Choroba
Menopauzalny zespół moczowo-płciowy to zespół objawów związanych ze zmniejszonym poziomem estrogenu i innych hormonów płciowych. Stan ten dotyczy zmian zachodzących w sromie, kroczu, pochwie, cewce moczowej i pęcherzu moczowym.
Po osiągnięciu 35 roku życia u kobiet rozpoczyna się etap, w którym poziom żeńskich hormonów płciowych stopniowo maleje. Najpierw reagują na to proces błony śluzowe pochwy, cewki moczowej i pęcherza. Często w tym okresie, podobnie jak w menopauzie, kobiety doświadczają różnych problemów, takich jak: osłabienie mięśni dna miednicy, nietrzymanie moczu przy wysiłku czy wypadanie narządów miednicy mniejszej. Na rozwój tych objawów wpływ ma nie tylko wiek, ale również liczba ciąż i porodów oraz procesy dysplastyczne tkanki łącznej. Według statystyk, w wieku 55 lat częstość występowania tych nieprzyjemnych objawów wynosi około 55%, a w wieku 70 lat sięga nawet 75%.
Główną przyczyną menopauzalnego zespół moczowo-płciowy jest nagły spadek produkcji estrogenów i innych żeńskich hormonów płciowych. Receptory estrogenowe znajdują się na błonach śluzowych narządów płciowych i dróg moczowych, więc brak równowagi hormonalnej negatywnie wpływa na narządy miednicy. Poniższe mechanizmy patogenetyczne odgrywają rolę w rozwoju tej choroby:
Zanik błony śluzowej w okresie menopauzy nabłonek wielowarstwowy płaskonabłonkowy staje się cieńszy, procesy podziałów mitotycznych komórek są zaburzone, a struktura histologiczna ścian dróg moczowo-płciowych ulega zmianie.
Zwiększone pH pochwy procesowi zanikowemu towarzyszy spadek produkcji glikogenu, głównego składnika odżywczego dla pałeczek kwasu mlekowego występujących w pochwie. Korzystne bakterie utrzymują fizjologicznie kwaśne pH, dlatego zaburzenie równowagi kwasowo-zasadowej może się pojawić w wyniku zespołu menopauzalnego układu moczowo-płciowego.
Dysbioza pochwy w wyniku wzrostu pH, aktywowana zostaje warunkowo patogenna mikroflora pochwy. Szkodliwe mikroorganizmy mogą powodować miejscowy stan zapalny oraz infekcje urologiczne wstępujące.
Menopauzalny zespół moczowo-płciowy objawy
Jeden z najczęstszych problemów związanych z układem moczowo-płciowym u kobiet w okresie menopauzy to suchość pochwy, występująca u około 25-60% pacjentek. Zjawisko to powoduje nieustanny dyskomfort, pieczenie oraz swędzenie sromu, a także ból przy stosowaniu terapeutycznych czopków czy tamponów (szczególnie w okresie okołomenopauzalnym). Niedostateczne nawilżenie błony śluzowej pochwy wpływa również na doznawanie bólu podczas stosunku, co może zmniejszać libido i utrudniać osiąganie przyjemności z bliskości.
Czynniki, które nasilają suchość i swędzenie to między innymi mycie narządów płciowych z użyciem mydła, stosowanie niskiej jakości środków higieny intymnej, noszenie syntetycznej bielizny oraz kontakt z prezerwatywami lateksowymi. Dodatkowym problemem są nawracające upławy, które mogą mieć różny odcień - od białego, przez szary, aż po żółtawy. Ponadto, po stosunku może pojawić się skąpe plamienie, będące wynikiem uszkodzenia błony śluzowej.
Kolejną grupą objawów zespołu moczowo-płciowego w okresie menopauzy są zaburzenia układu moczowego. Kobiety często doświadczają uciążliwego i bolesnego parcia na mocz, a także nawracających nocnych wypraw do toalety. Mogą również występować wysiłkowe nietrzymanie moczu, które objawia się podczas śmiechu, kaszlu lub wysiłku fizycznego. Rzadziej zdarza się nagląca postać nietrzymania moczu, polegająca na mimowolnym oddawaniu moczu po nagłym parciu.
