Nowotwór podścieliskowy przewodu pokarmowego GIST objawy leczenie

Nowotwór podścieliskowy przewodu pokarmowego GIST
Choroba

 

Nowotwór podścieliskowy przewodu pokarmowego GIST gastrointestinal stromal tumor to nowotwór, który rozwija się w warstwie podśluzówkowej przewodu pokarmowego. Jest to rzadki rodzaj nowotworu przewodu pokarmowego, stanowiący mniej niż 1% wszystkich przypadków. Najczęściej występuje u osób powyżej 40 roku życia, a szczyt zachorowalności przypada na wiek 55-60 lat.

Guz GIST może pojawić się w różnych częściach przewodu pokarmowego, z różnymi częstotliwościami. Najczęściej występuje w żołądku (60%), następnie w jelicie cienkim (25%), jelicie grubym (8%), odbytnicy (5%) i przełyku (2%).

W momencie wykrycia niektóre guzy mogą wydawać się łagodne, jednak onkolodzy zawsze uważają guzy GIST za potencjalnie złośliwe. Stopień złośliwości guza zależy od lokalizacji, wielkości i aktywności mitotycznej komórek. Guzy o średnicy 2-5 cm mają niski potencjał złośliwości, podczas gdy guzy o średnicy większej niż 10 cm mają wysoki potencjał złośliwości.

Choroba może postępować agresywnie, prowadząc do przerzutów do otrzewnej (30%) i wątroby (60%). Rzadziej guzy GIST dają przerzuty do narządów oddechowych (2%) i kości (6%).

Jedną z głównych przyczyn rozwoju choroby jest dziedziczna predyspozycja. Guzy żołądkowo-jelitowe powstają w wyniku uszkodzenia komórek tkanki mięśni gładkich, co wynika z mutacji genetycznych. Mutacje te prowadzą do złośliwej transformacji zdrowych komórek i ich niekontrolowanego wzrostu. Istnieje kilka czynników ryzyka, które mogą prowadzić do mutacji genów:

  • Przewlekły stres i napięcie nerwowe

  • Obniżona odporność

  • Palenie

  • Nadużywanie alkoholu

  • Niedożywienie

  • Ekspozycja na promieniowanie

  • Obecność przewlekłych chorób układu pokarmowego i wiele innych.

 

Nowotwór podścieliskowy przewodu pokarmowego objawy

W około 20% przypadków guza podścieliskowego przewodu pokarmowego (GIST) jamy brzusznej wykrywa się przypadkowo podczas rutynowych badań lub diagnostyki innych chorób. Choroba często przebiega bezobjawowo przez długi czas, nawet gdy guz osiąga dużą wielkość. Około 50% przypadków GIST diagnozuje się w późnych stadiach rozwoju ze względu na brak specyficznych objawów i trudności w histologicznej ocenie guza.

Główną przyczyną braku objawów jest rozrost guza podśluzówkowego, który powoduje, że guz rozwija się w ścianie narządu wewnętrznego i uwypukla się do jamy brzusznej. W momencie wykrycia około jedna trzecia pacjentów ma już przerzuty do wątroby, otrzewnej lub czasami płuc. Objawy kliniczne GIST nie są specyficzne i często przypominają inne schorzenia przewodu pokarmowego.

Najczęstszymi objawami klinicznymi są bóle brzucha bez wyraźnej lokalizacji (20-50%), ostre krwawienia z różnych odcinków przewodu pokarmowego (50%) oraz niedrożność jelit (10-30%). Dodatkowe objawy mogą obejmować zwiększenie objętości brzucha, osłabienie, anemię, uczucie szybkiego sytości, utratę masy ciała, nudności, wymioty oraz wyczuwalne guzy.

Czasami upływa około pół roku od pojawienia się pierwszych nieprzyjemnych objawów do wykrycia guza. Nie wszyscy pacjenci odczuwają ból, a obraz kliniczny może nie wskazywać na "ostrej jamy brzusznej". GIST nie naciera na sąsiednie narządy tak jak inne rodzaje nowotworów, ale po prostu je wypycha z ich anatomicznego położenia. W późniejszych stadiach około 50% pacjentów ma objawy krwawienia z żołądka (czarne, luźne stolce, niedokrwistość, ogólne osłabienie).

