Choroba
Atrezja pochwy jest chorobą w żeńskim układzie rozrodczym i jest to zwężenie lub zrośnięcie pochwy albo całkowity jej brak. Jednocześnie funkcjonowanie i budowa innych narządów żeńskiego układu rozrodczego i zewnętrznych narządów płciowych odbywa się bez odchyleń. Atrezja pochwy charakteryzuje się tym, że ściany pochwy porośnięte są tkanką włóknistą, która zatyka jamę, utrudniając odpływ krwi menstruacyjnej i znacznie komplikując życie seksualne.
Istnieją 2 główne typy atrezji pochwy: pierwotna lub wtórna atrezja pochwy. Jeśli chodzi o formę pierwotną, jest to wada wrodzona, natomiast forma wtórna kształtuje się w trakcie życia i jest uwarunkowana m.in. czynnikami zewnętrznymi. W zależności od umiejscowienia pieczęci atrezja dzieli się na górną, środkową i dolną. W zależności od stopnia przerostu pochwy atrezję można podzielić na całkowitą lub częściową. Atrezja przetokowa pochwy wynika z obecności dziury w jej przegrodzie. Ta choroba jest rzadka – dotyka mniej niż 1% kobiet.
Powikłania związane z atrezją pochwy obejmują rozwój infekcji wstępujących, zapalenie otrzewnej, posocznicę, zrosty i ponowne zjednoczenie ścian pochwy.
W przypadku powikłań infekcyjnych zakażona krew może zostać uwolniona do jamy brzusznej i prawdopodobnie rozwinie się zapalenie otrzewnej. W rzadkich przypadkach, jeśli atrezja pochwy jest również połączona z niedrożnością rurki, macica pęka i cała jej zawartość wycieka do jamy brzusznej.
Przy przeszacowanej atrezji pochwy podczas waginoplastyki prawdopodobne są przypadkowe urazy ścian macicy, odbytnicy lub pęcherza za pomocą narzędzi chirurgicznych.
Bardzo często powikłanie atrezji pochwy wyraża się w postaci zrostu ścian jamy i nadmiernego bliznowacenia błony śluzowej, co prowadzi do powstawania powtórnej atrezji.
Atrezja pochwy objawy
Pierwotna forma atrezji objawia się po wystąpieniu pierwszej miesiączki u dziewczynki. Jego pojawieniu się towarzyszą nasilające się ostre bóle w dolnej jamie brzusznej, podczas gdy krwawienie miesiączkowe nie występuje. Powstawanie atrezji w samej pochwie powoduje gromadzenie się wszystkich wydzielin krwi menstruacyjnej w jej jamie, taka manifestacja kliniczna nazywa się hematocolpos. Nagromadzenie masy krwi w jamie pochwy jest przyczyną ciągłego bólu w obszarze utworzonej atrezji.
Bardzo często wrodzonej atrezji może towarzyszyć agnoza układu moczowego oraz całkowita lub przetokowa atrezja kanału odbytu. Ponieważ nie ma możliwości uwolnienia krwawienia miesiączkowego, może wystąpić fałszywy brak miesiączki, któremu często towarzyszy swędzenie jamy pochwy z powodu niedostępności odpływu wydzielin i rozwoju dysbakteriozy.
Rozwinięta atrezja uniemożliwia częściowo lub całkowicie kontakt seksualny kobietom w wieku rozrodczym ze względu na fakt, że współżyciu towarzyszy ostry ból. Co więcej, przy atrezji pochwy zajście w ciążę staje się niemożliwe.
W przypadku przetokowej postaci atrezji pochwy możliwe jest również pojawienie się infekcji, co prowadzi do rozwoju cyklicznego ropnego wydzieliny – ropniaka pochwy.