Menopauzalny zespół moczowo-płciowy rozpoznanie
Aby postawić właściwą diagnozę, należy uwzględnić charakterystyczne objawy kliniczne choroby oraz związek między ich występowaniem a okresem menopauzy. W tym procesie współpracuje się również z urologiem. Do weryfikacji zespołu moczowo-płciowego wykorzystuje się następujące badania:
Wymaz z pochwy diagnostyczne kryteria HUMS obejmują wzrost pH w pochwie powyżej 5 jednostek, wskaźnik dojrzałości nabłonka powyżej 65%, a także spadek liczby pałeczek kwasu mlekowego w połączeniu z wzrostem liczby bakterii oportunistycznych.
Kolposkopia po dokładnym zbadaniu pochwy i szyjki macicy, określa się wskaźnik zdrowia pochwy. Badanie to zawiera informacje o elastyczności ściany pochwy, obecności lub braku przesięku, stanie błony śluzowej oraz jej wilgotności.
USG narządów miednicy mniejszej wykonuje się w celu kompleksowej oceny stanu narządów wewnętrznych, wykluczając procesy nowotworowe, których ryzyko wzrasta 2-3 razy wraz z początkiem menopauzy.
Badanie urodynamiczne ta technika pozwala na pomiar fizjologicznej i maksymalnej objętości pęcherza moczowego, prędkości przepływu moczu oraz stopnia oporu zwieraczy cewki moczowej.
Diagnostyka różnicowa. Menopauzalny zespół moczowo-płciowy rozpoznanie objawy różnią się od przewlekłego zakaźnego zapalenia pochwy oraz kontaktowego zapalenia skóry sromu i pochwy. Jeśli występują objawy krwawienia, konieczne jest wykluczenie raka sromu, pochwy i szyjki macicy. Przeprowadza się kompleksowe badanie urologiczne w celu różnicowej diagnozy różnych postaci nietrzymania moczu.
Menopauzalny zespół moczowo-płciowy leczenie
Leczenie menopauzalnego zespołu moczowo-płciowego ma na celu przede wszystkim złagodzenie objawów tej choroby. W przypadku kobiet, u których główne dolegliwości nie są związane z aktywnością seksualną, zazwyczaj zalecane jest stosowanie długodziałających środków nawilżających i estrogenów podawanych dopochwowo. Jednakże pacjentki, u których objawy są powiązane z zaburzeniami aktywności seksualnej, wymagają bardziej złożonego podejścia terapeutycznego.
Istnieje kilka rodzajów terapii dostępnych dla pacjentek z menopauzalnym zespołem moczowo-płciowym:
Leczenie systemowe - może obejmować stosowanie hormonoterapii zastępczej lub leków modulujących receptory estrogenowe (ang. selective estrogen receptor modulators - SERMs). Warto jednak pamiętać, że leczenie systemowe nie jest zalecane, gdy pacjentka skarży się wyłącznie na objawy związane z układem moczowo-płciowym.
Leczenie miejscowe - w tym przypadku dostępne są zarówno terapie niehormonalne, takie jak różne rodzaje lubrykantów, które mogą jednocześnie przywrócić fizjologiczne pH pochwy, jak i terapie hormonalne. Podawanie estrogenów miejscowo wykazuje niewielkie działania niepożądane na organizm, a może pozytywnie wpływać na nawilżenie pochwy, zwiększenie satysfakcji seksualnej oraz poprawę wrażliwości tkanek.
Menopauzalny zespół moczowo-płciowy rokowanie zapobieganie
Prognoza i zapobieganie w zespole menopauzalnym układu moczowo-płciowego skutecznie reaguje na korektę hormonalną. Kompleksowe leczenie idzie w parze z eliminacją lub znacznym złagodzeniem objawów, poprawą jakości codziennego i intymnego życia kobiety. Niestety, rokowanie dla pacjentów z nietrzymaniem moczu i nawracającymi infekcjami układu moczowo-płciowego jest mniej optymistyczne i zwykle prowadzi do pogorszenia stanu zdrowia.
Aby zapobiec rozwojowi choroby i zmniejszyć intensywność jej objawów, warto podjąć odpowiednie środki zapobiegawcze. Szczególną uwagę należy zwrócić na utrzymanie regularnej aktywności seksualnej, dbałość o staranną higienę osobistą przy użyciu delikatnych preparatów niezawierających drażniących substancji, rzucenie palenia tytoniu oraz osiągnięcie i utrzymanie właściwej wagi. Hormonalna terapia zastępcza, zalecana w celu złagodzenia autonomicznych i psychoemocjonalnych objawów menopauzy, odgrywa kluczową rolę w zapobieganiu problemom z układem moczowo-płciowym w tym okresie.
Katalog chorób