Grzybicze zapalenie opon mózgowych objawy leczenie

Grzybicze zapalenie opon mózgowych
Choroba

 

Grzybicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych to schorzenie, które polega na uszkodzeniu opon miękkich i twardych przez infekcję grzybiczą, co prowadzi do powstania stanu zapalnego. Objawy kliniczne charakteryzują się podostrym lub przewlekłym przebiegiem, obejmują gorączkę, ból głowy, senność oraz łagodne objawy charakterystyczne dla stanów zapalnych opon mózgowo-rdzeniowych. Rozpoznanie grzybiczego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych możliwe jest dzięki badaniu neurologicznemu, nakłuciu lędźwiowemu, analizie płynu mózgowo-rdzeniowego oraz identyfikacji patogenu w krwi i płynie mózgowo-rdzeniowym. Podstawową formą leczenia jest stosowanie leków przeciwgrzybiczych, leczenie skojarzone.

Grzybicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych jest rzadkim typem infekcji, który powoduje uszkodzenie błon mózgowych. Występuje ono na całym świecie i niezależnie od płci. Grzybicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych dotyka głównie pacjentów z osłabioną odpornością oraz osób mieszkających w regionach, gdzie występują patogeny grzybicze. U osób z zakażeniem wirusem HIV, grzybicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych kryptokokowe występuje w 6-13% przypadków. Na obszarach endemicznych, choć wykrywa się dużą liczbę zakażeń grzybem, to jedynie 1% patogenów prowadzi do uszkodzenia opon mózgowo-rdzeniowych w 35% przypadków.

Przyczynami grzybiczego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych są różne patogenne oraz warunkowo patogenne grzyby. Infekcja może nastąpić drogą kropelkową (poprzez wdychanie zarodników grzybów) lub pokarmową (poprzez spożywanie zanieczyszczonej zarodnikami żywności lub wody). Osoba chora nie stanowi źródła zakażenia dla innych. Najczęstszymi czynnikami sprawczymi grzybiczych zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych są:

  • Kryptokok. Najczęściej spotykanym patogenem jest Cryptococcus neoformans. Występuje on w środowisku wraz z odchodami ptaków, a także na warzywach, owocach i w glebie. Zakażenie następuje przez spożywanie zakażonego pokarmu lub wdychanie cząsteczek kurzu z zarodnikami. Większość przypadków dotyczy pacjentów z zakażeniem wirusem HIV.

  • Candida. Grzyby te są naturalnym składnikiem flory organizmu człowieka. Powodują infekcje tylko u osób z osłabioną odpornością. Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych wywołane przez Candida stanowi 15% wszystkich grzybiczych zmian drożdżakowych w układzie nerwowym.

  • Kokcydia. W przypadku kokcydiozy, najczęściej występującym czynnikiem sprawczym jest Coccidioides immitis. Grzybicę tę obserwuje się w endemicznych regionach Stanów Zjednoczonych, Ameryki Południowej i Środkowej. Uszkodzenie opon mózgowych występuje częściej u osób starszych, kobiet w ciąży i pacjentów z obniżoną odpornością.

Do grupy osób narażonych na ryzyko rozwoju grzybiczego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych o dowolnej etiologii należą osoby ze stanami niedoboru odporności, takie jak noworodki, pacjenci z zakażeniem wirusem HIV, którzy przeszli terapię cytostatyczną w celu przeszczepienia narządu, choroby onkologiczne, pacjenci z przewlekłą niewydolnością nerek, cukrzycą, alkoholizmem, chorobami krwi oraz osoby powyżej 60 roku życia.

Po dostaniu się do organizmu, patogen grzybiczy napotyka reakcję układu immunologicznego, która ma na celu ochronę przed infekcją. Jednak przy osłabionej odpowiedzi immunologicznej zarodniki grzybów nie są niszczone i mogą być przenoszone przez krwiobieg do różnych narządów i tkanek, gdzie rozwijają się. W przypadku wprowadzenia zarodników do błon mózgowych dochodzi do zwiększonej przepuszczalności bariery krew-mózg, która normalnie chroni tkanki mózgowe przed przedostawaniem się dużych cząsteczek krążących we krwi, w tym czynników zakaźnych.

Grzybicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych towarzyszy surowiczy proces zapalny. Tkanki opon stają się pogrubione, zmętniałe, a ich powierzchnia może mieć charakter drobno wyboisty. Można zaobserwować również krwotoki wybroczynowe. Proces zapalny może rozprzestrzeniać się do substancji mózgowej, co prowadzi do zapalenia mózgu, oraz do opon rdzenia kręgowego.

