Encefalopatia nadciśnieniowa objawy leczenie

Choroba

Encefalopatia nadciśnieniowa to ciężkie powikłanie nadmiernego ciśnienia krwi, często zagrażające życiu. Występuje, gdy ciśnienie krwi przekracza zdolności organizmu do jego regulacji, co prowadzi do niestabilności dopływu krwi do mózgu. W takim stanie, naczynia mózgowe nie są w stanie przystosować się do wysokiego ciśnienia. Do ostrej encefalopatii mogą przyczynić się różne czynniki, takie jak przerwanie leczenia hipotensyjnego, intensywny stres emocjonalny, operacje, znieczulenie, zwiększony objętość krwi krążącej w wyniku nadmiernego przyjmowania płynów, stan przedrzucawkowy, czy ostra niewydolność nerek.

Brak szybkiej interwencji w obniżaniu ciśnienia krwi po wystąpieniu objawów encefalopatii nadciśnieniowej może prowadzić do śpiączki i śmierci. Choroba ta może być skomplikowana przez krwawienia wewnątrzczaszkowe, zawały mózgu, niewydolność serca lub niedokrwienie mięśnia sercowego. Natychmiastowe obniżenie ciśnienia krwi może wyeliminować objawy encefalopatii nadciśnieniowej i zmniejszyć ryzyko poważnego uszkodzenia mózgu lub serca.

Ciśnienie krwi w encefalopatii nadciśnieniowej może wydawać się stosunkowo niskie, na przykład 160/100 - 170/110 mm Hg, ale jeśli przekracza indywidualny próg regulacji mózgowego przepływu krwi, może dojść do tego powikłania. Encefalopatia nadciśnieniowa częściej występuje u dzieci z ostrym kłębuszkowym zapaleniem nerek, młodych kobiet z rzucawką i po przedawkowaniu leków stymulujących wydzielanie hormonów. U pacjentów z przewlekłym nadciśnieniem, powikłanie to występuje rzadziej, zazwyczaj tylko przy bardzo wysokim ciśnieniu krwi, powyżej 250/150 mm Hg, co wynika z adaptacji organizmu do długotrwałego podwyższonego ciśnienia.

Głównym czynnikiem etiologicznym encefalopatii nadciśnieniowej jest wysokie ciśnienie krwi. Nadciśnienie tętnicze może być pierwotne lub rozwijać się wtórnie wskutek uszkodzenia nerek, zaburzeń endokrynologicznych czy miażdżycy aorty. Ryzyko encefalopatii u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym wzrasta z powodu niekontrolowanego wysokiego ciśnienia krwi, kryzysów nadciśnieniowych, zmian ciśnienia krwi, nocnego nadciśnienia oraz wysokiego ciśnienia tętna.

Patogeneza encefalopatii nadciśnieniowej polega na reakcji kompensacyjnej na podwyższone ciśnienie krwi, co prowadzi do przerostu mięśniowej warstwy ścian tętniczek, zwężenia ich światła i zmniejszenia przepływu krwi mózgowej. W wyniku ciągłego niedotlenienia i braku składników odżywczych w mózgu zachodzą procesy zwyrodnieniowe.

Morfologicznie w encefalopatii nadciśnieniowej obserwuje się uszkodzenie rdzenia białego, demielinizację włókien nerwowych i rozszerzenie przestrzeni okołonaczyniowych, a także zawały lakunarne.

W klasyfikacji encefalopatii nadciśnieniowej wyróżnia się trzy główne etapy. Pierwszy etap charakteryzuje się subiektywnymi skargami i skąpymi objawami obiektywnymi. Drugi etap obejmuje wyraźne zespoły neurologiczne i umiarkowane upośledzenie funkcji poznawczych. Trzeci etap charakteryzuje się połączeniem i nasileniem kilku zespołów neurologicznych oraz ciężkimi zaburzeniami poznawczymi.

Encefalopatia nadciśnieniowa objawy

Charakterystyczne dla encefalopatii nadciśnieniowej są początkowo wolno rozwijające się, ogólnikowe objawy. Pacjenci często uskarżają się na problem z koncentracją, utratę pamięci, wzmożone poczucie zmęczenia, nagminne bóle głowy oraz, w niektórych przypadkach, zawroty głowy. W miarę nasilania się choroby objawy stają się bardziej skomplikowane, pojawiają się objawy zespołów neurologicznych. Przy ataksji przedsionkowej pacjenci zauważają niestabilność podczas chodzenia i brak koordynacji ruchowej. Zaburzenia podkorowe objawiają się drżeniem, hiperkinezą oraz wtórnym parkinsonizmem.

Obserwuje się spowolnienie myślenia, ograniczenie zakresu zainteresowań, trudności w planowaniu działań (apraksja) oraz zmniejszoną motywację. Dysfunkcje poznawcze prowadzą do braku adekwatnej samooceny. Występuje również zwiększona labilność emocjonalna, czasami zaburzenia zachowania i afektu. Charakterystyczne dla tego stanu jest 'migotanie' objawów i okresowe, chwilowe poprawy.

