Choroba hemolityczna noworodka, erytroblastoza płodowa choroba hemolityczna płodu, hemolytic disease of the newborn (HDN) to zaburzenie krwi występujące, gdy grupy krwi matki i dziecka są niezgodne. Istnieją dwie główne przyczyny tej choroby: niezgodność grupy Rh i niezgodność grupy ABO. Niezgodność Rh jest częstsza i często określana jako choroba Rh. Występuje ona około trzy razy częściej u dzieci rasy kaukaskiej niż u dzieci afroamerykańskich. Chorobę hemolityczną noworodka można leczyć zarówno w czasie ciąży, jak i po urodzeniu dziecka. Jednak chorobę hemolityczną noworodka można skutecznie zapobiegać. Obecnie prawie wszystkie kobiety o Rh-ujemnej grupie krwi są identyfikowane we wczesnym okresie ciąży poprzez badanie krwi. Jeśli matka ma grupę krwi Rh-ujemną i nie wystąpiła u niej nadwrażliwość, zazwyczaj podaje się jej lek zwanym immunoglobuliną Rh lub RhoGAM. Jest to specjalnie opracowany preparat krwi, który zapobiega reakcji przeciwciał matki o Rh-ujemnej grupie krwi na Rh-dodatnie czerwone krwinki jej dziecka. Zazwyczaj matkom podaje się RhoGAM w około 28. tygodniu ciąży oraz ponownie w ciągu 72 godzin po porodzie.
Grupa krwi i czynnik Rh płodu kształtują się do piętnastego tygodnia ciąży. Już na etapie planowania ciąży można przewidzieć grupę krwi przyszłego dziecka i ocenić ryzyko wystąpienia konfliktów immunologicznych. Podobnie jak w przypadku innych dziedzin genetyki, prawo Mendla ma zastosowanie. Każdy cecha organizmu zależy od zestawu genów odziedziczonych od rodziców - jednego od ojca i jednego od matki. Pewne geny są dominujące, podczas gdy inne są recesywne. Grupa krwi jest określana na podstawie obecności lub braku określonych kompleksów białkowych w erytrocytach rodziców, nazywanych aglutynogenami A i B. Grupa krwi 0 lub I charakteryzuje się brakiem aglutynogenów. Grupa krwi A lub II występuje w przypadku obecności aglutynogenu A. Grupa krwi B lub III występuje w przypadku obecności aglutynogenu B. Grupa krwi AB lub IV zawiera zarówno aglutynogen A, jak i aglutynogen B. Dziecko dziedziczy geny od rodziców, które zawierają informacje o obecności lub braku aglutynogenów, co decyduje o jego grupie krwi.
Czynnik Rh jest dziedziczony w następujący sposób:
-
Jeśli obaj rodzice mają czynnik Rh dodatni (Rh+), dziecko również go będzie miało.
-
Jeśli tylko jeden z rodziców ma czynnik Rh, szansa na dziedziczenie go przez dziecko wynosi 50%.
-
Jeśli obaj rodzice mają czynnik Rh ujemny (Rh-), dziecko również go nie będzie miało.
Czasami czynnik Rh może być dziedziczony przez kilka pokoleń. Przynależność do grupy Rh jest niezależna od grupy krwi i te dwie cechy nie są ze sobą powiązane. Grupa krwi i czynnik Rh pozostają niezmienne przez całe życie.