Gradówka to łagodny guzek na powiece, wynikający z zablokowania przewodu gruczołu Meiboma. Gruczoły Meiboma, nazywane także gruczołami tarczkowymi lub powiekowymi, to duże gruczoły łojowe, które znajdują się w tarczkach powiek. Gruczoły te syntezują i wydzielają lipidy oraz białka, które są dostarczane do brzegu górnej i dolnej powieki oka. Zakłócenie odpływu wydzieliny i jej gromadzenie prowadzi do rozszerzenia się gruczołu i długotrwałego zapalenia w sąsiadujących tkankach. Na twarzy pojawia się widoczny guzek, powodując defekt kosmetyczny. W przypadku, gdy osiągnie znaczne rozmiary, może zakłócać widzenie. Zakażenie gradówki z kolei może prowadzić do ropnia czy flegmy powieki. Gradówki często diagnozuje się u dzieci oraz osób powyżej 30 roku życia. Odpowiadają za około 7% przypadków schorzeń powiek. Charakteryzują się, jako bezbolesne guzki o twardym kształcie. Skóra i błona śluzowa w okolicy gradówki zazwyczaj pozostają niezmienione. Wzrost gradówki może wywierać nacisk na gałkę oczną, prowadząc u pacjenta do zapalenia spojówek. W momencie aktywacji procesu zapalnego, ryzyko flegmy powieki wzrasta. Objawy stanu zapalnego to obrzęk, zaczerwienienie, zgrubienie skóry i zmiękczenie środka guzka. Jeśli gradówka przekształci się w ropień, może przebić się do wewnętrznej strony powieki. Mimo wypływu ropy, problem nie jest całkowicie rozwiązany: pozostaje torebka, zwiększając ryzyko nawrotu. Rodzaje gradówki to:
Gradówkapowierzchowna i głęboka,
Gradówkapojedyncze zapalenie gruczołu Meiboma, oporna na leczenie gradówka oraz gradówka mnoga. Przebieg gradówki bywa przewlekły lub może przybrać formę ropnia.
Choroba rozwija się etapowo, wyróżniając:
Etap początkowy (przewód gruczołu Meiboma jest zablokowany, wydzielina zaczyna się gromadzić, nie występuje zapalenie, guzek jest mały);
Etap wzrostu (widoczny guzek na powiece; staje się twardy i może powodować ból podczas dotykania);
Etap enkapsulacji (struktura podobna do guza, która może rosnąć lub samoistnie zanikać).
Gradówka na oku, powiece zdjęcie jak wygląda
Gradówka na powiece, oku
Czy gradówka jest zaraźliwa. Gradówka to niewielki guzek na powiece, który jest wynikiem zapalenia gruczołu Meiboma. Często jest mylona z jęczmieniem, który jest infekcją spowodowaną przez bakterie. Samo zapalenie gruczołu (gradówka) nie jest zaraźliwe i nie przenosi się z osoby na osobę. Jednak, jeśli gradówka zostanie zainfekowana przez bakterie, może prowadzić do stanów zaraźliwych podobnych do jęczmienia.
Czy gradówka jest niebezpieczna. W większości przypadków gradówka jest bardziej dokuczliwa niż niebezpieczna. Może powodować ból, zaczerwienienie oraz obrzęk w obszarze powieki. Zazwyczaj samoistnie znika po kilku dniach do tygodni. W rzadkich przypadkach nieleczona gradówka może prowadzić do poważniejszych powikłań, takich jak zakażenie skóry wokół oka czy rozmieszczenie zakażenia w głębszych strukturach oka.
Czy z gradówka można wychodzić na dwór. Gradówka to nie jest powód, by unikać przebywania na dworze. Wychodzenie na zewnątrz nie wpłynie negatywnie na gradówkę ani nie spowoduje jej pogorszenia.
Przyczyny występowania gradówki
Gradówka rozwija się na skutek zablokowania przewodu w gruczole Meiboma. W każdym ludzkim oku mieści się nawet do 70 takich gruczołów. Ujścia tych kanałów znajdują się w wewnętrznej stronie powieki, blisko rzęs. Gruczoły te produkują lipidową wydzielinę, która chroni rogówkę przed wysychaniem i pomaga w utrzymaniu nawilżenia filmu łzowego.
