Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej u dzieci to ostra reakcja zapalna błony śluzowej jamy ustnej, wywołana przez wirus opryszczki pospolitej. Objawy takie jak gorączka, powiększone węzły chłonne, ślinotok, nudności, pęcherzykowata wysypka, nadżerki i afty w jamie ustnej oraz spadek apetytu mogą świadczyć o tej chorobie.
Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej u dzieci jest rezultatem zakażenia wirusem opryszczki, prowadząc do uszkodzenia błony śluzowej jamy ustnej oraz objawów ogólnoustrojowego zatrucia. W dziedzinie pediatrii i stomatologii dziecięcej, opryszczkowe zapalenie jamy ustnej jest najczęstszą chorobą zapalną jamy ustnej u dzieci, stanowiąc około 70% przypadków. Zwykle pojawia się jako pierwsza reakcja organizmu dziecka na wirus opryszczki pospolitej typu I. Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej u dzieci jest najbardziej rozpowszechniona wśród dzieci w wieku 1-3 lat, co wynika z ich wieku, cech morfologicznych, obniżonego poziomu przeciwciał matczynych oraz niedojrzałości odporności komórkowej i swoistej. Nie jest rzadkością także występowanie tej choroby u niemowląt karmionych butelką od pierwszych miesięcy życia.
Rozróżniamy dwa typy opryszczkowego zapalenia jamy ustnej u dzieci: pierwotne ostre oraz nawracające przewlekłe. Dzieci, które przechodziły przez ostrą postać choroby, stają się często bezobjawowymi nosicielami wirusa, lub doświadczają nawrotów infekcji. Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej może prowadzić do powikłań, takich jak uszkodzenie układu nerwowego i narządów wewnętrznych czy tłumienie odpowiedzi immunologicznej, dlatego wymaga ścisłej kontroli pediatrów, dentystów dziecięcych, immunologów i neurologów pediatrycznych oraz innych specjalistów.
Przyczyny choroby związane są z HSV typu I, wirusem DNA z rodziny Herpesviridae, który objawia się klinicznie jako wysypka na twarzy i błonie śluzowej jamy ustnej. Wirus ten po zakażeniu aktywnie rozmnaża się w nabłonkach oraz pobliskich węzłach chłonnych, przedostając się do krwi, a następnie do innych narządów, gdzie ponownie się rozmnaża. Następnie dochodzi do uszkodzenia skóry i błon śluzowych jamy ustnej oraz gardła. Zakażenie może również ukryć się w organizmie, przechowując wirus w zwojach nerwowych na stałe.
Dzieci z aktywną postacią choroby, dorośli z nawrotami opryszczki oraz bezobjawowi nosiciele są głównym źródłem zakażenia. Choroba ta jest wyjątkowo zaraźliwa i może być przenoszona między dziećmi w kontakcie bezpośrednim lub drogą kropelkową, a także z matki na płód. Nawroty przewlekłego zapalenia często występują, gdy odporność dziecka jest osłabiona, na przykład przez hipotermię, przegrzanie, długotrwałe wystawienie na słońce, stres, niedobór witamin czy przyjmowanie antybiotyków. Szczególnie narażone na chorobę są dzieci w okresie wiosennym i jesiennym.