Przejdź do treści
Choroba
Choroba Niemanna-Picka inna nazwa leukodystrofia lub choroba spichrzania lipidów jest rzadką dziedziczną chorobą charakteryzującą się gromadzeniem lipidów w różnych narządach i tkankach, co prowadzi do naruszenia ich funkcji.
Istnieją trzy typy choroby Niemanna-Picka: typy A, B i C.
Typ A jest najcięższą postacią, która rozpoczyna się u niemowląt i charakteryzuje się powiększeniem wątroby i śledziony ( hepatosplenomegalia ) oraz postępującym uszkodzeniem układu nerwowego.
Łagodniejszy typ B obejmuje hepatosplenomegalię, opóźnienie wzrostu i upośledzoną czynność płuc z częstymi infekcjami płuc. Inne wskaźniki obejmują wysoki poziom cholesterolu i lipidów we krwi oraz niski poziom płytek krwi ( małopłytkowość . Pacjenci zwykle przeżywają do dorosłości.
Typy A i B są spowodowane mutacjami w genie kwaśnej sfingomielinazy lizosomalnej ( SMPD1 ). Enzym ten jest odpowiedzialny za rozkład sfingomieliny w błonach lizosomów. Jej niedobór prowadzi do nadmiernego gromadzenia się sfingomieliny , a w konsekwencji do szerszych zaburzeń gospodarki lipidowej, w tym gromadzenia się cholesterolu i innych lipidów komórkowych.
Typ C pojawia się w dzieciństwie, chociaż początek może wystąpić w niemowlęctwie lub w wieku dorosłym. Objawy obejmują poważne problemy z wątrobą, problemy z oddychaniem, opóźnienie rozwoju, drgawki, zwiększone napięcie mięśniowe ( dystonia ), brak koordynacji, jedzenie i pionowe ruchy gałek ocznych. Pacjenci dożywają dorosłości. Częstotliwość choroby wynosi 1 na 150 tys.
Ten typ choroby Niemanna-Picka jest spowodowany mutacjami w genach NPC1 lub NPC2 , które kodują białko błony komórkowej odpowiedzialne za transport cholesterolu i lipidów w komórce.
Choroba Niemanna-Picka, leukodystrofia, choroba spichrzania lipidów objawy
Główne objawy choroby są związane z narządami, w których gromadzą się substancje szkodliwe dla organizmu. Powiększenie wątroby i śledziony (hepatosplenomegalia) może powodować zmniejszenie apetytu, wzdęcia i bóle brzucha. Splenomegalia może powodować małopłytkowość.
Nagromadzenie sfingomieliny w narządach ośrodkowego układu nerwowego (w tym móżdżku) prowadzi do:
-
Zaburzenia koordynacji ruchów dobrowolnych (ataksja);
-
Niewyraźna mowa (dyzartria);
-
Zaburzenia połykania (dysfagia).
Dysfunkcja zwojów podstawy prowadzi do dystonii. A uszkodzenie górnych części pnia mózgu prowadzi do naruszenia szybkich ruchów gałek ocznych (porażenie mięśni oka). Często choroba dotyka kory mózgowej i struktur podkorowych, co prowadzi do stopniowej utraty zdolności intelektualnych, powodując otępienie i padaczkę.
Znane są również przypadki pacjentów z zaburzeniami takimi jak katapleksja (utrata napięcia mięśniowego, a nawet utrata przytomności, która może wystąpić na tle silnych reakcji emocjonalnych), spowodowana nagłym, bezprzyczynowym śmiechem. Często osoby dotknięte BNP doświadczają tzw. inwersji snu, kiedy chcą spać w ciągu dnia i cierpią na bezsenność w nocy.
Choroba Niemanna-Picka, leukodystrofia, choroba spichrzania lipidów objawy
Główne objawy choroby są związane z narządami, w których gromadzą się substancje szkodliwe dla organizmu. Powiększenie wątroby i śledziony (hepatosplenomegalia) może powodować zmniejszenie apetytu, wzdęcia i bóle brzucha. Splenomegalia może powodować małopłytkowość.