W trzecim, najcięższym stopniu encefalopatii nadciśnieniowej pojawiają się ciężkie objawy organiczne i poznawcze. Stwierdza się apraksję, agnozję, amnezję, zanik zdolności intelektualnych, zmiany osobowości i całkowitą utratę umiejętności zawodowych. Rozwija się otępienie naczyniowe, które charakteryzuje się nieodpowiednimi zachowaniami i zmianami psychicznymi. Pojawiają się porażenia rzekomoopuszkowe: dyzartria, zaburzenia połykania, gwałtowny płacz. W wyniku zawału lakunarnego mogą wystąpić napady padaczkowe i omdlenia. Wzrasta częstość występowania zespołów piramidowych, ataktycznych i parkinsonowskich, co ogranicza zdolność do samoopieki i samodzielnego poruszania się.

Przewlekła encefalopatia nadciśnieniowa często wiąże się z pojedynczymi ostrymi epizodami, które mają miejsce na tle gwałtownego wzrostu ciśnienia krwi. Są one efektem zaburzeń regulacji naczyń i hipotonicznego rozszerzenia naczyń śródmózgowych, co prowadzi do przesiąkania osocza krwi i powstawania obrzęku okołonaczyniowego. W przypadku braku natychmiastowej interwencji medycznej, ostra encefalopatia nadciśnieniowa może skutkować zawałem lakunarnym, udarem niedokrwiennym lub krwotocznym.

Encefalopatia nadciśnieniowa rozpoznanie

Encefalopatia nadciśnieniowa jest diagnozowana w obecności specyficznych objawów neurologicznych, które występują na tle długotrwałego nadciśnienia tętniczego. Celem badań diagnostycznych jest wykluczenie innych chorób mózgu oraz ocena stopnia zaawansowania zmian naczyniowo-mózgowych. Diagnoza opiera się na:

Badaniu neurologicznym. W początkowym stadium choroby stan neurologiczny często nie wzbudza podejrzeń, może wystąpić anizorefleksja. Specjalistyczne testy poznawcze służą identyfikacji subtelnych zaburzeń pamięciowych, praktycznych i percepcyjnych.
Konsultacji kardiologicznej. Jest niezbędna do potwierdzenia diagnozy nadciśnienia tętniczego. Zalecane badania to EKG, echokardiografia oraz monitorowanie ciśnienia krwi przez 24 godziny.
Badaniu psychologicznym. Psychiatra lub neuropsycholog ocenia stan psychiczny pacjenta, wykorzystując rozmowę, obserwację i testy.
Badaniach laboratoryjnych. Kluczowe jest określenie poziomu cholesterolu i lipidów we krwi, a także przeprowadzenie badań nerkowych, w tym ogólnego badania moczu, biochemii krwi i testu Rehberga.
Badaniu hemodynamiki mózgu. Do oceny stanu naczyń mózgowych wykorzystuje się skanowanie dupleksowe, ultrasonografię przezczaszkową i rezonans magnetyczny naczyń mózgowych. Badania te pozwalają na wykrycie zwężenia tętniczek i ocenę ich lokalizacji oraz zasięgu.
Tomografii MRI mózgu. Ta metoda jest najbardziej szczegółowa w diagnozowaniu morfologicznych zmian w tkance mózgowej i pozwala na wykrycie zwyrodnieniowych zmian rozsianych, ognisk przebytych zawałów lakunarnych oraz wykluczenie innych organicznych chorób mózgu.

W przypadku stwierdzenia aktywności napadowej wskazana jest elektroencefalografia i konsultacja z epileptologiem. Jeśli badania laboratoryjne wykazują dysfunkcję nerek, należy dołączyć USG nerek i konsultację nefrologiczną. Encefalopatia nadciśnieniowa różnicowana jest z takimi schorzeniami jak guzy mózgu, zapalenie mózgu, wolno postępujące infekcje układu nerwowego, choroba Parkinsona, choroby demielinizacyjne, choroba Creutzfeldta-Jakoba i choroba Alzheimera.

Encefalopatia nadciśnieniowa leczenie

Efektywność terapii encefalopatii nadciśnieniowej zależy bezpośrednio od skuteczności leczenia nadciśnienia tętniczego. Terapia neurologiczna jest prowadzona równocześnie z leczeniem przeciwnadciśnieniowym. Główne cele leczenia to poprawa ukrwienia mózgu, wsparcie metabolizmu tkanki mózgowej i przywrócenie funkcji układu nerwowego. Kluczowe grupy leków to:

