Bradykardia u dzieci

Bradykardia to rzadkie bicie serca lub spowolnienie akcji serca poniżej normy wiekowej. Bradykardia w wieku dziecięcym w różnych grupach wiekowych różnią się znacznie. Na przykład u dziecka w wieku 8 lat spadek częstości akcji serca mniejszy niż 66–74 uderzeń na minutę uważa się za bradykardię, a u dziecka w wieku 2 miesięcy tętno poniżej 119–144 zostanie uznana za bradykardię. U osoby dorosłej (w wieku powyżej 18 lat) bradykardia to spadek częstości akcji serca poniżej 59 uderzeń na minutę. Im starsze dziecko, tym wolniejsza staje się częstotliwość jego rytmu. Dziecko rodzi się z tętnem 140-160 uderzeń na minutę, a w wieku 8-11 lat jego rytm zwalnia do 75-95 uderzeń na minutę. Wynika to z faktu, że wraz ze wzrostem dziecka zwiększa się objętość krwi krążącej w organizmie, zwiększa się rozmiar serca, zmniejsza się zdolność mięśnia sercowego do kurczenia się, naczynia stają się mniej elastyczne, zwiększa się długość naczyń krwionośnych w ciele; zmiany podatności układu sercowo-naczyniowego na krążące we krwi substancje wazoaktywne. Wazodylatacja to zjawisko rozszerzania światła naczyń krwionośnych, jego efektem jest spadek ciśnienia tętniczego, ponieważ przy stałej objętości krwi krążącej powiększa się objętość układu krążenia - zbiornika, w którym krew się znajduje. Na przykład u noworodka masa serca wynosi tylko 15-25 g, może przepchnąć tylko 3-4 ml krwi. Serce zdrowej osoby dorosłej waży około 200-250 g. Takie serce może podczas jednego skurczu wydalić od 70 do 90 ml krwi. Dlatego zwykle tętno u dzieci będzie częstsze niż u dorosłych i będzie zależeć od wieku, wzrostu, masy ciała, aktywności fizycznej, snu lub czuwania. W związku z tym przy fizjologicznie wysokim tętnie u dziecka wartości bradykardii będą mieścić się w pewnym przedziale dla każdej grupy wiekowej. Częstość występowania bradykardii u pozornie zdrowych dzieci bez jawnej choroby serca jest dość wysoka. Najczęściej zmiany wykrywane są przypadkowo podczas badań profilaktycznych, lekarskich oraz po przebytych chorobach (głównie zakaźnych). Jednocześnie dzieci z bradykardią najczęściej nie skarżą się na zły stan zdrowia, dobrze tolerują aktywność fizyczną i prowadzą normalny tryb życia. Ale niestety nie zawsze bradykardia może przebiegać bezobjawowo i być nieszkodliwa.

Przyczyny bradykardii u dzieci mogą być różne. Częściej bradykardia u zdrowego dziecka jest normalną reakcją organizmu na przyspieszony wzrost i szybki / lub powolny przyrost masy ciała (dotyczy to zwłaszcza małych dzieci - do 3 lat, a także młodzieży). Jeśli dziecko regularnie uczęszcza do sekcji sportowej, a aktywność fizyczna jest dla niego czymś powszechnym, to tak mały sportowiec z dużym prawdopodobieństwem będzie miał bradykardię. Również spowolnienie akcji serca bez objawów klinicznych występuje u dzieci z niedoborem masy ciała, z opóźnieniem w rozwoju fizycznym, u dzieci często chorych, po przebytych przeziębieniach i chorobach zakaźnych, u wcześniaków.

