Przewlekłe niedokrwienie mózgu, znane również, jako udar mózgu niedokrwienny, to proces stopniowego uszkodzenia mózgu wynikający z przewlekłej niewydolności naczyń mózgowych. Objawia się poprzez zespół zaburzeń poznawczych, emocjonalnych oraz motorycznych. W rodzimej literaturze medycznej, pojęcie "encefalopatii krążeniowej" jest używane w kontekście opisu tego stanu, co doskonale oddaje patogenezę schorzenia i znajduje się w krajowej klasyfikacji chorób naczyniowo-mózgowych. W zaawansowanym stadium, choroba prowadzi do rozwoju otępienia naczyniowego.
W ramach Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób (ICD-10), termin "encefalopatia krążeniowa" odnosi się do całości objawów przewlekłego niedokrwienia mózgu. Stan ten jest opisany w aspekcie patofizjologicznym i nie znajduje się w Dodatku neurologicznym do ICD-10. Rzadko spotyka się jego użycie w międzynarodowej literaturze medycznej.
Choroba ta występuje z częstością przynajmniej 700 przypadków na 100 000 mieszkańców. W miarę wydłużania się oczekiwanej długości życia oraz starzenia społeczeństwa, w połączeniu z postępami w metodach diagnostycznych, takich jak obrazowanie rezonansem magnetycznym (MRI), liczba pacjentów cierpiących na ten stan stale wzrasta. Przewlekłe niedokrwienie mózgu częściej dotyka osoby w podeszłym wieku, głównie po osiągnięciu 60 roku życia.
Przewlekłe niedokrwienie mózgu, udar mózgu niedokrwienny mają główne źródła w następujących czynnikach:
-
Nadciśnienie tętnicze (wysokie ciśnienie krwi).
-
Miażdżyca tętnic (tworzenie blaszek miażdżycowych, które mogą prowadzić do blokowania naczyń mózgowych).
-
Dysfunkcja żył mózgowych: zakłócenia napięcia żył (spowodowane urazem czaszkowo-mózgowym, nadciśnieniem, chorobami układu hormonalnego, zatruciem alkoholem i narkotykami), mechaniczne utrudnienia odpływu krwi (związane z niewydolnością żylną).
-
Cukrzyca.
-
Zaburzenia rytmu serca, przewlekła niewydolność serca, choroba niedokrwienna serca, wrodzone wady serca.
-
Niedociśnienie tętnicze (niskie ciśnienie krwi).
-
Amyloidoza mózgowa (depozycja białka amyloidu w ścianach naczyń mózgowych).
-
Zapalenie naczyń (stan zapalny ścian naczyń krwionośnych).
-
Dziedziczna angiopatia: teleangiektazje (kształtowanie się wypukłości i tętniaków w naczyniach o słabej strukturze), choroba von Willebranda (epizodyczne spontaniczne krwawienia).
-
Dziedziczna dysplazja tkanki łącznej, wpływająca na struktury tętnic mózgu i serca.
-
Zaburzenia krzepnięcia krwi.
-
Hiperhomocysteinemia (podwyższony poziom homocysteiny, zwiększający ryzyko schorzeń tętnic obwodowych).
Niewielki udar niedokrwienny odnosi się do krótkotrwałego zablokowania dopływu krwi do pewnej części mózgu. W przeciwieństwie do pełnoobjawowego udaru, skutki niewielkiego udaru niedokrwiennego często są mniej poważne i mogą się cofnąć w ciągu kilku godzin lub dni. Objawy takiego udaru mogą obejmować nagłe osłabienie w ręce lub nodze, problemy z mową czy chwilową utratę wzroku w jednym oku.
Czy niedokrwienie mózgu jest groźne. Niedokrwienie mózgu polega na zmniejszeniu dopływu krwi do pewnych obszarów mózgu, co prowadzi do niedostatecznego dostarczania tlenu i składników odżywczych do komórek nerwowych. Jest to stan potencjalnie groźny, ponieważ komórki mózgu są szczególnie wrażliwe na niedobory tlenu. Prolongowane niedokrwienie może prowadzić do trwałego uszkodzenia mózgu lub nawet śmierci komórek nerwowych. Objawy niedokrwienia mózgu mogą obejmować ból głowy, trudności w mówieniu, osłabienie, zawroty głowy i inne. Kluczową kwestią jest szybka interwencja medyczna, by przywrócić odpowiedni przepływ krwi i minimalizować ryzyko trwałego uszkodzenia.