Cellulitis, zapalenia tkanki łącznej u noworodków

Choroba

Zapalenie tkanki łącznej u noworodków jest poważnym schorzeniem o charakterze ropno-martwiczym, dotykającym skóry i tkanki tłuszczowej podskórnej. Jego szybkie rozprzestrzenianie prowadzi do nekrozy tkanek. Symptomy to m.in. zespół zatrucia oraz uszkodzenie skóry i tkanki podskórnej, co może prowadzić do ich odrzucenia.

Schyłkowość tego schorzenia u noworodków waha się między 15 a 30% wśród cierpiących na miejscowe infekcje bakteryjne. Chłopcy i dziewczęta chorują z równą częstością, a częściej występuje u wcześniaków. Wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie mogą dać korzystne wyniki. W przypadku rozległych zmian (średnica powyżej 5 cm) konieczna jest operacja plastyczna po oczyszczeniu rany, by zminimalizować defekty kosmetyczne. Ogólna śmiertelność wynosi 5-10%, a bez leczenia śmierć może nastąpić u około 90% chorych dzieci.

Zapalenie tkanki łącznej może być spowodowane przez różne mikroorganizmy, w tym Gram-dodatnie, Gram-ujemne i beztlenowe, najczęściej przez Staphylococcus aureus, rzadziej E.coli lub P.aeruginosa. Patogeny mogą przeniknąć przez uszkodzenia naskórka, a także drogą krwiopochodną i limfogenną z innych ognisk infekcji. Ropowica może wynikać również z niewystarczającej opieki nad noworodkiem, jak rzadkie kąpiele czy stosowanie niewłaściwych pieluch. Do grupy ryzyka należą wcześniaki i dzieci z urazami porodowymi.

Specyficzna budowa skóry i tkanki tłuszczowej podskórnej u noworodków sprzyja szybkiemu rozprzestrzenianiu się zapalenia. Do cech tych zalicza się cienką kulę rogową naskórka, słabą funkcję gruczołów potowych, brak przegród tkanki łącznej w tłuszczu podskórnym, oraz specyficzny skład chemiczny tkanki tłuszczowej. Układ krwionośny noworodka, charakteryzujący się dużymi, prostopadle rozmieszczonymi naczyniami i słabo rozwiniętym krążeniem obocznym, również wpływa na rozwój choroby.

Cellulitis, zapalenia tkanki łącznej u noworodków objawy

Zapalenie tkanki łącznej u noworodków najczęściej ujawnia się między 5 a 15 dniem życia. Początkowo rozwija się zespół zatrucia, a stan dziecka gwałtownie się pogarsza – staje się niespokojne, a później ospałe i apatyczne. Apetyt maleje, a temperatura ciała wzrasta do 38-38,5°C, pojawiają się wymioty. Skóra zmienia kolor na blady lub „marmurkowy”. Język bywa suchy, często pokryty białym nalotem. Obserwuje się przyspieszenie tętna i częstości oddechów. Na dotkniętym obszarze pojawia się mała czerwona plama, która szybko się rozszerza. Typowe lokalizacje to okolica krzyżowo-guziczna, łopatki, przednia i boczna część klatki piersiowej oraz szyja. W przypadku braku leczenia, choroba postępuje, temperatura wzrasta do 39,5-40°C, pojawia się biegunka i częste wymioty.

W ciągu 5-8 godzin od pojawienia się pierwszych symptomów, w dotkniętych obszarach rozwija się obrzęk, a podskórna tkanka tłuszczowa twardnieje. Zazwyczaj pod koniec pierwszego dnia, proces obejmuje znaczną część ciała dziecka, a granica między zdrowymi a dotkniętymi tkankami staje się niewyraźna. Dochodzi do eksudacji i utraty masy ciała. W tym okresie istnieje wysokie ryzyko rozwoju posocznicy i powstawania ropnych ognisk w innych narządach, takich jak zapalenie płuc, zapalenie otrzewnej, ropne zapalenie ucha, czy zapalenie nerek.

Po 2-3 dniach w obszarach dotkniętych zapaleniem tkanki łącznej u noworodków pojawia się sinica i fluktuacja. Między 5 a 7 dniem skóra staje się cieńsza, maceruje i obumiera, rozpoczynając proces odrzucania martwej tkanki i tworzenia rany. Na dnie rany widoczna jest podskórna tkanka tłuszczowa o ciemnoszarym lub fioletowym odcieniu. Głębokość odrzucania zależy od aktywności procesu. Zazwyczaj rana z zapaleniem tkanki łącznej u noworodków dociera do mięśni i ścięgien, rzadziej do kości. Po 2 tygodniach od wystąpienia choroby, dotknięta skóra jest całkowicie oddzielona, a objawy zapalenia maleją. W ranach tworzą się granulacje. Proces epitelizacji zależy od rozmiaru ubytku i ogólnego stanu dziecka. W przypadku ran o średnicy przekraczającej 5 cm, konieczny może być przeszczep skóry.