Wraz ze spadkiem częstości akcji serca zmniejsza się również prędkość przepływu krwi przez naczynia. Prowadzi to do zmniejszenia dopływu tlenu i usuwania dwutlenku węgla w narządach i tkankach wszystkich układów. Przede wszystkim cierpią narządy najbardziej narażone na niedotlenienie: mózg i serce. Dlatego przy bradykardii dziecko może być zaniepokojone zawrotami głowy, bólami głowy, osłabieniem, zwiększonym zmęczeniem (nie może znieść nawet umiarkowanego wysiłku fizycznego), dziecko cały czas chce spać, zmniejsza się koncentracja uwagi, zmniejsza się apetyt, mogą wystąpić omdlenia. Jeśli dziecko zemdleje, należy natychmiast skonsultować się z lekarzem. W większości taka utrata przytomności nie jest niebezpieczna, ale istnieje wiele stanów klinicznych, które nadal wymagają natychmiastowego leczenia.

Przyczyny bradykardii u dzieci

Bradykardia to przede wszystkim reakcja serca na określone warunki. Pod tym względem lista przyczyn, które mogą powodować podobny problem, jest bardzo duża. Najważniejsze czynniki to:

• Fizjologiczne: przyczyny naturalne, które nie wskazują na obecność choroby;

• Sercowe: związany z chorobą serca;

• Endokrynne: związany z zaburzeniem pracy gruczołów dokrewnych;

• Neurologicznego: spowodowane nieprawidłowym działaniem układu nerwowego;

• Zatrucie: ostre lub przewlekłe zatrucie;

• Genetyczne: choroba dziedziczna, na przykład bradykardia rodzinna konstytucyjna;

• Inne przyczyny: choroba przewodu pokarmowego.

W zależności od wieku dziecka wśród najbardziej prawdopodobnych przyczyn dominuje jedna lub druga grupa czynników.

Bradykardia u wcześniaków i noworodków

Obniżona częstość akcji serca przy porodzie przedwczesnym jest fizjologiczna i wiąże się z niedojrzałością układów regulacji rytmu serca. Przy odpowiedniej opiece i wsparciu medycznym stan ten stopniowo ustępuje.
Najczęstszymi przyczynami bradykardii u noworodka są wady serca, różne rodzaje encefalopatii oraz urazy porodowe. Czasami wyraźny spadek częstości akcji serca wskazuje na rozwój poprzecznego bloku przedsionkowo-komorowego (blok AV). Jest to niebezpieczny stan, który wymaga natychmiastowej pomocy medycznej.

Bradykardia u dzieci do pierwszego roku życia (niemowlęta)

W tym wieku stan chorobowy może być spowodowany tymi samymi przyczynami, co u noworodków. Dodatkowo warto zwrócić uwagę na poziom hormonów tarczycy. Niedoczynność tarczycy często powoduje wolne tętno.

Bradykardia u przedszkolaków

Bradykardia u dziecka w wieku od 2 do 7 lat jest często związana z chorobami zakaźnymi, które komplikuje zapalenie mięśnia sercowego - zapalenie mięśnia sercowego. Również w tym wieku częste są zatrucia i przedawkowania narkotyków. Trzecią częstą przyczyną bradykardii u dzieci w wieku od 3 do 4 lat i starszych są migdałki gardłowe. Trudności w oddychaniu przez nos prowadzą do przewlekłego niedotlenienia, powodującego spadek częstości akcji serca.

Bradykardia u dzieci i młodzieży szkolnej

Spadek częstości akcji serca w wieku szkolnym może wynikać z tych samych przyczyn, co u przedszkolaków, ale towarzyszą im różnego rodzaju zapalenia błony śluzowej żołądka i dwunastnicy związane ze zmianą diety.

Młodzież często spotyka się z objawami dystonii wegetatywno-naczyniowej, która może przebiegać zgodnie z typem wagitonicznym. Zmniejszeniu częstości akcji serca towarzyszy spadek ciśnienia, zawroty głowy, omdlenia. W tym samym wieku często pojawiają się choroby autoimmunologiczne i zespół chorego węzła zatokowego.

Na szczególną uwagę zasługuje bradykardia zatokowa serca u młodocianych sportowców, która nie jest objawem choroby. Regularne intensywne ćwiczenia prowadzą do rozwoju fizjologicznego spadku częstości akcji serca w spoczynku, ponieważ serce przystosowuje się do dodatkowej pracy podczas ćwiczeń.