Przerostowy nieżyt nosa jest stanem zapalnym jam nosowych, charakteryzującym się zwiększoną proliferacją błony śluzowej. W bardziej zaawansowanych stadiach, proces zapalny może obejmować również elementy kostne oraz okostną. Objawy tej choroby obejmują zatkanie nosa, trudności w oddychaniu, napięcie w nosie oraz sporadyczne bóle głowy.
Jest to przewlekła dolegliwość, mogąca występować w formie rozproszonej bądź ograniczonej. Statystyki wskazują, że dotyka ona od 5% do 15% osób z problemami laryngologicznymi. Przerostowy nieżyt nosa najczęściej uderza w osoby między 25 a 55 rokiem życia, szczególnie te z osłabioną odpornością i pracujące w warunkach ryzyka.
Główne przyczyny hiperplastycznego nieżytu nosa obejmują częste i zaawansowane formy nieżytu, skrzywienie przegrody nosowej, wrodzone bądź nabyte nieprawidłowości w budowie przewodów nosowych, urazy twarzoczaszki, niekontrolowane stosowanie kropli zwężających naczynia krwionośne, szkodliwe warunki środowiskowe, choroby układu sercowo-naczyniowego oraz inne choroby nosogardzieli takie jak cysty czy polipy.
Patogeneza choroby polega na długotrwałym narażeniu na czynniki zewnętrzne i wewnętrzne, co prowadzi do nieodwracalnych zmian w jamie nosowej. Częste wdychanie pyłu uszkadza nabłonek rzęskowy, sprzyjając rozwojowi metaplazji. Opary substancji chemicznych, przewlekłe procesy zapalne i nawracające infekcje przyczyniają się do zwiększenia produkcji śluzu i pogrubienia błony śluzowej.
W zakresie klasyfikacji, wyróżnia się dwa główne rodzaje przerostowego nieżytu nosa, rozlany, z równomiernym pogrubieniem błony śluzowej w całej jamie nosowej, oraz ograniczony, dotyczący tylko określonych obszarów i często prowadzący do rozwoju polipów.