Krwiak otrzewnej, czyli krwotok do jamy brzusznej, stanowi częsty problem w dziedzinach chirurgii jamy brzusznej, gastroenterologii, ginekologii, traumatologii i medycyny katastroficznej. Hemoperitoneum to sytuacja, w której krew gromadzi się między warstwami trzewną i ciemieniową otrzewnej. W przypadku podejrzenia takiej patologii, konieczna jest natychmiastowa hospitalizacja i interwencja chirurgiczna. Należy pamiętać, że śmiertelność pacjentów z wewnętrznym krwawieniem do jamy brzusznej jest najczęściej spowodowana wstrząsem pourazowym oraz znaczną utratą krwi.
Jama otrzewna to duże, potencjalne przestrzenie w ciele człowieka, które mieści wiele ważnych narządów wewnętrznych, takich jak żołądek, wątroba, trzustka, jelita, pęcherz, macica (u kobiet) i inne. Ta jama jest wyścielona błoną zwana otrzewną, która nie tylko chroni narządy, ale również produkując płyn otrzewnowy, pomaga zapewnić ich płynne przesuwanie się, zapobiegając zrostom między narządami.
Krew w jamie otrzewnej może wynikać z wielu różnych warunków, takich jak urazy brzucha, klatki piersiowej i jamy brzusznej, procesy patologiczne w jamie brzusznej i przestrzeni zaotrzewnowej, interwencje chirurgiczne oraz choroby ginekologiczne. Krwiak otrzewnej rozwija się, gdy dochodzi do uszkodzenia naczyń w obrębie jamy brzusznej i może mieć zarówno podłoże urazowe, jak i nieurazowe.
Urazowy krwiak otrzewnej występuje w przypadku tępych urazów brzucha, takich jak uderzenia, upadki, wypadki, a także w wyniku urazów penetrujących, na przykład strzału lub kłucia. W takich sytuacjach najczęściej dochodzi do uszkodzenia narządów miąższowych, takich jak wątroba, śledziona, trzustka, oraz naczyń w więzadłach, fałdach otrzewnej, krezce jelitowej czy sieci. Warto także wspomnieć, że uszkodzenie narządów wewnętrznych przez fragmenty kości może wystąpić przy złamaniu dolnych żeber.
Nieurazowy krwiak otrzewnej może być spowodowany przez różne czynniki, takie jak ciąża pozamaciczna, udar jajnika, pęknięcie tętniaka aorty, naczyniak wątroby, a także przez choroby prowadzące do zaburzeń krzepliwości krwi, na przykład żółtaczka zaporowa, malaria, choroby krwi czy skaza krwotoczna. Długotrwała terapia lekami fibrynolitycznymi i przeciwzakrzepowymi również może zwiększyć ryzyko wystąpienia krwiaka otrzewnej.
W praktyce chirurgicznej choroba może rozwinąć się w wyniku uszkodzenia narządów podczas diagnostyki inwazyjnej, jak np. angiografia czy biopsja punkcyjna, a także w wyniku wyrznięcia lub zsunięcia się ligatur chirurgicznych po różnych procedurach operacyjnych, takich jak gastrektomia, usunięcie wyrostka robaczkowego, naprawa przepukliny, hemikolektomia, cholecystektomia, nadpochwowa amputacja macicy, nefrektomia, splenektomia, resekcja wątroby itp.