jednoczesne zakażenie różnymi wirusami zapalenia wątroby oraz wirusem HIV może przyspieszyć postęp choroby.
Jak można się zarazić. Wirusowe zapalenie wątroby typu pozajelitowego (typ B, C) najczęściej przenosi się drogą krwi. Ta droga zakażenia obejmuje stosowanie narkotyków dożylnych, manipulacje terapeutyczne i diagnostyczne, które prowadzą do naruszenia integralności skóry, a także przez użycie narzędzi medycznych, w tym stomatologicznych, podczas wykonywania tatuaży, piercingu, akupunktury. Możliwe jest również zakażenie poprzez kontakt z błonami śluzowymi (nawet, jeśli nie są uszkodzone) oraz krwią osoby zakażonej.
Przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby długość życia. Przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby jest stanem, który może mieć istotny wpływ na długość życia pacjenta. Wielu pacjentów z tą chorobą może żyć normalnie przez wiele lat, ale ryzyko rozwoju poważniejszych schorzeń, takich jak marskość wątroby czy rak wątrobowokomórkowy, jest znacznie większe. Czas życia zależy od wielu czynników, takich jak stan zdrowia ogólnego, wiek pacjenta w momencie zakażenia, efektywność leczenia oraz styl życia, w tym diety i aktywności fizycznej. Pomimo tych wyzwań, poprzez odpowiednie leczenie i zarządzanie stylem życia, pacjenci mogą prowadzić długie i zdrowe życie.