Zablokowanie przewodu gruczołu Meiboma może nastąpić z wielu przyczyn:
Nieprzestrzeganie higieny osobistej;
Niewłaściwe korzystanie z soczewek kontaktowych;
Nadmierne stosowanie kosmetyków;
Zaburzenia działania gruczołów łojowych, jak w przypadku skóry tłustej czy podatnej na trądzik;
Choroby endokrynologiczne, takie jak cukrzyca;
Problemy z układem pokarmowym;
Inne stany zapalne oka, takie jak zapalenie powiek, meibomit czy jęczmień.
Dodatkowo, czynniki takie jak stres, niezdrowa dieta, niewystarczający sen, przeziębienia oraz złe nawyki życiowe mogą osłabiać układ odpornościowy, co z kolei zwiększa ryzyko infekcji w okolicach powieki.
Objawy gradówki
Zazwyczaj pacjenci zgłaszają obecność małego guzka na powiece, który może mieć średnicę od kilku milimetrów do nawet centymetra. Guzek ten jest zazwyczaj niewrażliwy na dotyk i nie swędzi, jest przyczepiony do podłoża i można go delikatnie przesuwać pod palcami. Możliwe doświadczenie dyskomfortu w oku, uczucie ciśnienia w miejscu gradówki, łzawienie oraz uczucie obecności ciała obcego w oku. W sytuacji zakażenia, pacjent może zauważyć zaczerwienienie, obrzęk oraz ból w dotkniętym obszarze.
Gdy gradówka osiąga większe rozmiary, na przykład średnicę 5 mm, może wywierać nacisk na powiekę prowadząc do problemów takich jak astygmatyzm, zmienność ostrości wzroku czy nawet uszkodzenie rogówki, co może prowadzić do jej zmętnienia lub pogrubienia. Gradówka ma tendencję do pojawiania się częściej zimą, po wystawieniu się na niskie temperatury, czy latem podczas kąpieli w otwartych zbiornikach wodnych.
Gradówka rozpoznanie
Okulista rozpoznaje gradówkę podczas zewnętrznego badania zmienionej powieki. Typowe objawy to zagęszczenia na powiece, przypominające ziarno prosa lub mały groszek, które nie są związane z otaczającą je tkanką. Przy wywinięciu powieki widać miejscowe przekrwienie spojówki. Dotknięta powieka porusza się wolniej i mruga rzadziej niż zdrowa.
Nie zawsze potrzebna jest zaawansowana diagnostyka w kierunku gradówki. Jednak nawracające i szybko rosnące gradówki mogą wymagać różnicowania z gruczolakorakiem gruczołu Meiboma. W takich przypadkach konieczne może być histologiczne badanie próbki tkanki.
Gradówka leczenie
Terapia zachowawcza. W początkowej fazie gradówki zalecane są metody konserwatywne. Poleca się stosowanie kropli dezynfekujących do oczu oraz maści rtęciowej pod powiekę. Możliwe jest również zastosowanie suchych okładów cieplnych, terapii UHF, masażu powiek i zatkanych gruczołów. Ogrzewanie jest niewskazane w stanie zapalnym gradówki, ponieważ może to prowadzić do rozprzestrzeniania się infekcji i powstawania ropni.
Zastrzyki z kortykosteroidami są skuteczne w leczeniu gradówki. Wprowadzenie kortykosteroidu do gradówki przyczynia się do jej stopniowego zmniejszenia.
Chirurgia. Definitywne leczenie gradówki polega na interwencji chirurgicznej. Procedura jest wykonywana ambulatoryjnie w znieczuleniu miejscowym, poprzez nacięcie skóry lub spojówki. Podczas operacji gradówka wraz z torebką jest usuwana. Po interwencji powieka jest zszywana i zakłada się uciskowy bandaż na oko. W okresie rekonwalescencji zaleca się stosowanie kropli lub maści przeciwzapalnej przez około tydzień.
Inną metodą jest laserowe usuwanie gradówki. W tej technice kapsułka gradówki jest nacinana laserem, a następnie jej zawartość oraz kapsułka są odparowywane. Zabieg laserowy jest mniej inwazyjny i redukuje ryzyko nawrotu choroby. Aby chronić rogówkę przed ewentualnymi bliznami, zaleca się noszenie miękkich soczewek kontaktowych przez kilka dni po zabiegu.
Gradówka rokowanie zapobieganie
Przebieg choroby zwykle jest korzystny. Po częściowym usunięciu torebki gradówki istnieje ryzyko nawrotu. Aby minimalizować ryzyko gradówki, ważne jest właściwe leczenie zapalenia powiek i zapalenia gruczołu Meiboma, zachowanie higieny podczas korzystania z soczewek kontaktowych oraz poprawa ogólnej odporności organizmu.
