Egzostoza kości szczęki to łagodny guzek, który objawia się w postaci wyrostka kostno-chrzęstnego (osteofit), który tworzy się na powierzchni kości. Egzostoza to określenie guzów i narośli kostnych, które tworzą się na jej powierzchni. Osteofity to zmiany określane, jako dzioby lub narośla kostne, których cechą charakterystyczną jest miejscowa dobudowa tkanki kostnej. Guzy mają charakter zarówno pojedynczy, jak i wielokrotny i mogą być rozmieszczone w różnych częściach tkanki kostnej, w tym w kościach szczęki. Należy zauważyć, że w przeważającej większości przypadków osteofity szczęki znajdują się na zewnętrznej (policzkowej) powierzchni wyrostka zębodołowego, a osteofity żuchwy zlokalizowane są po wewnętrznej (językowej) stronie. Nieco rzadziej występuje wał podniebienny, który jest wyrostkiem w okolicy szwu podniebiennego pośrodkowego.
W początkowej fazie rozwoju egzostoza nie powoduje dyskomfortu. Jednak wraz ze wzrostem objętości guza zaczyna powodować niedogodności. Na przykład choroba może utrudniać jedzenie, niekorzystnie wpływać na dykcję itp. Ponadto obecność wielu lub pojedynczych dużych osteofitów może stać się przeszkodą w protetyce. I wreszcie, wraz ze wzrostem objętości, wyrostek kostno-chrzęstny zaczyna wywierać nacisk na zęby, co prowadzi do ich przemieszczenia i chorobowych zmian w zgryzie.
Egzostozy kości szczęki często występuje w wyniku operacji usunięcia zębów. Jeżeli po usunięciu nie doszło do prawidłowego wygładzenia otworu, a wycięcie (całkowite usunięcie zęba) było traumatyczne i trudne, w efekcie mogą powstać wypustki kostne-ciernie. Inne przyczyny przerostu to uraz, niewspółosiowość uszkodzonych fragmentów szczęki i stare, wadliwe złamania.
Rozrost tkanki kostnej jest zwykle wykrywany przed protetyką, kiedy konieczna jest ocena plastyczności błony śluzowej oraz określenie stopnia zaniku tkanki kostnej.
Pacjent z egzostozą kości szczęki swobodnie otwiera żuchwę i nie skarży się na dyskomfort. Błona śluzowa nad osteofitem ma zwykle bladoróżowy kolor. Zwykle nie ma zmian chorobotwórczych, błona śluzowa pozostaje ruchoma.
