Przewlekła biegunka przyczyny leczenie

Przewlekła biegunka
Choroba

 

Przewlekła biegunka to stan, w którym występują luźne lub wodniste stolce przez okres dłuższy niż cztery tygodnie. Może to być objaw różnych schorzeń, od zakażeń po problemy z układem trawiennym, takie jak zespół jelita drażliwego czy choroby zapalne jelit.

Przewlekła biegunka to zespół objawów manifestujący się wzrostem częstości wypróżnień oraz eliminacją niedostatecznie uformowanego kału. Stan ten może pojawić się w wyniku infekcji lub nieinfekcyjnych zmian w jelitach, chorób górnego odcinka przewodu pokarmowego, innych narządów i układów, a także w przypadku przewlekłych zatrucć i stanów wywołanych zaburzeniami psycho-emocjonalnymi. Z uwagi na brak ujednoliconych danych statystycznych dotyczących częstości występowania przewlekłej biegunki w różnych schorzeniach i stanach chorobowych, dokładna częstość występowania nie jest obecnie znana. Leczenie tego schorzenia prowadzone jest przez specjalistów z dziedziny gastroenterologii, koloproktologii oraz innych dziedzin medycyny.

Częste biegunki po jedzeniu. Częste biegunki mogą być objawem różnych schorzeń, takich jak zespół drażliwego jelita, nietolerancje pokarmowe czy infekcje bakteryjne. Istotne jest ustalenie, czy biegunki są spowodowane konkretnym rodzajem żywności, czy też występują niezależnie od diety. W niektórych przypadkach może to być również reakcja na stres czy leki.

Bulgotanie w brzuchu i wodnista biegunka to objawy, które mogą mieć różne przyczyny. Najczęściej są one wynikiem zaburzeń żołądkowo-jelitowych, takich jak infekcje bakteryjne, wirusowe czy pasożytnicze, a także mogą być spowodowane przez zatrucie pokarmowe. W niektórych przypadkach mogą to być również objawy chorób przewlekłych, jak choroba Leśniowskiego-Crohna czy zespół jelita drażliwego.

Przyczyny Istnieje kilka mechanizmów prowadzących do rozwoju przewlekłej biegunki, w tym nadmierne wydzielanie, biegunka hiperosmotyczna, biegunka hiperkinetyczna oraz nadmierna utrata płynów.

W przypadku biegunki hipersekrecyjnej zachodzi zwiększone wydzielanie wody i elektrolitów do światła jelita. Ten proces może być pasywny lub aktywny. Przewlekłą biegunkę wywołaną zwiększonym wydzielaniem biernym obserwuje się w sytuacjach, gdzie wzrasta ciśnienie hydrostatyczne, takich jak:

  • Niewydolność prawej komory serca;

  • Niektóre choroby układu limfatycznego oraz ogólnoustrojowe choroby towarzyszące uszkodzeniu naczyń limfatycznych w tym obszarze anatomicznym (takie jak choroba Whipple'a, amyloidoza, chłoniak, limfangiektazje).

  • Przyczynami przewlekłej biegunki z intensywnym aktywnym wydzielaniem mogą być pewne kwasy tłuszczowe, kwasy żółciowe, toksyny produkowane przez patogeny (jak V. cholerae, Escherichia coli, Staphylococcus aureus), środki przeczyszczające oraz hormony peptydowe (jak serotonina, glukagon, peptyd naczyniowo-jelitowy).

Przewlekła biegunka hiperosmotyczna rozwija się w wyniku zaburzeń trawienia i wchłaniania składników odżywczych w różnych partiach przewodu pokarmowego. Przykładowe przyczyny obejmują:

  • Choroby trzustki (takie jak guzy, przewlekłe zapalenie trzustki);

  • Żółtaczka mechaniczna;

  • Skrócenie czasu kontaktu treści jelitowej ze ścianą jelita cienkiego (jak po usunięciu fragmentu jelita cienkiego, obecność zespolenia lub przetoki międzyjelitowej);

  • Wrodzone lub nabyte zaburzenia wchłaniania (takie jak zespół złego wchłaniania).

