Chrzęstniak objawy leczenie

Chrzęstniak
Choroba

 

Chrzęstniak łagodny guz kości zlokalizowany w tkance chrzęstnej. Chrzęstniak to rodzaj łagodnego nowotworu, wywodzącego się z tkanki chrzęstnej inna nazwa enchondroma.  Wraz ze wzrostem guza struktury kostne ulegają zniszczeniu, co prowadzi do ograniczonej mobilności, ciągłego bólu i niepełnosprawności. Chrzęstniak wymaga kompleksowego leczenia mającego na celu wyeliminowanie pierwotnej przyczyny i wyeliminowanie konsekwencji postępu procesu chorobowego.
Chrzęstniak  to guz chrząstki zlokalizowany w miejscu, w którym nie powinien być. Ma budowę klapowatą i ma skłonność do szybkiego wzrostu. Głównym powodem pojawienia się tkanki chrzęstnej w miejscach lokalizacji tkanki kostnej jest naruszenie procesu kostnienia w okresie wewnątrzmacicznego rozwoju płodu.

kanka chrzęstna jest podtypem tkanki łącznej, charakteryzującym się dużą elastycznością i wytrzymałością. Tkanka chrzęstna jest przystosowana do pełnienia funkcji podporowych i stanowi ważny element układu ruchu - pokrywa powierzchnie stawowe, tworzy połączenia kości oraz miejsca przyczepu dla tkanek miękkich.

Wyróżniamy 3 podstawowe typy tkanki chrzęstnej, różniące się budową:

  • Tkankę chrzęstną sprężystą, cechującą się największą elastycznością – buduje m.in. wewnętrzny szkielet małżowiny usznej

  • Tkankę chrzęstną włóknistą, o największej wytrzymałości – występuje w miejscach dużych obciążeń, buduje m.in. tarcze międzykręgowe w kręgosłupie

  • Tkankę chrzęstną szklistą, najbardziej rozpowszechnioną – pokrywa powierzchnie stawowe kości, buduje przyczepy żeber do mostka oraz tworzy chrzęstny szkielet dróg oddechowych (tchawica, oskrzela)


Pośrednio na proces kostnienia mogą wpływać takie czynniki jak:

  • Rozwój krzywicy, ostry niedobór wapnia i witaminy D, niezbędnych do jej pełnego wchłonięcia. Chrzęstniak występuje częściej u dzieci w wieku przedszkolnym, związana z niedożywieniem i zaburzeniami wchłaniania składników odżywczych.

  • Częste urazy kości, w których naruszona jest integralność tkanki kostnej. Naturalne procesy regeneracji prowokują aktywną syntezę komórek szklistych, co powoduje ich nadmiar i dalszą akumulację w jamie kostnej.

  • Choroby zapalne, które wpływają na struktury kostne. Reumatoidalne zapalenie stawów i inne choroby, które występują w postaci przewlekłej, wywołują spadek odporności miejscowej, przeciwko czemu wyzwalane są naturalne procesy regeneracji zachodzące przy udziale komórek chrząstki.

Grupa ryzyka obejmuje osoby aktywnie uprawiające sport, dzieci w wieku przedszkolnym ze skłonnością do rozwoju krzywicy, osoby starsze cierpiące na reumatoidalne zapalenie stawów.
 

Wyróżnia się trzy podstawowe typy chrzęstniaków:

  • Chrzęstniak śródkostny (łac. enchondroma) – zwykle lokalizuje się w kościach ręki, bliższym odcinku kości ramiennej, dalszym odcinku kości udowej i piszczelowej;

  • Kostniakochrzęstniak (łac. osteochondroma, exostosis osteocartillaginea) – pojawia się jako zmiana pojedyncza, zwykle w obrębie przynasad części dalszej kości udowej, części bliższej kości piszczelowej, ramieniowej i w obrębie miednicy; zmiana ma charakter kostnej szypuły sterczącej z przynasady, pokrytej "czapeczką" chrząstki szklistej; w 5–10% przypadków na podłożu osteochondroma rozwija się chondrosarcoma;

  • Chrzęstniak przykostny (łac. chondroma periostale) – podokostnowy rozrost chrząstki szklistej, zwykle zachodzący w kościach kończyn.

 

Chrzęstniak objawy

Najczęściej chrzęstniaki atakują kości rurkowe ręki i nogi, ale może również występować w takich miejscach lokalizacji:

  • Dłonie;

  • Żebra;

  • Kości udowe;

  • Paliczki palca;

  • Staw barkowy i kolanowy.

