Krwotok do ciała szklistego hemophthalmos jest stanem, który polega na występowaniu krwawienia w obszarze ciała szklistego - to jest płynnego, żelopodobnego obszaru pomiędzy wewnętrzną powierzchnią siatkówki a tylną stroną soczewki oka. Skutkuje to nagłymi zaburzeniami widzenia.
Specjaliści szacują, że występuje u około 7 na 10 000 osób. Jest on czasami nazywany także hemovitreal i może manifestować się w różnym stopniu nasilenia. W niektórych przypadkach nie wymaga on leczenia, jednak w innych może nawet wymagać interwencji operacyjnej.
Krwotok do ciała szklistego może powodować jedynie niewyraźne widzenie. W innych sytuacjach może również skutkować pojawieniem się plam unoszących się w polu widzenia. W najcięższych przypadkach może prowadzić do całkowitej utraty wzroku.
Ciało szkliste to przejrzysta struktura pozbawiona naczyń krwionośny. Wypełnia ona tylną komorę gałki ocznej. Jest złożona w 99% z wody, pozostały procent to kwas hialuronowy i kolagen. Nadaje ona kształt gałce ocznej oraz chroni siatkówkę. Zmniejszona objętość ciała szklistego prowadzi do zapadnięcia gałki ocznej.
Krwotok dotyczący ciała szklistego może przybierać dwa rodzaje:
-
Krwotok do ciała szklistego: występuje w jamie ciała szklistego, czyli w przestrzeni, w której znajduje się ten element oka. Omawiamy to zaburzenie w niniejszym artykule.
-
Krwotok przedsiatkówkowy: występuje w przestrzeni między ciałem szklistym a siatkówką. Zwykle klasyfikowany jest jako odrębna kategoria od krwotoku do ciała szklistego.
Częstą przyczyną krwotoku do ciała szklistego jest proliferacyjna retinopatia cukrzycowa, która występuje głównie u pacjentów z cukrzycą typu 1. Niedobór insuliny towarzyszy upośledzeniu ukrwienia tylnego odcinka oka, co z kolei stymuluje syntezę czynników angiogennych. Najintensywniejszy wzrost nowotworu naczyń obserwuje się w strefie zrostu szklistkowo-siatkówkowego. W konsekwencji odwarstwienie ciała szklistego lub ruchy gałek ocznych prowadzą do pęknięcia naczyń krwionośnych z dalszym krwotokiem. Rzadziej choroba występuje na tle niedrożności żyły środkowej siatkówki (CRV) lub jej gałęzi.
Zmiany zapalne lub zwyrodnieniowe ściany naczyń są predyktorami przedarcia siatkówki lub przedarciowego odwarstwienia siatkówki. Te stany występują u pacjentów z zapaleniem naczyń, anemią sierpowatą i chorobą Ealesa. W niektórych przypadkach czynnikiem etiologicznym hemoftalmii jest tępy uraz lub penetrujący uraz oka, które są podobne do objawów krwotoku podpajęczynówkowego (zespół Tersona) w okulistyce. W zespole fałszywego Tersona neowaskularyzacja siatkówki występuje po zapaleniu parsplanitis.
Mikrotętniaki tętnicze powodują, że w pewnym miejscu naczynie traci swoje właściwości sprężyste, a jego ściana staje się cieńsza. Wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego, nadciśnienie tętnicze lub zmiana właściwości reologicznych krwi powoduje pęknięcie w strefie tętniaka. Objawy kliniczne krwotoku do ciała szklistego są charakterystyczne dla tylnego odwarstwienia ciała twardówki, któremu może towarzyszyć pęknięcie siatkówki. Udowodniono, że procesy autoimmunologiczne, które rozwijają się w toczniu rumieniowatym układowym, mogą również wpływać na ścianę naczynia. Jednocześnie zwiększona przepuszczalność naczyń prowadzi do gromadzenia się wysięku krwotocznego w ciele szklistym. Mechanizm ten jest również charakterystyczny dla wysiękowej postaci zwyrodnienia plamki żółtej związanego z wiekiem, co również może być przyczyną hemoftalmii.
Progresja złośliwego czerniaka naczyniówki lub choroby Norriego (wrodzonego obustronnego glejaka rzekomego siatkówki) prowadzi do zaburzenia struktury mikrokrążenia, co w późniejszych stadiach objawia się częstymi przedarciami i krwawieniami siatkówki. Większość chorób onkologicznych prowadzi do neowaskularyzacji, ale naczynia zapewniające trofizm guza są słabo zróżnicowane. Niski stopień zróżnicowania powoduje częste pęknięcia i krwotoki do ciała szklistego.
Wylewy krwi do ciała szklistego mogą występować spontanicznie w wyniku różnych procesów chorobowych lub wskutek urazów gałki ocznej. Objawy, jakie odczuwa osoba dotknięta takim krwotokiem, zależą od ilości wyciekłej krwi, jej lokalizacji i rozproszenia w obrębie szklistki. Niewielkie ilości krwi mogą powodować pojawienie się tzw. mętów w polu widzenia. Na początku męty mają barwę czerwoną, ale z upływem czasu barwniki obecne w krwi ulegają przemianie, powodując, że męty stają się szare, a następnie czarne.
Natomiast wylewy większego stopnia mogą powodować znaczne ograniczenie pola widzenia, co w skrajnych przypadkach może prowadzić do całkowitej utraty zdolności widzenia. Dodatkowo, problemem jest trudność w naturalnym usuwaniu krwi z ciała szklistego. Często krew ta ulega procesowi organizacji, czyli otoczeniu przez inne substancje, co utrudnia diagnozę oraz proces leczenia.