Przewlekła biegunka hiperkinetyczna jest wynikiem nadmiernego neurogennego, hormonalnego lub farmakologicznego pobudzenia motoryki jelit.

  • Stymulacja neurogenna występuje w zespole jelita drażliwego, przewlekłej biegunce czynnościowej oraz enteropatii cukrzycowej.

  • Stymulacja hormonalna ma miejsce w przypadkach takich jak tyreotoksykoza, choroba Addisona oraz nowotwory neuroendokrynne.

  • Pobudzenie farmakologiczne jest efektem przyjmowania niektórych środków przeczyszczających. Ten mechanizm występuje częściej w ostrej biegunce niż w przypadku przewlekłej, ponieważ pacjenci dostosowują dawkowanie leków po wystąpieniu biegunki. Niemniej jednak niektórzy pacjenci nadużywają środków przeczyszczających w tajemnicy przed lekarzem lub wbrew jego zaleceniom, dlatego też w procesie diagnostycznym trzeba wykluczyć tę przyczynę biegunki.

Przewlekła biegunka nadwysiękowa wynika z zapalenia ścian jelita i zwiększonego wytwarzania wysięku w jego świetle. Ten rodzaj przewlekłej biegunki obserwuje się w przypadkach takich jak:

  • Nieswoiste zapalenie jelit (wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna);

  • Przewlekłe infekcje (takie jak promienica, gruźlica, kiła);

  • Enteropatie, choroba niedokrwienna jelit, polipy i nowotwory złośliwe jelita grubego.

Wśród przyczyn przewlekłej biegunki wymienia się również polipowatość, raka jelita grubego, robaczyce, inwazje pierwotniaków oraz zaburzenia czynnościowe jelit (jak zespół jelita drażliwego, biegunka czynnościowa). Dodatkowo, przewlekłą biegunkę można zaobserwować w przypadku achilii trzustki i żołądka, rakowiaka jelita cienkiego, lipodystrofii jelitowej, pelagry, amyloidozy jelitowej, przewlekłych zatruć egzogennych, chorób układu moczowego, chorób endokrynologicznych oraz neuroendokrynnych.

 

Objawy przewlekłej biegunki

Przewlekła biegunka przejawia się głównie poprzez występowanie 2-3 lub więcej wypróżnień w ciągu jednego dnia kału, który nie ma odpowiedniej konsystencji (jest wodnisty, płynny lub papkowaty). Zdania ekspertów na temat czasu, który musi upłynąć, by móc mówić o "przewlekłej biegunce", są zróżnicowane. Niektórzy naukowcy twierdzą, że trwałe zaburzenia stolca utrzymujące się przez 3 tygodnie wystarczą do zdiagnozowania tej kondycji, inni wskazują na okres od 4 do 6 tygodni lub dłużej. Oprócz wymienionych objawów, pacjenci mogą odczuwać bóle brzucha, burczenie, wzdęcia, uczucie parcia na pęcherz, natychmiastową potrzebę wypróżnienia oraz obecność nieprawidłowości w kale.

W przypadku przewlekłej biegunki w kontekście jelita cienkiego, typowe jest pojawienie się obfitych, tłustych lub wodnistych stolców. Gdy dochodzi do uszkodzenia jelita grubego, zmniejsza się objętość kału, a częstotliwość wypróżnień wzrasta. W kale często można zauważyć domieszki ropy, śluzu i krwi. Przewlekła biegunka okrężnicy często towarzyszy uczuciu bólu (oprócz biegunki czynnościowej), podczas gdy w przypadku biegunki jelita cienkiego, ból zwykle nie występuje. W przypadku przewlekłej biegunki spowodowanej schorzeniami dolnego odcinka jelita grubego, takimi jak zapalenie odbytnicy, odbytnicy czy esicy o różnej etiologii, kał staje się jeszcze bardziej ubogi, a wypróżnienia stają się jeszcze częstsze niż w przypadku zapalenia okrężnicy. Pacjenci często doświadczają fałszywych popędów wypróżniania.