W neurologii praktycznej stosuje się klasyfikację grzybiczych zmian opon mózgowych, która uwzględnia określoną etiologię oraz charakterystykę kliniczną. W zależności od rodzaju patogenu wyróżnia się kryptokokowe zapalenie opon mózgowych, kandydozę, kokcydiozę, histoplazmatyczne zapalenie opon mózgowych, a także zapalenie opon mózgowych wywołane przez Aspergillus. Pod względem przebiegu choroby grzybicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych dzieli się na:

  • Ostre: charakteryzuje się nagłym początkiem i szybkim nasileniem objawów. Jest to rzadka forma choroby, najczęściej o etiologii drożdżakowej.

  • Podostre: charakteryzuje się powolnym początkiem i stopniowym nasilaniem objawów. Jest to najczęstsza forma choroby. W dalszym przebiegu może przejść w postać przewlekłą.

  • Przewlekłe: objawy utrzymują się przez dłuższy okres, przekraczający 4 tygodnie. Nasilenie objawów klinicznych jest umiarkowane.

 

Grzybicze zapalenie opon mózgowych objawy

Objawy grzybiczego zapalenia opon mózgowych mają zwykle podostry początek (rzadziej ostry) i późniejszy, przewlekły przebieg. Główne objawy obejmują silny ból głowy, wymioty, gorączkę, utratę apetytu, senność. W wielu przypadkach ból głowy występuje wraz z nawracającymi wymiotami, które nie przynoszą ulgi. Temperatura ciała utrzymuje się w zakresie 37,2-37,9 stopni, czasami może osiągnąć wartości gorączkowe. Obserwuje się również brak apetytu lub niechęć do jedzenia. Pacjent jest ospały, śpi dużo, szybko się męczy i wydaje się być zahamowany. Obecna jest również wzmożona wrażliwość na światło. Możliwe są napady drgawkowe, niepokój, zaburzenia świadomości oraz objawy ogniskowe.

Charakterystyczną cechą jest słabe nasilenie objawów oponowych, a czasami nawet ich całkowity brak. Zespół objawów oponowych, który jest typowy dla zmian oponowych, obejmuje napięcie (sztywność) mięśni szyi, specyficzną postawę ciała pacjenta, ogólną nadwrażliwość oraz obserwowane podczas badania zjawiska toniczne. W przypadku podostrym i przewlekłym grzybiczym zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych mogą nie występować objawy oponowe, co znacznie utrudnia rozpoznanie tej choroby.

W około 40% przypadków grzybiczego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych występuje nadciśnienie wewnątrzczaszkowe, które nasila ból głowy oraz powoduje nudności i wymioty. Kiedy proces zakażenia rozprzestrzenia się na opony rdzeniowe, pojawia się zespół korzeniowy oraz objawy uszkodzenia rdzenia kręgowego, takie jak niedowład obwodowy i centralny oraz zaburzenia wrażliwości. Przejście procesu zakaźno-zapalnego do tkanek mózgowych prowadzi do rozwoju objawów ogniskowych oraz poważnego upośledzenia świadomości. Grzybicze zapalenie mózgu jest niebezpieczne ze względu na możliwość wystąpienia obrzęku mózgu, stanu śpiączkowego i śmiertelności choroby.

 

Grzybicze zapalenie opon mózgowych rozpoznanie

Diagnostyka grzybiczego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych może być trudna ze względu na niespecyficzne objawy, brak wyraźnego zespołu opon mózgowo-rdzeniowych oraz obecność immunosupresji, co komplikuje immunologiczne rozpoznanie choroby. Proces diagnostyczny obejmuje następujące badania:

  • Badanie neurologiczne: Neurolog ocenia obecność i nasilenie objawów oponowych, stan świadomości oraz stwierdza ewentualne ogniskowe deficyty neurologiczne i objawy uszkodzenia rdzenia kręgowego, (jeśli występują).

  • Nakłucie lędźwiowe: Procedura ta umożliwia pomiar ciśnienia płynu mózgowo-rdzeniowego, ocenę jego barwy i stopnia przejrzystości. Dodatkowe badanie płynu mózgowo-rdzeniowego potwierdza obecność limfocytowej pleocytozy, której poziom zależy od rodzaju patogenu i stadium choroby. Mikroskopia preparatów ujawnia obecność strzępków grzybów w 50% przypadków.