Niebezpieczeństwo choroby polega na tym, że praktycznie nie występują jej objawy na początkowych etapach. Małe pojedyncze guzki zlokalizowane w jamie kości dają się odczuć dopiero wtedy, gdy osiągną duże rozmiary. Chrzęstniak zostaje wykryty przypadkowo podczas prześwietlenia z innego powodu.
Kiedy chrzęstniak osiąga rozmiar, który wywiera nacisk na pobliskie struktury kostne, rozpoczyna się ich deformacja. Przejawia się w postaci guzka w okolicy stawu kolanowego, palca, stopy. Nie ma ostrego bólu w badaniu palpacyjnym. Skóra w okolicy guza jest umiarkowanie przekrwiona. Nasilający się ból jest związany ze wzrostem guza i uciskiem pobliskich naczyń krwionośnych i zakończeń nerwowych. Naruszenie przepływu krwi prowadzi do rozwoju miejscowego niedotlenienia i zatrucia, gdy zaburzone są metaboliczne procesy międzykomórkowe. Niewystarczający przepływ krwi nie pozwala na nasycenie komórek tlenem i usunięcie wszystkich toksyn. Chrząstka wrastająca w kość zmniejsza jej wytrzymałość. Zwiększa to ryzyko złamania nawet przy niewielkim urazie.

 

Dodatkowe objawy chrzęstniaka rozwijają się wraz z zaawansowanymi postaciami choroby:

  • Tępy ból, który nie ustępuje w spoczynku;

  • Zwiększony ból podczas ruchu ograniczona mobilność;

  • Sztywność ruchów; zmiana w obszarze struktur stawowych lub kostnych.

Jeśli chrzęstniak jest zlokalizowany w okolicy piszczeli, zmienia się chód osoby. Pojawia się kulawizna, co tłumaczy się zmniejszeniem długości chorej kości w stosunku do zdrowej kończyny. Lokalizacja guza w stawach prowadzi do pojawienia się zapalenia błony maziowej. Procesy stagnacyjne powstałe w wyniku naruszenia odpływu wysięku przyczyniają się do powstawania procesu zapalnego.

 

Chrzęstniak rozpoznanie

Diagnoza i potwierdzenie odbywa się etapami. Najpierw zbiera się wywiad medyczny, ujawnia się predyspozycje i czynniki chorobotwórcze przyczyniające się do rozwoju chrzęstniaka. Następnie pacjent jest badany oraz wystający obszar kości jest dotykany palpacyjnie. Aby potwierdzić diagnozę i zróżnicować rodzaj guza, uciekają się do pomocy diagnostyki sprzętowej:

  • MRI i CT - wykazują obecność guza, jego strukturę i typ. Złośliwe formy są wyraźnie widoczne na kontraście rentgenowskim.

  • Radiografia - pomaga ustalić obecność guza i jego lokalizację, ale nie dostarcza dokładnych danych na temat struktury i rodzaju guza.

  • Biopsja - pokazuje rodzaj guza, ujawniając obecność raka. Odbywa się to za pomocą nakłucia, którego zawartość jest wysyłana do badania cytologicznego i histologicznego.

Diagnozę różnicową chrzęstniaka przeprowadza się przy chorobach takich jak: torbiel kostna; dysplazja włóknista; guz olbrzymiokomórkowy; rak kości.
 

Chrzęstniak leczenie

Skuteczne leczenie chrzęstniaka jest możliwe tylko dzięki zintegrowanemu podejściu, w tym takim metodom terapii:

  • Operacja chirurgiczna - wycina się guz wraz z częścią zdrowych tkanek, po czym wykonuje się częściową lub całkowitą protetykę. Jeśli guz jest zlokalizowany w małych kościach, może być wymagana całkowita amputacja palca lub paliczka. Wskazaniem do zabiegu jest szybki wzrost guza i jego lokalizacja w bliskim sąsiedztwie dużych naczyń, nerwów i struktur kostnych.

  • Farmakoterapia - ma na celu zmniejszenie bólu i spowolnienie wzrostu guza poprzez kontrolowanie procesu zwapnienia. Przepisywane są preparaty multiwitaminowe, które nasycają organizm wszystkimi niezbędnymi składnikami. Pokazano terapię przeciwzapalną, przeciwbólową zmniejszającą ból.

  • Fizjoterapia - przyczynia się do normalizacji procesów metabolicznych w tkance kostnej, hamuje wzrost chrząstki szklistej. Jest przepisywany na uszkodzenia kości udowej, kolana, łopatki, kończyn. Stosuje się magnetoterapię, elektroforezę leków, terapię laserową.

Chrzęstniak rokowanie zapobiegania

Przy terminowym całkowitym wycięciu chrzęstniaka rokowanie leczenia jest zwykle korzystne, następuje całkowite wyleczenie. Rzadko odnotowuje się nawroty. Prawdopodobieństwo złośliwości pierwotnej neoplazji jest niskie. Na szczególną uwagę zasługują nawracające chrzęstniaki ze względu na wysokie prawdopodobieństwo złośliwości. W takich przypadkach wykonuje się resekcje ablastyczne (rozszerzone). Nie opracowano środków zapobiegawczych dla chrzęstniaka.

 

ICD 10 Chrzęstniak ICD-10: D16 - Nowotwory niezłośliwe kości i chrząstek stawowych

 

Katalog chorób