Hipertoniczność u dzieci objawy leczenie

Hipertoniczność u dzieci
Choroba

 

Hipertoniczność mięśniowa u dzieci to zjawisko niezamierzonego napięcia mięśniowego, obserwowane nawet podczas spoczynku oraz snu.

U około 80% niemowląt hipertoniczność jest zauważalna, lecz w większości przypadków znika do czterech miesięcy życia. W sytuacjach, gdy napięcie mięśniowe utrzymuje się dłużej, może okazać się konieczna interwencja lecznicza.

Różnorodne czynniki mogą powodować wzmożone napięcie mięśni:

  • Urazy podczas porodu;

  • Wykonanie cięcia cesarskiego;

  • Poród trudny lub przyspieszony;

  • Konflikt Rh między matką a dzieckiem;

  • Toksyny w organizmie matki;

  • Niedotlenienie płodu (hipoksja wewnątrzmaciczna);

  • Przewlekłe choroby matki, w tym wirusowe zakażenia w czasie ciąży;

  • Niezdrowe nawyki ciężarnej, takie jak palenie, alkoholizm lub narkomania.

Proces tworzenia włókien mięśniowych rozpoczyna się między 7. a 8. tygodniem ciąży. Po narodzinach rozwój ten postępuje nierównomiernie. U niemowląt najpierw rozwijają się mięśnie brzucha i mięśnie żucia. W drugim roku życia następuje wzrost mięśni pleców i kończyn, niezbędnych do chodzenia. Rozwój układu mięśniowego trwa aż do okresu dojrzewania.

Wraz ze wzrostem liczby i wielkości miofibryli, mięśnie ulegają istotnym zmianom w swoich funkcjach. Poza fizjologiczną hipertonicznością, obserwuje się stopniowy wzrost pobudliwości i zmienności tkanki mięśniowej, co jest zgodne z ogólnym rozwojem mięśni. W wieku przedszkolnym i szkolnym utrzymuje się obniżona zdolność do rozluźnienia mięśni, co skutkuje sztywnością ruchów i trudnościami z koordynacją ruchów drobnych.

 

Hipertoniczność u dzieci objawy

Jeśli u malucha zaobserwuje się poniższe objawy, konsultacja z neurologiem jest zalecana:

  • Po karmieniu często występuje kolka i dziecko wyrzuca pokarm;

  • W trakcie płaczu niemowlę odchyla głowę do tyłu i przyjmuje wygiętą pozycję;

  • Płaczowi towarzyszy drganie kończyn i brody;

  • Noworodek niechętnie „opuszcza” głowę do tyłu, utrzymując ją wyprostowaną od pierwszych dni życia;

  • Dziecko reaguje nadmiernie na bodźce świetlne i dźwiękowe, wykazując bolesną reakcję;

  • Sen jest przerywany i krótki, podczas którego dziecko nie odpoczywa, ściska kończyny i odchyla głowę do tyłu. Wczesne wykrycie zwiększonego napięcia mięśniowego pozwala na szybką interwencję i zapobiega poważnym opóźnieniom w rozwoju fizycznym.

Przedwczesne leczenie choroby może pogorszyć stan dziecka, prowadząc w przyszłości do problemów z chodem, mową, motoryką i koordynacją.

 

Hipertoniczność u dzieci rozpoznanie

W celu zdiagnozowania hipertoniczności mięśni u niemowląt, lekarz wykonuje badanie odruchów, które zazwyczaj zanikają między 2 a 5 miesiącem życia:

  • Odruch wsparcia dziecko opiera stopę nie tylko na palcach, lecz na całej stopie;

  • Stąpanie przy lekkim pochyleniu ciała i oparciu stóp na płaskiej powierzchni niemowlę próbuje chodzić;

  • W pozycji leżącej na brzuchu dziecko zagina ręce i nogi, a leżąc na plecach – prostuje;

  • Odruch symetrii/asymetrii leżąc na plecach z zgiętymi ramionami i wyprostowanymi nogami, przy przechyleniu głowy w lewo, prawe kończyny się zginają, a lewe prostują.

Dla dokładniejszej diagnozy i ustalenia prawidłowego leczenia, neurolog może zalecić:

  • Elektromiografię (EMG);

  • Elektroencefalografię (EEG);

  • Rezonans magnetyczny (MRI) lub tomografię komputerową;

  • Badania genetyczne na poziomie molekularnym.

 

Hipertoniczność u dzieci leczenie

Pierwszym krokiem w korygowaniu wzmożonego napięcia mięśniowego jest masaż leczniczy. Ta technika ma na celu głębokie rozluźnienie tkanek ciała i eliminację skurczów mięśniowych. Pomaga ona osiągnąć równowagę napięcia mięśniowego, sprzyjając harmonijnemu rozwojowi fizycznemu dziecka. Lekarz, biorąc pod uwagę indywidualne potrzeby pacjenta, w tym intensywność hipertoniczności i inne ważne parametry medyczne, określa częstotliwość oraz liczbę sesji terapii.

Kluczowym elementem jest również fizykoterapia. U najmłodszych pacjentów, takich jak niemowlęta i małe dzieci, stosuje się ograniczone ćwiczenia bierne. W przypadku utrzymującej się hipertoniczności u starszych dzieci, zaleca się specjalnie dostosowany zestaw ćwiczeń kinezyterapeutycznych. Dla osób w każdym wieku polecane jest również pływanie lecznicze, które skutecznie pomaga rozluźnić mięśnie spastyczne, poprawiając elastyczność i koordynację ruchową.

W szeroko zakrojonej terapii hipertoniczności istotne są metody fizyczne. Skuteczność wykazuje elektroforeza oraz terapia ultradźwiękowa. Celem tych zabiegów fizjoterapeutycznych jest zmniejszenie spastyczności mięśni, pobudzenie krążenia krwi oraz procesów metabolicznych w tkankach. Zalecane są regularne zabiegi uzdrowiskowe, takie jak terapia borowinowa czy magnetoterapia.

Farmakoterapia w przypadku hipertoniczności stosowana jest głównie przy chorób neurologicznych, których nie można skorygować innymi metodami. Leki pełnią tu rolę pomocniczą normalizują napięcie mięśniowe i tworzą sprzyjające warunki dla dalszych działań, takich jak fizykoterapia, masaż i inne metody fizjoterapeutyczne. W leczeniu nadciśnienia u dzieci stosuje się:

  • Leki przeciwcholinergiczne - stopniowo zmniejszają napięcie mięśniowe i objawy takie jak drżenie czy hiperkineza.

  • Leki antycholinesterazowe - poprawiają przewodnictwo nerwowo-mięśniowe i funkcjonowanie różnych struktur układu nerwowego.

  • Leki przeciwpadaczkowe - stosowane przy powikłaniach nadciśnienia z atakami drgawkowymi, dobrane indywidualnie.

  • Leki neurometaboliczne - niezbędne do poprawy metabolizmu białek i węglowodanów, stymulują procesy energetyczne w tkance mózgowej i aktywują funkcjonalność mózgu.

 

Hipertoniczność u dzieci rokowanie zapobieganie 

Rokowanie w przypadku hiperkinezy u dziecka zależy od przyczyny tego stanu. Fizjologicznie zwiększony ton mięśniowy zwykle znika bez śladu. W wariantach chorób rokowanie zależy od ciężkości choroby podstawowej i terminowości rozpoczęcia leczenia. Zapobieganie obejmuje odpowiednie prowadzenie ciąży i porodu, unikanie szkodliwych czynników w okresie prenatalnym oraz wczesną korekcję problemów ortopedycznych u dzieci.

 

Katalog chorób