  • MRI mózgu: Konieczne jest wykonanie badania w celu wykluczenia współistniejących zmian mózgowych, takich jak gruźlica czy toksoplazmoza. U pacjentów z obniżoną odpornością może występować również mieszana infekcja grzybiczo-bakteryjna lub pierwotniakowo-grzybicza.

  • Testy laboratoryjne: Mają na celu potwierdzenie obecności patogenu i określenie jego wrażliwości na leki przeciwgrzybicze. Posiew krwi w celu sterylności oraz badanie mikrobiologiczne płynu mózgowo-rdzeniowego pozwala wykluczyć etiologię bakteryjną i wykryć wzrost kolonii grzybów. Test immunoenzymatyczny płynu mózgowo-rdzeniowego na obecność przeciwciał przeciwgrzybiczych ma wysoką swoistość, zbliżającą się do 100%, jednak w przypadku stanów niedoboru odporności może dawać wyniki fałszywie ujemne.

  • Diagnoza różnicowa: Konieczne jest różnicowanie grzybiczego zapalenia opon mózgowych z bakteryjnym zapaleniem opon mózgowych, gruźliczym zapaleniem opon mózgowych oraz wirusowymi zmianami błon mózgowych. W niektórych przypadkach może być wymagane rozróżnienie od oponiaka, ropnia mózgu i guza mózgu.

 

Grzybicze zapalenie opon mózgowych leczenie

Leczenie grzybiczego zapalenia opon mózgowych opiera się głównie na stosowaniu leków przeciwgrzybiczych. W przypadku braku dostępnych wyników dotyczących wrażliwości, leczenie rozpoczyna się empirycznie, a następnie dostosowuje się je na podstawie uzyskanych danych. Opcje terapeutyczne obejmują:

  • Monoterapia: Polega na powolnej infuzji dożylnego podawania leków. W przypadku grzybicowego zapalenia opon mózgowych o etiologii kryptokokowej, które zagraża życiu, zalecana jest amfoterycyna B do czasu uzyskania danych dotyczących wrażliwości patogenu. W innych przypadkach, flukonazol okazał się skuteczny. W przypadku konieczności podania leku dooponowego, można to zrobić poprzez nakłucie lędźwiowe lub komorowe. Farmakoterapia jest prowadzona przez długi czas (1,5-2,5 miesiąca), aż do całkowitego usunięcia patogenu z płynu mózgowo-rdzeniowego.

  • Leczenie skojarzone: Polega na stosowaniu amfoterycyny B w połączeniu z flukonazolem lub flucytozyną. Ten rodzaj terapii jest uważany za skuteczny u pacjentów z zakażeniem kryptokokowym, którzy nie mają jednoczesnej infekcji wirusem HIV. Nie ustalono jeszcze optymalnej kombinacji leków.

  • Terapia przeciw nawrotom: Konieczne jest zapobieganie nawrotom choroby, nawet po całkowitym oczyszczeniu płynu mózgowo-rdzeniowego z patogenu.

Równolegle prowadzi się terapię objawową. W celu złagodzenia wymiotów stosuje się leki przeciwwymiotne, ciśnienie śródczaszkowe jest kontrolowane przy użyciu leków moczopędnych, a napady drgawkowe są leczone lekami przeciwdrgawkowymi.

 

Grzybicze zapalenie opon mózgowych zapobieganie rokowanie

Przed wprowadzeniem amfoterycyny do praktyki medycznej, grzybicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych było nieuchronnie śmiertelne. Obecnie, dzięki terminowemu rozpoczęciu i odpowiednio dobranemu leczeniu, istnieje możliwość uratowania życia pacjenta i doprowadzenia do jego pełnego wyzdrowienia. Prognoza choroby zależy od wieku pacjenta, stanu układu odpornościowego, terminowości rozpoczęcia terapii oraz szybkości sanacji płynu mózgowo-rdzeniowego w odpowiedzi na leczenie. W około 40% przypadków występuje nawracające grzybicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Po wyzdrowieniu możliwe są pewne resztkowe efekty, takie jak utrzymujące się podwyższone ciśnienie śródczaszkowe, padaczka oraz zaburzenia funkcji poznawczych.

