Przejdź do treści
Choroba
Przetoka oskrzelowa, przetoka kanał łączący światło drzewa oskrzelowego z jamą opłucnową, powierzchnią skóry ściany klatki piersiowej, światłem wydrążonego narządu wewnętrznego, skórą lub z wątrobą. Przetoka to powstałe w wyniku procesów chorobowych połączenie między dwoma lub kilkoma organami. Przyczyny powstawania przetok są zróżnicowane – mogą one być skutkiem urazu, powikłania jatrogennego, ropnych i swoistych stanów zapalnych, a także poważniejszych schorzeń.
Przetoki oskrzelowe mogą być wrodzone lub nabyte. Wrodzone powstają w wyniku naruszeń rozwoju wewnątrzmacicznego. Tak więc przetoki tchawiczo-przełykowe i oskrzelowo-przełykowe powstają z niepełnym oddzieleniem układu pokarmowego i oddechowego płodu.
Rozwój wrodzonych przetok oskrzelowych następuje na etapie rozwoju wewnątrzmacicznego. Powstawanie przetok oskrzelowo-przełykowych i tchawiczo-przełykowych wiąże się z niepełnym rozdzieleniem układu oddechowego i pokarmowego na pewnym etapie embriogenezy pod wpływem różnych niekorzystnych czynników oddziałujących na płód. W większości przypadków wada ta spowodowana jest tworzeniem się przetoki między oskrzelem głównym, częściej prawym, a przełykiem.
Przyczyny nabytych przetok oskrzelowych mogą być bardzo różne:
-
Wady pooperacyjne;
-
Zakaźne zmiany w płucach i oskrzelach;
-
Traumatyczny uraz.
Przetoki oskrzelowe są zewnętrzne (piersiowo-oskrzelowe) i wewnętrzne (oskrzelowo-opłucnowe, oskrzelowo-płucne, oskrzelowo-organiczne).
O obrazie klinicznym decyduje lokalizacja przetoki, jej charakterystyczne cechy, stopień zaawansowania oraz obecność procesów infekcyjnych i zapalnych. Typowe objawy to utrata apetytu, gorączka, ból głowy, zmęczenie i osłabienie.
W przypadku przetok zewnętrznych na skórze klatki piersiowej powstaje widoczny ubytek, z którego uwalnia się wysięk śluzowy z zanieczyszczeniami ropnymi. Przetoki oskrzelowo-opłucnowe objawiają się suchym kaszlem, a te, które powstały jako powikłanie ropnego zapalenia opłucnej, są objawami zatrucia (wysoka gorączka, ból głowy, utrata apetytu) i niewydolności oddechowej (duszność, sinica, ból w mostku). Również ten typ choroby charakteryzuje się uwalnianiem dużej ilości cuchnącej plwociny. W przypadku przetok oskrzelowo-narządowych pacjent odkrztusza zawartość narządu połączonego z oskrzelem.
Przetoka oskrzelowa objawy
Obraz kliniczny przetoki oskrzelowej zależy od jej anatomicznej lokalizacji, średnicy, czasu powstania ubytku, obecności lub braku procesu infekcyjnego. Typowe objawy występujące podczas rozwoju choroby obejmują pojawienie się objawów zatrucia i niewydolności oddechowej u pacjenta. Ponadto różne typy przetok oskrzelowych mają swoje własne objawy objawowe.
Przy przetokach zewnętrznych widoczny jest ubytek na skórze ściany klatki piersiowej, z którego ujścia wydobywa się wydzielina śluzowa lub śluzowo-ropna. Podczas kaszlu lub wysiłku z otworu może wydostawać się powietrze. Wejście płynu do kanału przetoki może wywołać ostry napadowy kaszel lub atak uduszenia. W rzadkich przypadkach zdjęcie opatrunku okluzyjnego może stać się główną przyczyną nasilonego kaszlu, duszności i sinicy, zaburzeń głosu aż do afonii.
