Przejdź do treści
Choroba
Hemothorax, w medycynie znany jako nagły stan, wynika z masywnego krwotoku do jamy opłucnej. Opłucna to zamknięta dwupłatowa błona surowicza, która otacza płuca, a jama opłucnowa to wąska przestrzeń między wewnętrzną, trzewną powierzchnią pokrywającą płuco a zewnętrzną opłucną ciemierniową, będącą sąsiadem klatki piersiowej. Hemothorax zaliczany jest do drugich najczęściej występujących powikłań urazów klatki piersiowej, zaraz po odmie opłucnowej. Statystyki dotyczące jego częstości występowania są zróżnicowane; według obecnych danych krwiak opłucnej towarzyszy od 25% do 40% przypadków izolowanych, tępych urazów klatki piersiowej oraz stanowi około 2/3 wszystkich zarejestrowanych przypadków urazów wielonarządowych klatki piersiowej.
Hemothorax to stan, w którym krew gromadzi się w jamie opłucnej, a jego przyczyny można podzielić na trzy główne grupy: urazowe, chorobowe i jatrogennie wywołane.
Przyczyny urazowe obejmują rany penetracyjne lub zamknięte obrażenia klatki piersiowej. Są to na przykład wypadki drogowe, rany postrzałowe, kłute rany klatki piersiowej, złamania żeber czy upadki z wysokości. W wyniku tych urazów dochodzi do uszkodzenia narządów jamy klatki piersiowej, takich jak serce, płuca, czy przepona, jak również narządów jamy brzusznej, np. wątroby czy śledziony. Często dochodzi także do uszkodzenia naczyń międzyżebrowych, tętnicy piersiowej wewnętrznej czy gałęzi wewnątrzpiersiowych aorty, co prowadzi do wycieku krwi do jamy opłucnej.
Przyczynami chorobowymi hemothoraxu są różne choroby, takie jak rak płuc lub opłucnej, tętniak aorty, gruźlica płuc, ropień płuc, nowotwory śródpiersia i ściany klatki piersiowej, skaza krwotoczna czy koagulopatia.
Hemothorax może także być wynikiem działań medycznych, tzw. czynników jatrogennych, takich jak powikłania po operacjach na płucach i opłucnej, torakocenteza, drenaż jamy opłucnej czy cewnikowanie żył centralnych.
Nagromadzenie krwi w jamie opłucnej powoduje ucisk na płuco po stronie zmiany oraz przemieszczenie narządów śródpiersia w przeciwnym kierunku. Zmniejsza to powierzchnię oddechową płuc i prowadzi do zaburzeń oddechowych i hemodynamicznych. W konsekwencji może rozwijać się klinika wstrząsu krwotocznego z ostrą niewydolnością oddechową i sercową.
Po przedostaniu się krwi do jamy opłucnej dochodzi do aseptycznego zapalenia opłucnej, wywołane reakcją blaszek opłucnowych. W miarę upływu czasu następuje fibrynoliza, w wyniku której krew rozrzedza się. Proces ten ułatwiają czynniki przeciwkrzepliwe zawarte zarówno w krwi, jak i płynie opłucnowym, oraz ruchy oddechowe klatki piersiowej. Gdy mechanizmy antykoagulacyjne zostaną wyczerpane, dochodzi do krzepnięcia krwi i powstania zakrzepłego hemothoraxu. Jeśli dojdzie do zakażenia na tle hemothoraxu, może wystąpić ropniak opłucnej.
Hemothorax objawy
Hemothorax jest stanem, który można sklasyfikować na wiele sposobów, uwzględniając różne kryteria i objawy. Nasilenie symptomów zależy od ilości krwi gromadzącej się w opłucnej, charakteru przyczyny tego stanu oraz ewentualnych dodatkowych obrażeń towarzyszących.
Typowe objawy obejmują silny ból, nasilany przez kaszel, duszność, nadmierną potliwość, zawroty głowy i szumy uszne, siniaczą bladość skóry, tachykardię oraz obniżenie ciśnienia krwi. W niektórych przypadkach może wystąpić także krwioplucie. Objawy zazwyczaj są niespecyficzne, często umiarkowane lub łagodne, a czasem nawet praktycznie niewidoczne.