Leki rozszerzające naczynia. Łagodzą skurcz tętniczek, nie powodując zespołu podkradania bocznego. Do tej grupy należą blokery kanałów wapniowych, antagoniści receptorów α2-adrenergicznych oraz inhibitory fosfodiesterazy.
Leki poprawiające mikrokrążenie. Zalecane jest długotrwałe stosowanie leków przeciwzakrzepowych, takich jak kwas acetylosalicylowy czy dipirydamol, a także pentoksyfiliny, która wspomaga krążenie krwi.
Neuroprotektory. Są kluczowe dla zwiększenia odporności komórek nerwowych na przewlekłe niedotlenienie i niedobór składników odżywczych. Wśród nich znajdują się przeciwutleniacze (bursztynian etylometylohydroksypirydyny, kwas liponowy) oraz preparaty aminokwasowe (kwas gamma-aminomasłowy, glicyna).
Leczenie objawowe. Dobierane indywidualnie, w zależności od występujących zaburzeń i objawów. Należą do nich leki nootropowe na zaburzenia funkcji poznawczych, statyny na hiperlipidemię, leki uspokajające i stabilizujące nastrój na zaburzenia psychiczne oraz leki przeciwdrgawkowe na napady padaczkowe.

Encefalopatia nadciśnieniowa rokowanie zapobieganie

Prognostyka i skuteczność leczenia encefalopatii nadciśnieniowej zależą od stopnia zaawansowania choroby, jej przyczyny, możliwości całkowitej korekcji ciśnienia krwi oraz obecności współistniejących schorzeń (jak miażdżyca czy zaburzenia endokrynologiczne). Wczesne i kompleksowe leczenie neurologiczne na tle stabilizacji ciśnienia krwi w początkowym stadium choroby może zapewnić długotrwałą ochronę intelektualną i funkcjonalną pacjentów. W zaawansowanych stadiach encefalopatii nadciśnieniowej terapia ma na celu głównie łagodzenie objawów neurologicznych i spowolnienie postępu choroby.

Kluczowym środkiem profilaktycznym jest utrzymanie optymalnego poziomu ciśnienia krwi, co wymaga stałego nadzoru kardiologicznego. Ważnym aspektem terapii przeciw nadciśnieniowej jest kontrola i eliminacja ostrych wahań oraz nocnych wzrostów ciśnienia krwi. Profilaktyka wtórna obejmuje regularne kontrole neurologiczne oraz cykliczne terapie naczyniowe i neuroprotekcyjne

Katalog chorób

Choroby układu nerwowego

Encefalopatia nadciśnieniowa objawy leczenie

Morfologicznie w encefalopatii nadciśnieniowej obserwuje się uszkodzenie rdzenia białego, demielinizację włókien nerwowych i rozszerzenie przestrzeni okołonaczyniowych, a także zawały lakunarne.

Encefalopatia nadciśnieniowa objawy

Encefalopatia nadciśnieniowa rozpoznanie

Badaniu neurologicznym. W początkowym stadium choroby stan neurologiczny często nie wzbudza podejrzeń, może wystąpić anizorefleksja. Specjalistyczne testy poznawcze służą identyfikacji subtelnych zaburzeń pamięciowych, praktycznych i percepcyjnych.

Konsultacji kardiologicznej. Jest niezbędna do potwierdzenia diagnozy nadciśnienia tętniczego. Zalecane badania to EKG, echokardiografia oraz monitorowanie ciśnienia krwi przez 24 godziny.

Badaniu psychologicznym. Psychiatra lub neuropsycholog ocenia stan psychiczny pacjenta, wykorzystując rozmowę, obserwację i testy.

Badaniach laboratoryjnych. Kluczowe jest określenie poziomu cholesterolu i lipidów we krwi, a także przeprowadzenie badań nerkowych, w tym ogólnego badania moczu, biochemii krwi i testu Rehberga.

Badaniu hemodynamiki mózgu. Do oceny stanu naczyń mózgowych wykorzystuje się skanowanie dupleksowe, ultrasonografię przezczaszkową i rezonans magnetyczny naczyń mózgowych. Badania te pozwalają na wykrycie zwężenia tętniczek i ocenę ich lokalizacji oraz zasięgu.

Tomografii MRI mózgu. Ta metoda jest najbardziej szczegółowa w diagnozowaniu morfologicznych zmian w tkance mózgowej i pozwala na wykrycie zwyrodnieniowych zmian rozsianych, ognisk przebytych zawałów lakunarnych oraz wykluczenie innych organicznych chorób mózgu.

Encefalopatia nadciśnieniowa leczenie

Leki rozszerzające naczynia. Łagodzą skurcz tętniczek, nie powodując zespołu podkradania bocznego. Do tej grupy należą blokery kanałów wapniowych, antagoniści receptorów α2-adrenergicznych oraz inhibitory fosfodiesterazy.

Leki poprawiające mikrokrążenie. Zalecane jest długotrwałe stosowanie leków przeciwzakrzepowych, takich jak kwas acetylosalicylowy czy dipirydamol, a także pentoksyfiliny, która wspomaga krążenie krwi.

Encefalopatia nadciśnieniowa rokowanie zapobieganie

Zobacz zdjęcia chorób występujących na