U 50% noworodków, którzy przeżyli chorobę, obserwuje się wodogłowie, a u 56% występuje upośledzenie umysłowe, wynikające zarówno z samej choroby, jak i niepożądanych działań toksycznych leków przeciwgrzybiczych. Podstawowe środki zapobiegawcze obejmują wzmocnienie układu odpornościowego oraz działania mające na celu zapobieganie rozprzestrzenianiu się wirusa HIV. Profilaktyka wtórna polega na monitorowaniu stanu sanitarnego płynu mózgowo-rdzeniowego oraz stosowaniu odpowiedniego leczenia przeciw nawrotowego.

 

Katalog chorób
Choroby zakaźne
DECYZJE O LECZENIU MUSZĄ BYĆ PODEJMOWANE W POROZUMIENIU Z LEKARZEM. INFORMACJE ZAWARTE W PORTALU, PRZEZNACZONE SĄ TYLKO DO CELÓW ORIENTACYJNYCH I INFORMACYJNYCH. NAJNOWSZE INFORMACJE OD PRODUCENTÓW LEKÓW, ZNAJDUJĄ SIĘ W ULOTCE DOŁĄCZONEJ DO OPAKOWANIA. PAMIĘTAJCIE ŻADEN SERWIS INTERNETOWY LUB PORTAL NIGDY NIE ZASTĄPI WIZYTY U LEKARZA I KONSULTACJI ZE SPECJALISTĄ. W PRZYPADKU JAKICHKOLWIEK WĄTPLIWOŚCI W ZAKRESIE STOSOWANIA LEKU, SKONSULTUJ SIĘ Z LEKARZEM LUB FARMACEUTĄ. INFORMACJE ZAMIESZCZONE W SERWISIE NIE MOGĄ STANOWIĆ PODSTAWY DO PODEJMOWANIA DECYZJI O PRZEBIEGU LECZENIA. PORTAL WWW.MOJACHOROBA.PL  JEST ZBIOREM PRZYDATNYCH INFORMACJI ORAZ OPINII NA TEMAT CHORÓB RÓŻNEGO RODZAJU SCHORZEŃ I BÓLI RÓŻNEGO RODZAJU JAK RÓWNIEŻ OPINII I INFORMACJI NA TEMAT STOSOWANIA LEKÓW, SUPLEMENTÓW DIETY, WYROBÓW MEDYCZNYCH. WITRYNA MOŻE ZAWIERAĆ TREŚCI, ZDJĘCIA KTÓRYCH PRZEGLĄDANIE JEST ZABRONIONE PRZEZ OSOBY PONIŻEJ 18 ROKU ŻYCIA. MATERIAŁY ZNAJDUJĄCE SIĘ NA TYM PORTALU MEDYCZNYM, ZOSTAŁY ZACZERPNIĘTE Z INTERNETU  ALBO ZOSTAŁY WYSŁANE DO NAS PRZEZ UŻYTKOWNIKÓW. WSZYSTKIE MATERIAŁY SĄ DOSTARCZANE WYŁĄCZNIE W CELACH INFORMACYJNYCH, PRAWA DO MATERIAŁÓW NALEŻĄ DO ICH AUTORÓW I WYDAWCÓW. JEŻELI KTÓRYKOLWIEK  OBRAZ ( ZDJĘCIE, ZDJĘCIA ) JEST OBRAŹLIWY  LUB POSIADA  PRAWA AUTORSKIE, PROSIMY O WIADOMOŚCI E-MAIL KONTAKT ABY USUNĄĆ OBRAZ LUB TREŚĆ. ZMIEŃ COŚ W NASZYM INTERNECIE NA JESZCZE LEPSZE! JESTEŚMY BARDZO ZAINTERESOWANI POZNANIEM, W JAKI SPOSÓB KORZYSTASZ ZE STRON INTERNETOWYCH W TYM SERWISIE. JEŻELI SIĘ NA TO ZGODZISZ, ZACHOWAMY NA TWOIM KOMPUTERZE TZW. PLIK COOKIE, KTÓRY UMOŻLIWI ZBIERANIE PODSTAWOWYCH INFORMACJI O KLIKANIU Z TWOJEGO KOMPUTERA. JEŻELI SIĘ NA TO NIE ZGADZASZ, MOŻESZ W KAŻDEJ CHWILI ZMIENIĆ USTAWIENIA SWOJEJ PRZEGLĄDARKI. PRZECZYTAJ, JAK WYŁĄCZYĆ PLIKI COOKIE I NIE TYLKO PZRZECZYTAJ  POLITYKA PRYWATNOŚCI