W ciężkich przypadkach hemothoraxu może dojść do spadku ciśnienia krwi prowadzącego do hipotonicznej zapaści lub wstrząsu hipowolemicznego. Niedobór tlenu na poziomie komórkowym może prowadzić do śmiertelnego niedotlenienia całego organizmu. Ostre niewydolności serca i układu oddechowego, gwałtowny spadek objętości krwi w obiegu z masową utratą krwi oraz ryzyko krwawienia z płuc sprawiają, że hemothorax stanowi szczególne zagrożenie o nieprzewidywalnym przebiegu, wymagające pilnej interwencji medycznej.
Hemothorax rozpoznanie
Aby postawić diagnozę, konieczne jest dokładne zbadanie historii choroby oraz przeprowadzenie odpowiednich badań fizycznych, instrumentalnych i laboratoryjnych. W przypadku hemothoraxu, istotne jest zauważenie opóźnienia w ruchu dotkniętej strony klatki piersiowej podczas oddychania, osłuchanie tłumienia dźwięku perkusyjnego powyżej poziomu płynu, osłabienie oddychania i wyczuwalne drżenie głosu. Obraz rentgenowski oraz badanie radiologiczne płuc mogą ujawnić zapadnięcie się płuca, obecność płynu lub skrzepów w jamie opłucnej, a także przemieszczenie cienia śródpiersia w kierunku zdrowej strony.
W celach diagnostycznych, wykonywane jest nakłucie jamy opłucnej, które jest niezawodną metodą potwierdzającą obecność hemothoraxu. Dodatkowo, stosuje się testy Petrova i Efendieva, które pozwalają odróżnić hemothorax jałowy od zakażonego, oceniając przezroczystość oraz osad aspiratu. Aby ocenić ustanie lub kontynuację krwawienia wewnątrzopłucnowego, przeprowadza się test jeśli krew z probówki lub strzykawki krzepnie, wskazuje to na trwające krwawienie, a brak krzepnięcia sugeruje ustanie krwawienia. Pobrane próbki są następnie przesyłane do laboratorium w celu oznaczenia poziomu hemoglobiny oraz przeprowadzenia badania bakteriologicznego.
W przypadku banalnego i zakrzepłego hemothoraxu, stosuje się dodatkową diagnostykę laboratoryjną, w tym oznaczenie poziomu Hb, liczby erytrocytów, płytek krwi oraz badanie koagulogramu. W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji, można także zastosować dodatkowe badania instrumentalne, takie jak USG jamy opłucnej, RTG żeber, TK klatki piersiowej czy torakoskopię diagnostyczną.
Hemothorax leczenie
Pacjent jest nieodwołalnie hospitalizowany w przypadku podejrzenia hemothoraxu. W pierwszej kolejności konieczne jest zatrzymanie krwawienia, a także drenaż jamy opłucnej. Należy również zapobiegać zakrzepicy i rozpuszczać już utworzone skrzepy krwi. Wskazane jest stosowanie hemotransfuzji zgodnie z określonymi wskazaniami oraz zwalczanie potencjalnych infekcji. Warto przywrócić pełną funkcję oddechową, zapewnić prawidłowe funkcjonowanie serca i poprawić stabilność hemodynamiczną pacjenta.
W przypadku tzw. małego krwiaka opłucnej, można zastosować podejście zachowawcze lub skorzystać z nowoczesnych i małoinwazyjnych interwencji. Jednakże, w niektórych sytuacjach operacja klatki piersiowej jest nieunikniona. Decyzję o charakterze i rozległości operacji podejmuje się często w trakcie samej procedury, biorąc pod uwagę przyczyny krwiaka opłucnej, aktualny stan kliniczny pacjenta oraz jego indywidualne cechy.
Hemothorax rokowanie zapobieganie
Prognoza i zapobieganie w przypadku hemothoraxu zależą od charakteru urazu lub choroby, intensywności utraty krwi oraz terminowości udzielonej opieki chirurgicznej. Najlepsze rokowania dotyczą małych i średnich przypadków niezakażonego hemothoraxu. Należy jednak zauważyć, że zakrzepły krwiak opłucnej może zwiększyć ryzyko rozwoju ropniaka opłucnej. W przypadku utrzymującego się krwawienia wewnątrzopłucnowego lub równoczesnej dużej utraty krwi, istnieje ryzyko śmiertelnych powikłań.
Jednym z możliwych następstw hemothoraxu jest powstanie masywnych zrostów opłucnowych, które ograniczają ruchomość kopuły przepony. W związku z tym, w okresie rehabilitacji pacjentów po hemothoraxu zaleca się wykonywanie ćwiczeń oddechowych i pływanie. Takie działania pomagają przywrócić pełną funkcjonalność układu oddechowego.
Zobacz zdjęcia chorób występujących na