 

Nowotwór podścieliskowy przewodu pokarmowego rozpoznanie

Diagnoza guza podścieliskowego przewodu pokarmowego opiera się na analizie objawów klinicznych, wyników badań zewnętrznych oraz obiektywnych badań. Pacjenci są zwykle poddawani badaniom takim jak prześwietlenie jamy brzusznej, ultrasonografia (USG) i kontrastowe tomografie komputerowe (CT) narządów jamy brzusznej. W przypadku guzów o niskim położeniu, zalecane jest wykonanie rezonansu magnetycznego (MRI). W przypadku podejrzenia uszkodzenia żołądka przeprowadza się gastroskopię, natomiast w przypadku podejrzenia uszkodzenia jelita grubego stosuje się kolonoskopię. W celu wykluczenia przerzutów GIST wykonywane są badania takie jak rentgen klatki piersiowej, tomografia komputerowa klatki piersiowej, rentgen kręgosłupa, scyntygrafia kości oraz inne odpowiednie badania.

Jeśli to możliwe, zaleca się wykonanie badania PET-CT, które pozwala na dokładną ocenę rozległości guza podścieliskowego przewodu pokarmowego oraz wykrycie małych przerzutów, które mogą być niewidoczne dla innych metod diagnostycznych. Ostateczne potwierdzenie diagnozy GIST opiera się na badaniu histologicznym i immunohistochemicznym pobranego wycinka tkankowego podczas endoskopowego badania. Diagnostyka różnicowa jest przeprowadzana w celu odróżnienia GIST od innych nowotworów przewodu pokarmowego.

 

Nowotwór podścieliskowy przewodu pokarmowego leczenie

Główną metodą leczenia tego rodzaju guza jest operacja chirurgiczna. Zakres interwencji chirurgicznej zależy od lokalizacji i zaawansowania guza. W większości przypadków przeprowadza się radykalne usunięcie guza wraz z kilkucentymetrowym marginesem zdrowej tkanki otaczającej guz. Usunięty guz jest natychmiast przekazywany do badania histologicznego. W przypadku wykrycia komórek nowotworowych obszar ten jest dokładnie wycinany wzdłuż linii cięcia. Przerzuty do węzłów chłonnych są bardzo rzadkie w przypadku tego typu guza, dlatego zazwyczaj nie wykonuje się ich usunięcia (z wyjątkiem GIST odbytnicy, gdzie przerzuty do węzłów chłonnych występują w około 30% przypadków). Jeśli występują pojedyncze przerzuty do wątroby, zaleca się ich natychmiastowe usunięcie lub termoablację za pomocą prądu o częstotliwości radiowej. W przypadku guza, który nie nadaje się do operacji, pacjentowi może być przepisana chemioterapia, a następnie oceniana jest odpowiedź na leczenie. Jeśli rozmiar guza zmniejszył się do pożądanego stopnia, przeprowadza się operację. W pozostałych przypadkach kontynuuje się chemioterapię.

 

Nowotwór podścieliskowy przewodu pokarmowego rokowanie zapobieganie

Rokowanie w przypadku guza podścieliskowego przewodu pokarmowego (GIST) zależy od lokalizacji, rozległości i wielkości guza. Mediana pięcioletniego przeżycia wynosi około 50%. Około 50% pacjentów przeżywa pięć lat po radykalnej operacji, jednak przy guzach o średnicy większej niż 10 cm odsetek ten spada do 20%. Należy pamiętać, że istnieje duże ryzyko nawrotu choroby, a w ciągu dwóch lat po radykalnej resekcji nawroty stwierdza się u 80% chorych. Według różnych źródeł, średnia długość życia dla nieoperacyjnych guzów podścieliskowych przewodu pokarmowego wynosi od 10 do 21 miesięcy.

Głównym celem monitorowania jest wczesne wykrywanie choroby, co znacznie ułatwia dalsze leczenie i poprawia rokowanie. Po przeprowadzeniu operacji usunięcia guza, konieczne jest regularne odwiedzanie lekarza w celu rutynowych badań. W ciągu pierwszych dwóch lat zaleca się wizyty co 3-6 miesięcy. Po 3-5 latach interwał między wizytami u specjalisty powinien wynosić 6-12 miesięcy. Po 5 latach od operacji wystarczy wizyta kontrolna raz w roku lub w przypadku pojawienia się problemów zdrowotnych.

Planowane badania zwykle obejmują następujące kroki:

  • Wywiad i badanie fizykalne

  • Ultrasonografia (USG) jamy brzusznej - wykonywana co 3-6 miesięcy

  • Kolonoskopia lub gastroskopia - wykonywana co 3-6 miesięcy

  • Rentgen klatki piersiowej (raz w roku)

  • Tomografia komputerowa (TK) narządów miednicy mniejszej i jamy brzusznej z kontrastem - wykonywana co 6-12 miesięcy.

 

Katalog chorób