Nagromadzenie sfingomieliny w narządach ośrodkowego układu nerwowego (w tym móżdżku) prowadzi do:
-
Zaburzenia koordynacji ruchów dobrowolnych (ataksja);
-
Niewyraźna mowa (dyzartria);
-
Zaburzenia połykania (dysfagia).
Dysfunkcja zwojów podstawy prowadzi do dystonii. A uszkodzenie górnych części pnia mózgu prowadzi do naruszenia szybkich ruchów gałek ocznych (porażenie mięśni oka). Często choroba dotyka kory mózgowej i struktur podkorowych, co prowadzi do stopniowej utraty zdolności intelektualnych, powodując otępienie i padaczkę.
Znane są również przypadki pacjentów z zaburzeniami takimi jak katapleksja (utrata napięcia mięśniowego, a nawet utrata przytomności, która może wystąpić na tle silnych reakcji emocjonalnych), spowodowana nagłym, bezprzyczynowym śmiechem. Często osoby dotknięte BNP doświadczają tzw. inwersji snu, kiedy chcą spać w ciągu dnia i cierpią na bezsenność w nocy.
Choroba Niemanna-Picka, leukodystrofia, choroba spichrzania lipidów leczenie
Leki stosowane w objawowym leczeniu wszystkich typów choroby Niemanna-Picka to:
Leki przeciwdrgawkowe. Aby zapobiec napadom padaczkowym, przepisywane są leki przeciwdrgawkowe - karbamazepina, kwas walproinowy, lamotrygina.
Psychotropowy. W celu korekcji zaburzeń psychicznych stosuje się leki przeciwpsychotyczne, selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (fluoksetyna).
Leki przeciwcholinergiczne, zwiotczające mięśnie. W przypadku pacjentów z dystonią i skurczami mięśni.
Leki żółciopędne. W zwalczaniu cholestazy wewnątrzwątrobowej skutecznym lekiem jest kwas ursodeoksycholowy.
Leki przeciwbiegunkowe, przeciwskurczowe.
Statyny. Statyny to leki pierwszego rzutu w terapii zaburzeń lipidowych. Obniżają poziom „złego cholesterolu” we krwi, odpowiedzialnego za rozwój miażdżycy.
Interwencje chirurgiczne były skuteczne tylko w przypadku choroby Niemanna-Picka-B. Przeszczep komórek macierzystych szpiku kostnego u niektórych pacjentów może zmniejszyć nasilenie objawów trzewnych - hepatosplenomegalii, śródmiąższowego uszkodzenia płuc. W przypadku hipersplenizmu z pancytopenią wykonuje się splenektomię . Rozwój marskości wątroby z ciężką niewydolnością wątroby jest wskazaniem do przeszczepienia wątroby .
Trwają badania mające na celu znalezienie skutecznych metod leczenia choroby Niemanna-Picka. W doświadczeniach na myszach laboratoryjnych pod wpływem terapii genowej aktywność sfingomielinazy wzrosła w komórkach. Obecnie na etapie badań klinicznych znajduje się terapia zastępcza 2-hydroksypropylo-betacyklodekstryną i enzymatycznym BNP typu B.
Opieka paliatywna
W późnym stadium choroby z toczącym się procesem neurodegeneracyjnym podejmuje się działania mające na celu złagodzenie stanu pacjenta. Poważne problemy z połykaniem mogą wymagać karmienia przez sondę lub gastrostomii, aby zapewnić pacjentowi wystarczającą ilość składników odżywczych i płynów.
Choroba Niemanna-Picka, leukodystrofia, choroba spichrzania lipidów zapobieganie
W przypadku rozpoznania choroby Niemanna-Picka typu A większość pacjentów umiera przed ukończeniem 18 miesiąca życia. W przypadku typów B i C rokowanie rozwojowe jest w tych przypadkach korzystniejsze. Zazwyczaj osoby dotknięte tymi typami dożywają okresu dojrzewania lub dorosłości. W przypadku typu A oczekiwana długość życia wynosi 1-4 lata, w przypadku typu C około 10-20 lat od momentu rozpoznania. Najczęstszą przyczyną śmierci są uszkodzenia struktur mózgowych regulujących czynność oddechową i sercową.
Zobacz zdjęcia chorób występujących na