W przypadku połączenia przetok kostnych z „suchą” jamą opłucnej u chorego rozwija się suchy kaszel lub odkrztuszanie niewielkiej ilości śluzowej plwociny. W przypadku przetok oskrzelowo-opłucnowych, które powstały na tle ropnego zapalenia opłucnej, ogólny stan pacjenta pogarsza gorączka, zatrucie i wyniszczenie. U takich pacjentów dochodzi do odkrztuszania niewielkiej ilości ropnej, cuchnącej plwociny, pojawienia się ciężkiej duszności, uwolnienia powietrza z drenażu opłucnej i powstania rozedmy podskórnej. Obraz kliniczny przetok oskrzelowo-płucnych charakteryzuje się pojawieniem się stanu podgorączkowego, kaszlu z wydzielaniem śluzowo-ropnej plwociny, wzmożonej potliwości i osłabienia.
Jednym z głównych objawów choroby jest odkrztuszanie treści narządu, z którym komunikuje się oskrzele, np. zjedzonego pokarmu, żółci, treści żołądkowej lub jelitowej. Wrodzone przetoki tchawiczo- i oskrzelowo-przełykowe można wykryć wkrótce po urodzeniu dziecka: takie dzieci często krztuszą się podczas karmienia, mają rozdęcie żołądka i rozwój zachłystowego zapalenia płuc. Głównym objawem przetok nabytych jest kaszel występujący podczas przyjmowania płynów lub pokarmów. Czasami u takich pacjentów wykrywa się uduszenie.
Przetoka oskrzelowa rozpoznanie
Przy podejrzeniu przetoki oskrzelowej u pacjenta występuje sinica skóry i błon śluzowych, duszność, tachykardia, charakterystyczna deformacja końcowych paliczków palców, a osłuchiwanie ujawnia rozproszone sapanie o różnej wielkości.
Identyfikacja przetok oskrzelowo-skórnych następuje podczas badania przedmiotowego pacjenta. W przypadku wykrycia przetoki można ją sondować, wprowadzając do jej światła wodny roztwór błękitu metylenowego. Wraz z rozwojem kaszlu z uwolnieniem kolorowej plwociny diagnozę uważa się za potwierdzoną. Fistulografia z kontrastem może być wymagana w celu określenia rozmiaru i konfiguracji przetoki. Określenie lokalizacji, liczby i wielkości kanałów przetok umożliwia torakoskopię, którą wykonuje się przez otwór przetoki w ścianie klatki piersiowej.
W diagnostyce przetok wewnętrznych pacjent może potrzebować bronchoskopii, która określi stan drzewa oskrzelowego, a także rentgenowskich metod diagnostycznych, takich jak zdjęcie rentgenowskie i tomografia komputerowa płuc oraz bronchografia.
Przetoka oskrzelowa leczenie
Najczęściej przy wykrywaniu przetok oskrzelowych wymagane jest leczenie chirurgiczne. W rzadkich przypadkach do wyeliminowania takich formacji można zastosować konserwatywną taktykę. Leczenie zachowawcze przetok oskrzelowych polega na udrożnieniu jamy ropnej: drenażu jamy opłucnej, przemyciu roztworami antyseptycznymi, podaniu enzymów proteolitycznych i antybiotyków, usunięciu ciał obcych, zastosowaniu aktywnego aparatu aspiracyjnego. Po obliteracji ubytków resztkowych u niektórych pacjentów dochodzi do samo zamykania się niewielkich form chorobowych.
Przetoka oskrzelowa rokowanie zapobieganie
Wynik i perspektywy wyzdrowienia zależą od przyczyny, która doprowadziła do powstania przetoki oskrzelowej, kompletności, adekwatności i terminowości działań terapeutycznych. Najpoważniejsze rokowanie i wysoką śmiertelność (30-70%) obserwuje się w przetokach pooperacyjnych powikłanych ropniakiem opłucnej. W przypadku wystąpienia przetoki oskrzelowej postępowanie wyczekujące jest niedopuszczalne; konieczne jest jak najwcześniejsze rozpoczęcie działań konserwatywnych, przeprowadzenie interwencji chirurgicznej po niezbędnym przygotowaniu. Zapobieganie nabytym przetokom oskrzelowym polega na przestrzeganiu techniki przetwarzania kikuta oskrzeli, terminowym leczeniu ropnych i niszczących chorób płuc oraz zapobieganiu urazom klatki piersiowej.
Zobacz zdjęcia chorób występujących na