Cellulitis, zapalenia tkanki łącznej u noworodków rozpoznanie

Rozpoznanie zapalenia tkanki łącznej u noworodków opiera się na informacjach wywiadowczych, szczegółowym badaniu i analizach laboratoryjnych. Nie stosuje się diagnostyki instrumentalnej dla tej choroby. W trakcie wywiadu z matką, pediatra koncentruje się na prawidłowej opiece nad dzieckiem, potencjalnych źródłach zakażenia oraz innych czynnikach etiologicznych. Badanie kliniczne obejmuje ocenę stanu skóry i tkanki tłuszczowej podskórnej, szczególnie w miejscach typowych dla tej choroby, oraz objawy zespołu zatrucia.

W badaniu krwi u noworodków z zapaleniem tkanki łącznej często występuje niespecyficzna leukocytoza z przesunięciem formuły leukocytarnej w lewo, pojawienie się mielocytów oraz wzrost szybkości opadania erytrocytów (ESR). Możliwe są również zmiany anemiczne, takie jak spadek poziomu erytrocytów i hemoglobiny (Hb). W zależności od występujących powikłań, mogą być obserwowane inne objawy laboratoryjne i kliniczne. Diagnostykę różnicową przeprowadza się z uwzględnieniem różańca, twardówki oraz aseptycznej martwicy tłuszczu podskórnego.

Cellulitis, zapalenia tkanki łącznej u noworodków leczenie

Leczenie zapalenia tkanki łącznej u noworodków jest chirurgiczne i wymaga szybkiej interwencji, aby ograniczyć rozprzestrzenianie się choroby i poprawić rokowania. Zabieg polega na wykonaniu wielu płytkich nacięć w chorobowo zmienionej skórze, które służą jako drenaż. Wszystkie zabiegi chirurgiczne u noworodków wykonuje się w znieczuleniu ogólnym lub, w wyjątkowych przypadkach, miejscowym. Nacięcia wykonuje się w układzie szachownicowym, obejmując również zdrową tkankę. Decyzja ta wynika z faktu, iż proces zapalny w tkance tłuszczowej podskórnej może rozprzestrzeniać się dalej, niż widać to na powierzchni skóry. Po operacji stosuje się mokre opatrunki z roztworami antyseptycznymi, a rany są przeglądane co dwie godziny w celu monitorowania rozwoju stanu zapalnego. Dodatkowe nacięcia wykonuje się w razie potrzeby.

Terapia antybakteryjna jest niezbędna w przypadku zapalenia tkanki łącznej u noworodków. Schemat leczenia jest dostosowany do ciężkości stanu pacjenta i zakresu zapalenia. W łagodnych przypadkach, bez objawów sepsy, stosuje się penicyliny, a w razie niewystarczającej skuteczności - w kombinacji z aminoglikozydami. W ciężkich przypadkach, szczególnie przy opóźnionym zgłoszeniu, sepsie, stosuje się cefalosporyny III i IV generacji w połączeniu z aminoglikozydami. Po 3-4 dniach, w oparciu o wyniki hodowli bakteryjnej i badania wrażliwości patogenu na antybiotyki, modyfikuje się schemat terapii. W razie potrzeby stosuje się także terapię detoksykacyjną i immunoterapię.

Cellulitis, zapalenia tkanki łącznej u noworodków rokowanie zapobieganie

Rokowanie w przypadku zapalenia tkanki łącznej u noworodków jest korzystne przy wczesnym rozpoznaniu i odpowiednim leczeniu. Opóźniona diagnoza lub niewłaściwa terapia antybiotykowa znacząco zwiększają ryzyko śmiertelności. Śmiertelność przekracza 90%, gdy dotknięte jest ponad 10% powierzchni ciała dziecka. Zapobieganie obejmuje właściwą i regularną pielęgnację noworodka oraz przestrzeganie zasad higieny. Kluczowe jest również wczesne wykrywanie i leczenie noworodkowych chorób ropnych, takich jak zapalenie sutka czy pępka u noworodka.

Katalog chorób

Choroby wieku dziecięcego

Cellulitis, zapalenia tkanki łącznej u noworodków

Cellulitis, zapalenia tkanki łącznej u noworodków objawy

Cellulitis, zapalenia tkanki łącznej u noworodków rozpoznanie

Cellulitis, zapalenia tkanki łącznej u noworodków leczenie

Cellulitis, zapalenia tkanki łącznej u noworodków rokowanie zapobieganie

Zobacz zdjęcia chorób występujących na