Gorączka krwotoczna z zespołem nerkowym hemorrhagic fever with renal syndrome HFRS to ogólna nazwa grupy ostrej i ciężkiej infekcji, która rozwija się w wyniku zakażenia hantawirusami. W toku tego procesu chorobowego dochodzi do uszkodzenia małych naczyń ciała, takich jak naczynia włosowate czy tętniczki, pojawiają się zjawiska zapalne w tkankach łącznych o różnej lokalizacji, a także występują objawy ogólnego zatrucia organizmu. Choroba ta stanowi realne zagrożenie dla zdrowia. Według różnych szacunków śmiertelność w jej przypadku oscyluje w zakresie od 3 do 12%. Istnieją również dowody na wyższą śmiertelność związana z powikłaniami wynikającymi bezpośrednio z działania wirusa. Głównymi przyczynami śmierci są komplikacje dotyczące układu krwiotwórczego oraz dróg wydalniczych, ale nie tylko. Rozpoznaniem i leczeniem gorączki krwotocznej z zespołem nerkowym zajmują się lekarze specjaliści w dziedzinie chorób zakaźnych, a także w mniejszym stopniu terapeuci.
Przyczyny gorączki krwotocznej wiążą się z bezpośrednią infekcją organizmu człowieka przez hantawirusy, a także niewystarczającym nasileniem odpowiedzi immunologicznej, co prowadzi do ostrej postaci choroby. Gorączka krwotoczna częściej dotyka aktywnych młodych mężczyzn. Choć ustalenie przyczyny odgrywa mniejszą rolę w opracowaniu taktyki terapii, pytania o pochodzenie choroby są ważne dla rozwoju środków zapobiegawczych. Patogeneza gorączki krwotocznej związana jest z ostrą zmianą infekcyjną, spowodowaną przez różne podtypy hantawirusów. HFRS jest typową zoonozą, przenoszoną głównie przez małe zwierzęta, takie jak myszy i szczury. Te gryzonie odgrywają kluczową rolę jako nosiciele wirusa zarówno w środowisku miejskim, jak i naturalnym.
Czynnikiem zakażenia może być:
-
Kontakt z biomateriałem lub innymi zakażonymi składnikami (szczególnie z cząstkami ściółki), a także ukąszenia myszy i szczurów.
-
Pył z powietrza w zaniedbanych pomieszczeniach, w których występują myszy i szczury (szczególnie niebezpieczne są suche odchody).
-
Picie zanieczyszczonej, niegotowanej wody.
-
Spożywanie żywności bez odpowiedniej obróbki sanitarnej lub termicznej.
-
Przeniesienie z matki na dziecko podczas porodu.
-
Podkreślenie istoty specjalnej opieki medycznej w przypadku wykrycia hantawirusa, nawet przy bezobjawowym nosicielstwie, jest istotne dla uniknięcia powikłań.
Warto zaznaczyć, że same gryzonie nie chorują na gorączkę krwotoczną są tylko nosicielami wirusa HFRS. Dlatego ocena prawdopodobieństwa zarażenia po zachowaniu zwierząt jest mało skuteczna, a należy zakładać możliwość zakażenia we wszystkich przypadkach, kiedy miało miejsce kontakt z gryzoniem lub jego produktami odchodowymi. Niektóre osoby mogą być bardziej podatne na rozwinięcie gorączki HFRS niż inne. Oprócz różnic w odpowiedzi immunologicznej, istnieją również czynniki ryzyka, które zwiększają szansę na zakażenie i cięższy przebieg choroby:
-
Aktywny styl życia.
-
Regularna interakcja z gryzoniami i ich odpadami, np. dla samochodów asenizacyjnych, sprzątaczy i rolników.
-
Obecność chorób przewlekłych w historii pacjenta.
-
Zaniedbanie zasad pracy w zapylonych, zanieczyszczonych pomieszczeniach.
-
Skłonność do wypoczynku w warunkach naturalnych.
-
Zamieszkiwanie terenów endemicznych z dużą liczbą gryzoni, szczególnie na terenach wiejskich.
-
Spożywanie nieprzegotowanej wody, niezależnie od źródła.
-
Niedostateczna higiena i termiczna obróbka żywności.
Ważnym elementem ryzyka jest interakcja z nośnikami HFRS. Statystycznie chorują przede wszystkim młodzi mężczyźni, choć wyjątki są możliwe. Osoby starsze, dzieci i kobiety rzadziej chorują, co związane jest z czynnikami obiektywnymi, w tym zawodowymi.