Pozostałe objawy związane z przewlekłą biegunką zależą od choroby podstawowej, która spowodowała jej wystąpienie. W przypadku raka jelita grubego mogą pojawić się objawy takie jak osłabienie, zmęczenie, utrata apetytu i utrata masy ciała. Może również dojść do niedrożności jelit lub perforacji jelita. W późniejszych stadiach choroby można zaobserwować objawy zatrucia nowotworowego, hipertermii oraz kacheksji. W przypadku chorób zapalnych jelit, które towarzyszą przewlekłej biegunce, występuje hipertermia o różnym nasileniu (zależnie od stopnia zaawansowania choroby) oraz objawy pozajelitowe, takie jak bóle stawów czy zapalenie jamy ustnej. W przypadku zaburzeń endokrynologicznych i neuroendokrynnych mogą pojawić się objawy wskazujące na nieprawidłową regulację hormonalną.

 

Diagnoza przewlekłej biegunki

W przypadku przewlekłej biegunki, która stanowi objaw innych procesów chorobowych, istotne jest przede wszystkim dokładne postawienie diagnozy. W tym celu lekarz przeprowadza kompleksowe badania, które obejmują:

  • Zebranie historii choroby oraz przeprowadzenie wywiadu z pacjentem w celu zdobycia pełnej informacji o dolegliwościach i ich ewentualnym związku z innymi czynnikami.

  • Dokładne badanie fizykalne brzucha, włączając w to delikatną palpację w celu oceny ewentualnych nieprawidłowości.

  • Wykonanie badań laboratoryjnych, w tym analizy kału, oceny mikroflory jelitowej oraz diagnostyki parazytologicznej, które pomogą zidentyfikować ewentualne źródła problemu.

  • Przeprowadzenie badań instrumentalnych, takich jak kolonoskopia, sigmoidoskopia czy badanie ultrasonograficzne (USG), mających na celu dokładną ocenę stanu jelit i innych narządów wewnętrznych.

  • W razie potrzeby, skierowanie pacjenta na konsultację do specjalistów odpowiednich dziedzin medycyny.

 

Leczenie przewlekłej biegunki

Terapia przewlekłej biegunki może obejmować zarówno aspekty patogenetyczne, jak i objawowe. Plan leczenia patogenetycznego tworzony jest w oparciu o zidentyfikowaną chorobę, uwzględniając możliwość zastosowania metod konserwatywnych (farmakologicznych i niefarmakologicznych) oraz zabiegowych. Pacjentom cierpiącym na przewlekłą biegunkę zaleca się specjalną dietę, wykluczającą produkty mogące stymulować nadmierną ruchliwość jelit, procesy fermentacji oraz nadmierne gromadzenie się gazów. Zalecane są potrawy w postaci delikatnych puree gotowanych na parze.

W przypadku konieczności, terapię przeciwbakteryjną można przeprowadzić za pomocą środków, które minimalizują ryzyko rozwoju zaburzeń równowagi bakteryjnej jelit. W sytuacji przewlekłej biegunki związanego z dysbiozą, zastosowanie znajdują probiotyki. Ważne jest także wykorzystanie środków objawowych o właściwościach adsorpcyjnych, ochronnych dla błony śluzowej oraz ściągających. W celu regulacji perystaltyki jelitowej często zalecany jest loperamid, a sporadycznie oktreotyd lub inhibitory wapnia.

 

Biegunka przewlekła rokowanie profilaktyka

Perspektywy dotyczące rokowania związane są z przyczyną występowania przewlekłej biegunki oraz możliwościami skutecznej eliminacji tego problemu. Skuteczna profilaktyka opiera się na szybkim i trafnym rozpoznaniu chorób współistniejących, które stanowią podłoże dla przewlekłej biegunki. Istotne jest właściwe podejście etiopatogenetyczne w leczeniu tych schorzeń w celu osiągnięcia pozytywnego wyniku. Konieczne jest również wykluczenie przypadkowego i niekontrolowanego zażywania różnego rodzaju leków, w tym środków przeczyszczających.

 

Katalog chorób