Opryszczkowe zapalenie gardła u dzieci to stan zapalny wywołany przez wirusa opryszczki. Zwykle objawia się on bólem gardła, gorączką, trudnościami w przełykaniu oraz wysypką w okolicach ust, które mogą przypominać pęcherzyki. Dzieci mogą również odczuwać ogólne osłabienie oraz powiększenie węzłów chłonnych.
Opryszczkowe zapalenie gardła występujące u dzieci, jest jednym z wirusowych schorzeń, które wywołują enterowirusy z rodziny pikornawirusów. Są to zazwyczaj wirusy Coxsackie grupy A (najczęściej serotypy 2-6, 8 i 10), Coxsackie grupy B (serotypy 1-5) oraz wirusy ECHO (serotypy 3, 6, 9 i 25). Wirus Coxsackie, koksakiwirus takson wirusów litycznych z rodziny Picornaviridae, rodzaju Enterovirus (do którego należą też wirusy polio i ECHO), dzielący się na dwie grupy: Coxsackie A (23 znane wirusy) i Coxsackie B (6 wirusów). Wirusy ECHO (od ang. enteric cytopathogenic human orphan viruses), echowirusy – grupa wirusów RNA należąca do rodzaju enterowirusów i rodziny pikornawirusów
Patogeny tej choroby przenoszone są głównie drogą kropelkową, na przykład podczas kichania, kaszlu lub rozmawiania. Rzadziej zakażenie może wystąpić drogą kałowo-ustną, na przykład poprzez spożywanie zanieczyszczonej żywności, używanie smoczków, zabawek, brudnych rąk itp. Możliwe jest także przenoszenie wirusa drogą kontaktową przez wydzieliny z nosogardzieli. Głównym naturalnym źródłem wirusa są nosiciele lub osoby chore, rzadziej zakażenie może pochodzić od zwierząt domowych. Warto zaznaczyć, że rekonwalescenci, czyli osoby powracające do zdrowia po przebyciu choroby, mogą uwalniać wirusa przez okres 3-4 tygodni. Okres największego występowania opryszczkowego zapalenia gardła u dzieci przypada na miesiące od czerwca do września. Choroba jest wyjątkowo zakaźna, dlatego w okresie wiosenno-jesiennym często pojawiają się ogniska zachorowań na opryszczkowe zapalenie gardła wśród dzieci w rodzinach oraz w grupach zorganizowanych, takich jak obozy, przedszkola czy klasy szkolne.
Po dostaniu się przez błony śluzowe nosogardzieli do organizmu dziecka, czynniki wywołujące opryszczkę gardła przenoszą się do jelitowych węzłów chłonnych. Tam aktywnie się namnażają, a następnie przenikają do krwi, co prowadzi do wystąpienia wiremii. Rozprzestrzenianie się patogenów wirusowych w dalszym ciągu zależy od ich właściwości oraz stanu mechanizmów obronnych organizmu dziecka. Wraz z krążeniem krwi, wirusy rozprzestrzeniają się po całym organizmie, osadzając się w niektórych tkankach i powodując w nich procesy zapalne, dystroficzne oraz martwicze. Warto zaznaczyć, że enterowirusy Coxsackie i ECHO wykazują szczególną tendencję do atakowania błon śluzowych, mięśni (w tym mięśnia sercowego) oraz tkanki nerwowej.
Opryszczkowe zapalenie gardła u dzieci często rozwija się na tle infekcji grypą lub adenowirusem. Po przebyciu tej choroby dzieci zyskują stabilną odporność na konkretny szczep wirusa. Jednak w przypadku zakażenia innym typem wirusa, opryszczka może pojawić się ponownie.