Atrezja u niemowląt
W niektórych przypadkach atrezję można zdiagnozować również u noworodków, ale tylko w przypadku, gdy w wyniku działania estrogenów matczynych jama pochwy jest zbytnio wypełniona i rozciągnięta wydzieliną śluzową (taka choroba u dziecka nazywa się śluzówka). Często taka choroba jest odkrywana przypadkowo w wyniku badania dziecka z lękiem podczas oddawania moczu lub w przypadku dużego nowotworu w jamie brzusznej. Nadmierne rozciąganie pochwy z mucocolpos często powoduje zniszczenie dróg moczowych.
Atrezja pochwy rozpoznanie
Aby rozpoznać atrezję pochwy w ginekologii, stosuje się badanie odbytniczo-brzuszne, ultrasonografię miednicy małej i sondowanie pochwy (w celu określenia poziomu atrezji). Podczas badania ginekologicznego na krześle ginekolog może zobaczyć hematokolpos wybrzuszający się w szczelinie narządów płciowych w postaci kopuły. Badanie odbytniczo-brzuszne z atrezją pochwy ujawnia wysoko położoną, powiększoną i ostro bolesną macicę i jajowody. Poprzez sondowanie określa się głębokość pochwy i poziom atrezji, co jest ważne przy planowaniu plastyki pochwy.
Badanie bakteriologiczne i mikroskopowe wymazu z dróg rodnych pozwala na ustalenie odpowiedniej antybiotykoterapii. Za pomocą ultradźwięków wykrywa się hematometrę (nagromadzenie krwi w macicy). W przypadku małych krwiaków śródpochwowych bardziej celowe jest przeprowadzenie rezonansu magnetycznego miednicy małej. Czasami przy atrezji pochwy uciekają się do diagnostycznej laparoskopii i waginografii (radiografia kontrastowa pochwy powyżej jej niedrożności). W przypadku ostrego zatrzymania moczu lub ropomoczu w przypadku przetoki ropniaka pochwy wskazana jest konsultacja z urologiem i badanie urologiczne.
Leczenie atrezji pochwy
Leczenie atrezji pochwy polega na chirurgicznym usunięciu zespolenia rurki pochwowej i całkowitym przywróceniu jej funkcji (plastyka pochwy). Operacja wykonywana jest w znieczuleniu ogólnym. W trakcie korekcji chirurgicznej hematokolpos otwiera się przez kanał szyjki macicy i przeprowadza się drenaż jajowodów.
Zapobieganie atrezji pochwy
W celu zmniejszenia ryzyka pierwotnej atrezji pochwy u płodu kobiety ciężarnej konieczne jest zapewnienie takiego przygotowania do ciąży i jej przebiegu pod nadzorem lekarza ginekologa i innych lekarzy specjalistów, co zapobiegnie i wyeliminuje wystąpienie niekorzystnych czynniki wewnątrzmaciczne i ich wpływ na rozwój płodu. W takim przypadku ważne jest sprawdzenie tła hormonalnego kobiety i przeprowadzenie prawidłowej terapii hormonalnej w celu zmniejszenia ryzyka rozwoju mucocolpos u noworodka. Zaleca się również zbadanie przez wenerologa, aby wykluczyć wpływ infekcji płciowych na rozwój płodu i wykluczyć ten czynnik w powstawaniu atrezji pochwy.
Sposobami zapobiegania nabytej (wtórnej) atrezji pochwy mogą być różne środki wykonywane zarówno przez lekarzy, jak i przez samą kobietę. Przede wszystkim kobieta potrzebuje okresowego monitorowania przez ginekologa i innych specjalistów, co pozwoli na szybkie wykrycie uszkodzeń jamy pochwy, infekcji, wyleczenia zapalenia jelita grubego, wrzodów.
Ważne jest również, aby lekarze byli bardzo ostrożni podczas badań ginekologicznych i zabiegów chirurgicznych, w tym zapewnienia bezurazowego porodu lub przerwania ciąży. Ze strony kobiety konieczne jest porzucenie częstego douchingu, własnej interwencji, intensywnego mechanicznego i leczniczo-chemicznego wpływu na pochwę. Polecany dziewczynkom, które przeszły jakiekolwiek infekcje, obowiązkowa regularna wizyta u ginekologa dziecięcego.
Katalog chorób